سلام نو _ سرویس گردشگری: یکی از قدیمی ترین و زیباترین شهرهای کرمان، سیرجان است که با داشتن جاذبه های معماری، تاریخی و طبیعی متعدد توانسته به یکی از مقاصد گردشگری محبوب داخلی تبدیل شود.
سیرجان که در گذشته به «شهریجان» معروف بوده، در غرب کرمان قرار دارد و از طرفی نیز به خاک فارس متصل است.
سیرجان در ایام قدیم به دلیل موقعیت جغرافیایی اش بعضا مرکزیت داشته، اما بعدها به تدریج رو ویرانی نهاد.
فردی به نام میرزا سعید کلانتر قریه جدیدی آبادی کرد، منطقه را بازسازی کرد و توسعه داد و از آن پس این منطقه سعید آباد نام گرفت.
امروزه، سعید آباد مرکز سیرجان است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر فارس و بندرعباس از موقعیت خاصی برخوردار است.
از محصولات کشاورزی سیرجان می توان به جو، گندم، پسته، بادام و خربزه اشاره کرد. در کتب قدیمی از وفور خرما در سیرجان یاد شده اما امروزه هیچ اثری از خرما وجود ندارد.
نوشته ابن اثیر قدیمی ترین سند به جامانده از سیرجان است که چنین می نویسد: «گشتاسب که یکی از پادشاهان قدیم ایران بود و دین سلیمان را داشت، دین زرتشت را پذیرفت و در کوهستانی که تمبور نام داشت جای گرفت و در حالت تقیه به عبادت مشغول شد».
آرامگاه شاه فیروز؛ جذاب و تماشایی
شاه فیروز از بناهای تاریخی سیرجان است که شامل یک ساختمان چهار طاقی آجری با هشت ستون و سقفی گنبدی است که بر روی این ستون ها زده شده است.
این بنادر فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی قلعه سنگ سیرجان درنزدیکی روستای وحدت آباد برفراز صحره ای ازسنگ سبز تیره به ارتفاع ۳۰ متر واقع شده و در محل به نام شاه فیروز معروف است.
با توجه به شیوه معماری به نظر می رسد که این بنا متعلق به دوره ایلخانی قرون هشتم و نهم هجری باشد.
بنای این آرامگاه که امروزه به صورت نیمه ویرانه درآمده عبارت است از یک بنای هشت ضلعی که طول هریک از اضلاع داخلی آن ۲ و اضلاع خارچی آن ۴ متراست. در میانه بنا و در دل صخره، قبری به طول ۵-۲ متر و عرض ۶۳ سانتی متر و عمق ۴۰ سانتی متر حفرشده است.
متاسفانه سنگ قبرآرامگاه از بین رفته و نمی توان از هویت فرد دفن شده و تاریخ بنا اطلاع دقیقی به دست آورد.
آجرهای این بنا به شکل مربع می باشند و مردم این نواحی نقل می کنند که در ساختمان آن از شیر شتر استفاده شده تا بنا محکم ساخته شده و پابرجا بماند.
در اطراف آن و در تمام سطح تپه ای که بنا بر روی آن ساخته شده، قسمتهای شکسته و باقیماندهٔ ظروف سفالی به چشم می خورد و وجود تمدنی عظیم را در این نواحی نشان می دهد.
چهار ستون از این ساختمان خراب شده و فرو ریخته، اما سقف آن هنوز بر روی چهار ستون مستحکم دیگر باقیمانده است.
این بنا اخیرا توسط میراث فرهنگی مرمت شده است.
مردم محلی بنای شاه فیروز را آرامگاه ابوکالیجار پسر عضد الدوله دیلمی می دانند که براثر خوردن گوشت شکار در شکارگاه درگذشته و برفراز این صخره دفن شده است.
دکتر باستانی پاریزی نیز در کتاب «از سیر تا پیاز» به این مطلب اشاره کرده است.
یک ضرب المثل قدیمی نیز در مورد شاه فیروز در سیرجان هست که اگر بخواهند بی خاصیتی شخصی را عنوان کنند، می گویند :«فلانی مثل شاه فیروز است، نه کور می کند نه شفا می دهد.»
