سلام نو _ سرویس گردشگری: این حمام تلفیق هنر معماری و کاربرد مصالح گوناگون با فضایی متناسب و مردم‌وار را به تصویر می‌کشد. معماری مردم‌وار به ساخت‌وساز با اجزا و اندازه‌های متناسب با نیازهای انسانی اختصاص دارد.
تاریخچه موزه حمام گنجعلی خان
طبق اسناد تاریخی، مجموعه گنجعلی خان در دوره صفوی و به دستور گنجعلی خان، حاکم وقت کرمان ساخته شد. هنگامی که گنجعلی خان بر تخت حکومت کرمان تکیه زد، تصمیم به انجام اقداماتی در راستای آبادانی شهر گرفت.
او برای ایجاد یک تفرجگاه عمومی در وسط شهر کرمان، میدان بزرگی با بیش از ۱۰۰ متر طول و ۵۰ متر عرض ساخت.
گنجعلی خان این میدان را از چهار طرف با بناهای اختصاصی شامل مدرسه، مسجد، بازار و حمام، چهارسوق، آب‌انبار و ضرابخانه محصور کرد و مجموعه‌ای عالی به وجود آورد.
ساخت بناهای این مجموعه به تدریج صورت گرفت و حمام نیز در سال ۹۸۹ هجری شمسی در مسیر اصلی بازار کرمان و جنوب مجموعه گنجعلی خان ساخته شد.
جالب اینکه مردم تا سال ۱۳۱۶ هجری شمسی از این حمام استفاده می‌کردند تا اینکه در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی مورد مرمت قرار گرفت و به موزه مردم‌شناسی تبدیل شد.
پس از بازسازی حمام گنجعلی خان در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی، کاربری موزه برای آن مطرح شد. مجسمه‌هایی در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی در دانشکده هنرهای زیبای تهران ساخته شدند تا در حمام گنجعلی خان به نمایش درآیند.
این کار جانی تازه به این اثر تاریخی بخشید و با عنوان موزه مردم‌شناسی کرمان مورد استقبال گردشگران قرار گرفت.
در این اثر تاریخی، مجسمه‌هایی از جنس موم با پوششی از لباس‌های محلی مردم کرمان اعم از روحانیون، مردم عادی و پیشه‌وران در حال عبادت و حمام به سبک سنتی حضور دارد. ضمن اینکه می‌توان وسایل مختلف و مورد نیاز استحمام از جمله سدر، تاس، حنا، شانه‌های قدیمی، لنگ، سنگ پا و آینه‌های گوناگون را از نزدیک مشاهده کرد. رختکن حمام گنجعلی خان نیز با زیراندازهای خوشرنگ، بقچه‌های کرباسی، لنگ‌های مخصوص خشک‌کردن و قطیفه‌ها مزین شده است.
حمام گنجعلی خان در کرمان
سردر ورودی حمام گنجعلی خان که با نقاشی های زیبایی از دوره صفوی مزین شده خبر از ساخت این حمام در سال ۹۸۹ شمسی می دهد و این یعنی قدمت این حمام تاریخی به حدود ۴۰۰ سال قبل برمی گردد.
اینجا حمامی است که هنر و زیبایی در گوشه گوشه اش موج می زند؛ کاشی کاری ها، گچ بری ها، نقاشی ها، کادربندی ها و مقرنس کاری ها از این حمام چیزی شبیه موزه ساخته است، موزه ای که از دیدن این همه ظرافت و هنرش سیر نمی شوید.
قبل از اینکه قسمت های مختلف حمام را برایتان توضیح دهیم باید بگوییم که حمام با ۶۴ متر طول و ۲۰ متر عرض، ۱۲۸۰ متر مربع مساحت دارد.
چیزی که در این حمام بیشتر از همه به چشم می آید کاشی های معرق و هفت رنگ با تصاویری از آدم های آن دوره و زمانه است که زیبایی خاصی را به طراحی حمام داده اند.
برای اینکه فضای داخلی حمام گرم بماند ارتفاع آن را کم و راهروهای آن را طولانی ساختند.
در بالای سقف به غیر از کاشی کارهای تماشایی پنجره های نورگیری در مرکز و دورتادور وجود دارند که با هندسه سقف در هماهنگی کامل هستند و نورپردازی های دیدنی را به وجود آورده اند. دقیقا در زیر همین پنجره های نورگیر حوض زیبایی قرار دارد که نورپردازی حمام را جذاب تر کرده است.
این حمام الان دیگر حمام نیست! یعنی اینجا تا سال ۱۳۱۶ حمام عمومی بود و در سال ۱۳۵۰ هم بعد از مدت ها مرمت به موزه تبدیل شد تا گردشگران را به تماشای هنر ناب معماری ایران دعوت کند.
حمام از دو بخش رختکن و گرمابه تشکیل شده، رختکن ها ۶ غرفه ی مختلف دارد که هر کدام از آن ها مخصوص گروه خاصی از افراد بوده است این گروه ها شامل روحانیون، اعیان، بازاری ها، رعیا، خان ها و سادات بودند.
امروز با بازدید از این حمام در هر غرفه مجسمه هایی را می بینید که مخصوص طبقه همان غرفه هستند و با دیدنشان به راحتی می فهمید که غرفه مخصوص کدام طبقه بوده است.
اما این فقط مجسمه ها نیستند که بازدید از این غرفه ها را دلنشین کرده اند دیدن ایوان های قرینه و ستون های سنگی زیبا هر آنچه از بازدید از یک حمام تاریخی می خواهید را یکجا به نمایش درآورده اند.
در حمام می توانید مجسمه هایی را هم در حال حمام کردن ببینید، مجسمه هایی که در سال ۱۳۵۲ در تهران درست و به این موزه منتقل شدند تا حمام را جذاب تر از گذشته اش کنند.
معمار و طراح حمام گنجعلی خان، شخصی به نام استاد سلطان محمد، معمار یزدی بود. همچنین، به نظر می‌رسد این اثر تاریخی توسط علیمردان خان، پسر گنجعلی خان تکمیل شده و به شکل امروزی خود درآمده است.
حمام گنجعلی خان ۲۶ متر طول، ۳۰ متر عرض و حدود ۱,۳۰۰ متر مربع زیر بنا دارد که از سردری با معماری منحصربه‌فرد، ورودی به شکل دالان، رختکن، حوض و خزینه برخوردار است.
استادکاران و هنرمندان برجسته ایران کهن در زیباسازی و طراحی این اثر تاریخی از نقاشی‌های بسیار ظریف، خوشرنگ‌ترین کاشی‌های موجود، نورپردازی محوطه حمام، تزیینات گچ‌بری زیبا و چشم‌نواز و خطاطی‌های دلنشین استفاده کرده‌اند.
نظر شما