با توجه به شرایط موجود، میزان مشارکت مردم در انتخابات آینده به چه صورت خواهد بود؟«آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با مهندس علی صوفی، وزیر تعاون در دولت اصلاحات گفت وگو کرده است. صوفی معتقد است:«در شرایط کنونی اصلاح طلبان با کاهش سرمایه اجتماعی و کاهش مشارکت مردم مواجه هستند.شرایط به شکلی است که حتی بدنه جریان اصلاحات نیز تمایلی برای حضور در انتخابات ندارد چه برسد به آرای خاکستری. حتی اگر جریان اصلاحات کاندیدایی نیز برای انتخابات داشته باشند تصمیم‌گیری آنها در شرایط اطمینان قرار ندارد و در شرایط عدم اطمینان و ریسک قرار دارد.در گذشته اصلاح‌طلبان مردم را حامی خود می‌دیدند و در چنین وضعیتی می‌توانستند در شرایط اطمینان تصمیم‌گیری کنند.در شرایط کنونی متغیر حضور مردم در انتخابات غیر قابل پیش‌بینی شده است. البته این وضعیت هم برای اصلاح‌طلبان وجود دارد و هم برای حاکمیت».در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
*با توجه به شرایط موجود در انتخابات به نظر می‌رسد در نهایت طیف‌های مختلف اصولگرایی با هم رقابت خواهند کرد. در چنین شرایطی چه آرایش سیاسی برای انتخابات آینده متصور هستید؟
اگر واقع‌بینانه به رخدادهای اخیر نگاه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که قرار است چینن اتفاقی رخ بدهد و اصولگرایان در یک رقابت درون گروهی نمایندگان مجلس آینده را انتخاب کنند.در شرایط کنونی اصولگرایان با چند صدایی مواجه هستند که کار را برای آنها سخت کرده است. این در حالی است که یکی از صداهایی که در این جریان غالب شده صدای جبهه پایداری است.این اتفاق در شرایطی رخ داده که اصولگرایان از دیدگاه‌هایی که برخی از اعضای جبهه پایداری مطرح می‌کنند به دلهره افتاده اند .محمود کریمی مداح منتسب به جریان اصولگرایی در برنامه زنده تلویزیونی به صراحت نسبت به کسانی که مدعی بودند ایران تنها متعلق به حزب اللهی هاست واکنش نشان داد و عنوان کرد ایران متعلق به همه ایرانیان است و نه تنها عده ای خاص.این وضعیت به خوبی نشان می دهد که بین طیف های مختلف جریان اصولگرایی اختلافات عمیق است و آنها در اجرای تئوری های استاد مصباح یزدی با تشتت مواجه هستند. به همین دلیل نمی توان انتظار داشت در چنین شرایطی یک انتخابات رقابتی در کشور شکل بگیرد. به هر حال برخی معتقد بودند مردم در حاکمیت حقی ندارند و تنها باید اطاعت کنند و انتخابات را بی معنا می دانستند. این دیدگاه در نقطه مقابل دیدگاه های حضرت امام است که معتقد بودند میزان رأی ملت است و مردم باید سرنوشت کشور را مشخص کنند.در چنین شرایطی جریانی انتخابات را بی معنا می داند و خود را برتر می داند و حتی عنوان می کند کشور متعلق به آنهاست.در نتیجه یک شکاف نه بین اصلاح طلبان و اصولگرایان و بلکه در درون جریان اصولگرایی به وجود آمده است.
مقامات امنیتی که در محافل خصوصی با اصلاح طلبان گفت وگو کرده اند دیدگاه های خود را عنوان کرده و گفته‌اند که برخی به دنبال خالص سازی هستند و ما این رویکرد را به مصلحت نظام نمی دانیم.این مقامات عنوان می کردند که ما به دنبال این هستیم که مجلسی یکدست در آینده شکل نگیرد و متکثر باشد که همه جریان های سیاسی بتوانند در آن نماینده داشته باشند
*این شکاف تا به چه اندازه عمیق خواهد بود و به چه میزان بر میزان مشارکت در انتخابات آینده تأثیرگذار خواهد بود؟
مقام معظم رهبری همواره به حضور حداکثری و فراهم کردن زمینه‌های حضور پرشور مردم در انتخابات تأکید داشته اند.رهبری روی چهار موضوع تأکید کردند که دولت روی آن کار کند که شاهد یک انتخابات معنادار در کشور باشیم.با این وجود تا کنون اقدامی از سوی دولت در این زمینه صورت نگرفته و گزارشی مبنی بر عملکرد دولت در این زمینه داده نشده است. این در حالی است که ببرخی مقامات امنیتی که در محافل خصوصی با اصلاح طلبان گفت وگو کرده اند دیدگاه های خود را عنوان کرده و گفته‌اند که برخی به دنبال خالص سازی هستند و ما این رویکرد را به مصلحت نظام نمی‌دانیم.این مقامات عنوان می کردند که ما به دنبال این هستیم که مجلسی یکدست در آینده شکل نگیرد و متکثر باشد که همه جریان های سیاسی بتوانند در آن نماینده داشته باشند. این نکاتی بوده که این مقامات در دیدار با اصلاح طلبان مطرح کرده اند. این اظهارات در حالی عنوان شده که در مرحله نخست بررسی صلاحیت ها که توسط هیات اجرایی صورت گرفته نتیجه ای به جز خالص سازی نبوده و رد صلاحیت ها گسترده بوده است. نظارت استصوابی که پس از رحلت حضرت امام شکل گرفت و در مجلس چهار و در حالی که قانونی نیز برای آن تصویب نشده بود اجرا شد.در آن مقطع زمانی شورای نگهبان صلاحیت حدود چهل نفر از جریان چپ را رد کرد و برخلاف گذشته که شورای نگهبان تنها وظیفه نظارتی داشت به یک باره وظیفه اجرایی نیز پیدا کرد و این حق را به خود داد که صلاحیت کسانی که در گذشته تأیید صلاحیت شده بودند را نیز دوباره بررسی کند و در صورت صلاحدید صلاحیت آنها را رد کند.به همین دلیل همه چیز یکدست شد و دیگر دوگانه نظارت و اجرا از بین رفت.
