سلام نو _ سرویس گردشگری: آیینه خانه سردار مفخم فاخرترین و باشکوه ترین اثر به جا مانده از دوران قاجار است که امروزه با کاربری موزه اسناد و نسخ خطی مورد استفاده قرار گرفته است.
این بنا که روبروی عمارت سردار مفخم واقع شده، روزگاری جزو مجموعه تاریخی دارالحکومه بوده و به همراه کلاه فرنگی، سردر و حوضخانه در باغ بزرگی واقع شده بود.
امروزه شناخت حال و هوای دوران قدیم، آن هم در عالم معماری، تجربه دلنشینی است که گردشگران زیادی را ترغیب به ماجراجویی هایی از این دست می کند.
آشنایی با اثر تاریخی آیینه خانه مفخم
آینه خانه مفخم یا دارالحکومه سردار مفخم از بناهای دوره ی قاجار در شمال شهر بجنورد است که در دهه ی ۱۲۵۰خورشیدی هم زمان با حکومت ناصرالدین شاه به دستور یارمحمد خان شادلو معروف به سردار مفخم به منظور ستاد فرماندهی وی در بجنورد در دو طبقه با مساحتی حدود ۲۰۰۰ متر مربع ساخته شده است.
مشهور است که طراحی نقشه ساختمانی آیینه خانه به دست میرزامهدی خان شقاقی (ممتحن الدوله)، نخستین مهندس معمار ایرانی که از دانشکده معماری پاریس فارغ التحصیل شده بود، انجام شد.
مصالح به کار رفته در این بنا شامل آجر، ماسه، آهک و گچ بوده که به منظور رعایت اصول معماری در زیرسازی و پی آن سنگ به کار رفته است.
همچنین چوب روسی به صورت عمودی و افقی نیز به منظور استحکام بنا به کار گرفته شده است. آیینه خانه، توسط فضای سبز محدودی از جمله گل کاری و احداث چپر و پرچین از کل مجموعه دارالحکومه منفک میشده است.
بنای مزبور دارای پلانی آزاد است که رعایت نظام هندسی، وجود تقارن و الهام پذیری از معماری غرب از جمله استفاده از کاشی هفت‌رنگ در ساخت آن به وضوح مشاهده میشود.
در ساخت نمای آیینهخانه از کاشی در سه تکنیک هفت‌رنگ، معقلی و اسلیمی استفاده شده است.
ساختمان دارای سه درب ورودی در اضلاع شمالی ورودی اصلی، غربی و شرقی است که هر سه به راهرویی در طبقه اول منتهی میشود.
این بنای معروف با بناهای دیگری از جمله عمارت کلاه فرنگی و حوضخانه، در باغ بزرگی قرار داشته که مجموع آنها مجموعهی دارالحکومه مفخم را تشکیل داده‌اند و به عنوان فضای اداری و دیوانی برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی عهد قاجار و نیز برگزاری مراسم تشریفات نظامی و رایزنی دربارهی مسائل سیاسی و اجتماعی سران ایل مناطق تحت حکومت، استفاده میشده است.
عمارت مفخم ۳۲ اتاق و دو تالار با آینه‌کاری‌ها، کاشی‌کاری‌ها و گچبری‌های بسیار زیبا و تماشایی دارد و یکی از آثار بی‌نظیر عصر ناصرالدین شاه محسوب میشود.
آیینه خانه مفخم (تالار آیینه) که هم اکنون به عنوان موزه ی اسناد و نسخ خطی از آن استفاده می شود، محور اصلی این ساختمان است که در طبقه دوم قرار گرفته و از طریق دو رشته پلکان انتهای شرقی و غربی راهروی طبقه اول قابل دسترسی است.
این اتاق، سه در از جنس چوب صندل دارد که با استخوان ترصیع شده اند. در ازاره تالار سنگ مرمر مرغوب به کار رفته و بلافاصله از بالای آن آیینه کاری شروع شده و تمام بدنه و سقف تالار را دربرگرفته است.
در این آیینه کاریها ۱۷ طرح مختلف شامل طرح های زیبای هندسی و گیاهی، طرح چهل چراغی که در وسط تالار آویخته بوده و نیز نمای بیرونی آیینه خانه به طرز استادانه ای اجرا شده است.
گرداگرد بخش فوقانی دیوارها، در قسمت قرنیز ردیفی از عکسهای قدیمی شامل عکس ۱۳۴ تن از رجال سیاسی و شخصیتهای برجستهی دوره صفوی و قاجار در زیر قابهای شیشه ای نصب شده است.
علاوه بر اینها ۱۳ قاب خوشنویسی شده به خط نستعلیق و شکسته نستعلیق به طرز مشابهی بر روی دیوار ضلع جنوبی تالار نصب شده بود که پس از انجام عملیات مرمت از جای خود برداشته شده و اکنون در گنجینهی موزه نگهداری می شود.
در این قابها آیاتی از قرآن کریم بهطرز زیبایی نوشته و تذهیب شده که در یک نمونه امضای کاتب با عبارت «راقم عبدالعلی ۱۲۲۶ هجری قمری» قابل تشخیص است.
نام ساختمان آیینهخانه برگرفته از همین تالار آیینه است.
آیینه خانه سردار مفخم کجاست
ساختمان ۲ طبقه آیینه خانه دارای ۹ اتاق است و هر سه ورودی آن به راهروی طبقه اول ختم می شوند.
در بدو ورود به داخل ساختمان با حجره هایی در یک سمت و ۴ اتاق در سمت دیگرش روبرو می شوید و اگر راهرو را تا انتها بروید به پلکانی می رسید که شما را به تالار آیینه می برد.
در این طبقه علاوه بر تالار آیینه، ۴ اتاق دیگر نیز وجود دارد.
تماشایی ترین قسمت این بنا همان تالار آیینه آن است که آیینه خانه نامش را از همان جا گرفته است.
وقتی از یکی از ۳ راه ورودی وارد تالار شوید خود را در احاطه آیینه کاری های زیبایی می بینید که به صورت کاملا ماهرانه اجرا شده اند و طرح های متنوعی دارند.
۱۷ طرح مختلف در این آیینه کاری ها پیاده شده که شامل طرح های زیبای هندسی و گیاهی هستند.
البته چلچراغ های این تالار نیز جلوه زیبایی به آن داده اند.آدرس: استان خراسان شمالی، بجنورد، خیابان شریعتی شمالی
عمارت سردار مفخم بجنورد در شمال شهر بجنورد و در انتهای خیابان شریعتی شمالی در استان خراسان شمالی واقع شده است.
دسترسی به عمارت سردار مفخم بجنورد
خودروی شخصی: اگر از شهرهای خراسان رضوی راهی بجنورد هستید، پس از ورود به شهر به میدان امام رضا (ع) بروید؛ سپس به‌سمت راست یا همان بلوار شهدا حرکت کنید.
بعد از حدود دو کیلومتر، به خیابان شریعتی شمالی خواهید رسید.
اگر از سمت تهران و گلستان به این شهر سفر می‌کنید، با رسیدن به اولین میدان (میدان بازرگانی) به‌سمت راست برانید و به بلوار جانبازان وارد شوید.
پس از رسیدن به میدان توحید، مسیر خود را در بلوار شهدا ادامه دهید تا به میدان شهدای گمنام برسید. عمارت سردار مفخم در کمتر از یک کیلومتری از میدان شهدای گمنام، در بلوار شهدا قرار دارد.
نظر شما