سلام نو - سرویس گردشگری: زیگورات دوراونتاش که بیشتر ما ایرانی‌ها آن را با نام زیگورات چُغازَنبیل می‌شناسیم نیایشگاهی باستانی است که حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد در تمدن ایلام ساخته شد؛ یعنی سال‌ها پیش از این که امپراتوری هخامنشی شکل بگیرد و حتی پای آریایی‌ها و قبایل سه گانه آنها به ایران برسد. چغا به معنی تپه و زنبیل به معنی سبد است.
مجموعه دینی-آئینیِ دور اونتاش پیرامون ۱۲۵۰سال قبل از میلاد مسیح (۱۲۴۰–۱۲۷۵ ق. م)، در دوران شاه ایلامی اونتاش ناپیریشا، در ستایش «اینشوشیناک» ایزد نگهبان شوش ساخته شد. این بنا در اصل از ابنیهٔ سومری بوده است که برای پرستش خدایان به شکل مرتفع ساخته می‌شده و در ممالک میان‌رودان به وفور دیده می‌شود. از این ابنیه به جا مانده همچون زیگورات اور، زیگورات اتمنانکی، زیگورات انلیل، زیگورات لارسا، زیگورات دور شاروکین در عراق نیز می‌توان نام برد. پرستشگاه چغازنبیل و دور اونتاش مانند بسیاری از شهرهای دیگر ایلام، در جریان جنگ‌های ایلام و آشور، در تازِش سال ۶۴۵ ق. م سپاه آشور به سرکردگی «آشوربانیپال» ویران شدند.
نگاهی به معماری چغازنبیل
زیگورات چغازنبیل اکنون تقریبا ۲۵ متر ارتفاع دارد. ولی مطالعات باستان شناسی نشان داده است که ارتفاع آن تا قبل از تخریب توسط آشوربانیپال و فرسایش تدریجی، دوبرابر این و دارای ۵ طبقه بوده است. هر ضلع این زیگورات نزدیک به ۱۰۰ متر طول دارد. زیگورات یک ساختار مذهبی بوده که در منطقه میان رودان مانند عراق امروزی، تعداد بیشتری از آنها را می‌توانید ببینید. اما زیگورات چغازنبیل، نمونه‌ای منحصر به فرد در ایران به شمار می‌رود.
زیگورات چغازنبیل بیشتر با خشت خام و آجرهای خشت پخته شده ساخته شده است. آثاری از تزیینات و نگاره‌هایی دست ساز که به خطوط عیلامی و اکدی هستند، هم بر پیکره آن وجود دارد. از دیگر وجوه اهمیت چغازنبیل، صنعت کاشی کاری و لعاب کاری است که هنوز آثار آن در این معبد ویران شده دیده می‌شود. همچنین برخی مطالعات نشان می دهد که کهن ترین تصفیه خانه های آب جهان باستان در این مجموعه ایجاد شده است.
رومن گیرشمن باستان شناس فرانسوی در حدود ۱۰ سالی که در منطقه خوزستان به پژوهش پرداخت، چند مرحله از کاوش را هم در چغازنبیل به انجام رساند.
بخش‌های مختلف چغازنبیل
معبد چغازنبیل درون‌شهری به نام «دوراونتاش» (دور، به معنی شهر و «اونتاش» نام سازنده شهر است) قرار گرفته که محوطه ای به طول و عرض حدود ۱۰۰۰× ۱۳۰۰ متر را در بر می‌گیرد و از سه حصار تو در توی خشتی تشکیل شده که به ترتیب: معبد اصلی (زیگورات) در مرکز حصار اول، کاخها و معابد کوچک در حصار دوم، آرامگاه‌های زیرزمینی سلطنتی و کاخ‌های سلطنتی و تصفیه خانه آب در حصار سوم، قرار دارند.
عبادتگاه‌های دیگری برای خدایان و الهه‌های عیلام در چغازنبیل ساخته شده بود که عبارتند از:
«نوسکو» Nusku (خدای آتش)
«پی نیکیر» Pinikir (مادربزرگ خدایان)
«اَدَد» Adad (خدای هوا)
«نین الی» Nin - Ali (همسر خدای هوا)
«شیموت» Shimut (خدای عیلام)
«منزت» Manzat (همسر خدای عیلام)
«نپراتپ» Nepratep (الهه‌های روزی دهنده)
«روهوراتیر» Ruhuratir (خدای انزان)
«هیشمتیک» Hishmitik (همسر خدای انزان)
«گال» Gal (خدای بزرگ عیلام)
«ایشنی کاراب» Ishni - karab (الهه سوگند) و دو معبد ناشناخته دیگر، واقع در کنار دروازه‌های غربی و جنوب شرقی حصار دوّم.
نظر شما