آرامگاه شاه فیروز در فاصله ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان، بر فراز صخره‌ای از سنگ سبز تیره به ارتفاع ۳۰ متر واقع شده است.
این آرامگاه تاریخی شامل یک ساختمان چهار طاقی آجری با هشت ستون و سقفی گنبدی می‌شود که روی این ستون‌ها زده شده است.
آجرهای این بنا به شکل مربع هستند و طبق نقل‌قول‌های مردم ناحیه، در ساخت آن از شیر شتر استفاده شده است.
در اطراف آرامگاه و در تمام سطح تپه، قسمتهای شکسته و باقیمانده‌ی ظروف سفالی به چشم می‌خورد که خود از وجود تمدنی عظیم در این نواحی نشان دارد.
این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۸، با شماره ثبت ۲۶۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه میر زبیر؛ جالب و دیدنی
میرزبیر بنائی تاریخی است که بر فراز تپه ای در کنار قنات شریف آباد قهستان سیرجان در کنار قبرستان روستا واقع شده است.
قسمت پایین بنا مکعب شکل، با ابعاد ۹ متر است که قطر دیوارهای آن ۱ متر و فضای داخلی ۷*۷ متر است.
ارتفاع آن تا پای گنبد ۸ متر است. تاریخ روی آن مربوط به سال ۷۵۱ هجری قمری بوده که اکنون محو شده است.
این تاریخ تقریباً همزمان با تاریخ بنای مسجد جامع کرمان است.
این بنا را با مصالحی مانند قلوه سنگ و ملات گچ ساخته اند.
عکس هایی که در سال های گذشته از محراب بنا گرفته شده است، نشان می دهد در دو طرف محراب، تاریخ ساخت و نام سازنده به صورت گچبری مشخص بود که امروزه از بین رفته است.
گرچه گچبری محراب تاریخ ربیع الاول سال ۷۵۱ قمری را نشان می داد؛ عده ای بر این عقیده هستند که بنای میر زبیر معبدی مربوط به قبل یا اوایل اسلام بوده که در زمان سلطنت محمد مبارز (اولین امیر از خاندان آل مظفر) مرمت و به مسجد تبدیل شده است.
با توجه به شباهت آن با بنای پیر جار سوز و همچنین وجود بنای دیگری به نام طلحه که اکنون ویران شده، به نظر می رسد بنای مزبور آرامگاه بوده است.
این اثر که از دیدنی های سیرجان محسوب می شود، در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵، با شماره ثبت ۱۷۶۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آرامگاه میر زبیر دارای تزیینات گچبری زیبا و پرکاری همانند؛ محراب، کتیبه کمربندی، طاقنماها، گوشواره ها است.
تشابه گچبریهای این بنا، از لحاظ ساختار، نقوش و کتیبه، با گچبریهای امامزاده ربیعه خاتون اشترجان، مسجد کوچه میر نطنز و مسجد کرمانی تربت جام چشمگیر است.
این بنا در شرق روستای شریف آباد از توابع دهستان سعادت آباد سیر جان در کنار قبرستان روستا قرار دارد.
آرامگاه به‌صورت مربعی به ابعاد خارجی ۹ و داخلی ۷ متر با قلوه سنگ و ملات گچ ساخته شده است.
عکس‌هایی که در سال‌های گذشته از محراب بنا گرفته شده نشان می‌دهد در دو طرف محراب، تاریخ ساخت و نام سازنده به‌صورت گچبری مشخص بوده که امروزه از بین رفته است.
گرچه گچبری محراب تاریخ ربیع الاول سال ۷۵۱ قمری را نشان می‌داده است؛ اما عده‌ای بر این عقیده‌اند که بنای میر زبیر معبدی مربوط به قبل یا اوایل اسلام بوده که در زمان سلطنت محمد مبارز (اولین امیر از خاندان آل مظغر) مرمت و به مسجد تبدیل شده است.
با توجه به شباهت آن با بنای پیر جار سوز و همچنین وجود بنای دیگری به نام طلحه که اکنون ویران شده به نظر می‌رسد بنای مزبور آرامگاهی بوده است.
- آدرس: سیرجان، توابع دهستان سعادت آباد، شرق روستای شریف آباد
نظر شما