*این وضعیت به معنای این است که جریان اصلاحات در عمل از رقابت های انتخابات حذف شده است؟
بله،در واقع چنین اتفاقی رخ داده و جریان اصلاحات برای حضور در انتخابات مجلس ابزاری در اختیار ندارد.نکته مهم در این زمینه این است که چالش اصلی جریان اصلاحات در شرایط کنونی میزان مشارکت مردم در انتخابات است.اصلاح طلبان سال هاست با موضوع ردصلاحیت ها مواجه هستند.این وضعیت در انتخابات س سال‌های92،94 و1400 وجود داشته و اصلاح طلبان به جای اینکه با رویکرد ایجابی در انتخابات حضور پیدا کنند با رویکرد سلبی در انتخابات حاضر شده اند.این وضعیت به خصوص در انتخابات ریاست جمهوری سال92 و انتخابات مجلس در سال94 وجود داشت.این رویکرد به معنای این بود که اصلاح طلبان عنوان کردن با همه و حتی کاندیدای معتدل ناشناخته ائتلاف می کنند و به جای استفاده حداکثری از نیروهای خود به صورت حداقلی وارد انتخابات می شوند تا جریان تندرو مقابل در انتخابات به پیروزی دست پیدا نکند.کار به جایی رسید که در انتخابات مجلس در سال94 اصلاح طلبان برای انتخاب اعضای لیست خود فراخوان دادند و در نهایت با حضور دو نفر از اصولگرایان شناسنامه دار لیست انتخاباتی خود را ارائه کردند.در سال92 نیز پس از رد صلاحیت آقای هاشمی اصلاح طلبان تصمیم گرفتند از آقای روحانی حمایت کنند که اصلاح طلب نبود و خودشان نیز هیچ گاه خود را اصلاح طلب معرفی نکرد، حمایت کنند.این اتفاقات نشان می دهد که اصلاح‌طلبان همه روش‌های ممکن را برای مدیریت بهتر کشور انجام داده‌اند.با این وجود پس از اتفاقاتی که رخ داد اصلاح طلبان در انتخابات مجلس98 و ریاست جمهوری در سال1400 به این نتیجه رسیدند که رویکرد باید ایجابی باشد و دیگر نمی توان با رویکرد سلبی وارد انتخابات شد.
*دلیل این تغییر رویه چه بود؟
واقعیت این است که دلیل اصلی این موضوع نیز این بود که نتیجه رویکرد سلبی به خصوص در دور دوم ریاست جمهوری آقای روحانی منفی شد و با نارضایتی شدیدی که وجود آمد سرمایه جریان اصلاحات از بین برفت و میزان مشارکت نیز کاهش پیدا کرد.در واقع در انتخابات مجلس در سال1398 اصلاح‌طلبان به صورت حداقلی در انتخابات حضور پیدا کردند که این وضعیت در انتخابات ریاست جمهوری سال1400 نیز ادامه پیدا کرد.در شرایط کنونی اصلاح‌طلبان با کاهش سرمایه اجتماعی و کاهش مشارکت مردم مواجه هستند.شرایط به شکلی است که حتی بدنه جریان اصلاحات نیز تمایلی برای حضور در انتخابات ندارد چه برسد به آرای خاکستری. حتی اگر جریان اصلاحات کاندیدایی نیز برای انتخابات داشته باشند تصمیم گیری آنها در شرایط اطمینان قرار ندارد و در شرایط عدم اطمینان و ریسک قرار دارد.در گذشته اصلاح طلبان مردم را حامی خود می دیدند و در چنین شرایطی می توانستند در شرایط اطمینان تصمیم گیری کنند.در شرایط کنونی متغیر حضور مردم در انتخابات غیر قابل پیش‌بینی شده است. البته این وضعیت هم برای اصلاح طلبان وجود دارد و هم برای حاکمیت.در نتیجه بدون حضور مردم دادن لیست نیز دیگر نمی تواند نتیجه بخش باشد و چیزی را تغییر بدهد.در واقع اصلاح طلبان از دو رکن اصلی انتخابات یعنی داشتن کاندیدا و مردم محروم هستند.در چنین شرایطی جریان اصلاحات در شرایطی قرار گرفته که به صورت ناخواسته در انتخابات آینده از رقابت های انتخاباتی حذف شده است.
*این وضعیت به معنای این است که جریان اصلاحات هیچ اقدام تشکیلاتی برای حضور در انتخابات آینده نخواهد داشت؟
من شرایط را این گونه می بینم اما هنوز جبهه اصلاحات هیچ تصمیمی در این زمینه نگرفته و تصمیماتی که گرفته می شود در آینده به صورت رسمی از طریق سخنگوی جبهه اصلاحات مطرح خواهد شد.
نظر شما