سلام نو _ سرویس گردشگری: در شمالی ترین نقطه ایران، روستای معروفی وجود دارد که دلیل شهرت آن گورستان اسرار آمیزی است که داخل روستا قرار گرفته است.
این گورستان که به اسم سفید چاه یا گورستان سپید معروف است در شهرستان بهشهر استان مازندران، روستای سفید چاه واقع شده که میتوان گفت اولین قبرستان مسلمانان در ایران است.
گورستانی که اهالی اعتقاد دارند، خاک سفیدش، نمی گذارد اجساد مرده ها پوسیده شود.
همچنین این قبرستان دارای نقوش مختلف روی سنگ های ایستاده است که از شخصیت، کسب و کار و حتی خلق و خوی فرد آرمیده در آن حکایتها دارد.
آشنایی با قبرستان سفید چاه
گورستان پرطرفدار سفیدچاه روز به روز بزرگ و بزرگ تر می شود و کم کم خانه ها و زمین ها را پس می زند تا برای مردگان جا باز کند.
این گورستان به جز خاک سفیدرنگش، یک تفاوت دیگر هم با دیگر گورستان های ایران دارد؛ در بخش تاریخی گورستان، تقریبا تمام سنگ قبر ها بالای سر مزار متوفیان سر پا ایستاده اند.
سنگ قبرهایی که هر کدام تابلوی اعلاناتی هستند برای شناساندن شخصیت فردی که فوت شده است.
سرشناس ترین اهالی گورستان روستای سفیدچاه ۳ نواده امام موسی بن جعفر(ع) هستند؛ ابراهیم(ع)، منصور(ع) و عبدالرحمان(ع) که از ظلم و جور خلفای مستبد فراری شدند و برای همین در این دیار ماندند.
از جمله دیدنی های مقبره این ۳ تن، صندوقچه ای چوبی است که اهالی روستا از آن محافظت می کنند.
سنگ قبرهای ایستاده گورستان سفیدچاه از اسم و رسم مردگان گورستان می گویند؛ از شغل و کسب و کار آنها و یا حتی خلقیات و روحیه شان که بر سینه سنگ قبرهای ایستاده سفید چاه نقش بسته اند.
نقوش حیوانات مختلف از کبوتر و روباه گرفته تا خرگوش و شتر را در این گورستان خواهید دید. کبوتر، نماد پیام‌آوری، پیک ناهید و عشق است.
روباه، نماد دنیایی است که فریبکار و نیرنگ باز است و خرگوش، نشان شخص باهوش و بادرایتی است که فریب دنیا را نمی خورد. میان سنگ قبرهای سفید چاه حتی شتر هم دیده می شود.
شتری که لابد حکایت از کاروانی دارد و لابد متوفی، در مسیر عبور از این روستا دار فانی را وداع گفته است.
نقوش گیاهی: سرو بدون شک پرجمعیت ترین گیاه این گورستان است. سرو برای ما ایرانی ها نماد جاودانگی و فناناپذیری بوده است. گل نیلوفر نشانه پاکی و تولد مجدد بوده و گل انار نماد پاکی و بی‌آلایشی.
ابزارهای کاربردی: اسباب و اثاثه نقش شده روی سنگ قبرها در بیشتر موارد شغل و کسب و کار شخص متوفی را بر ملا می‌کند. شمشیر، کمان، تفنگ و باروت دان، نشانه اشخاص شجاع و جنگاور است.
بر سنگ قبر بافندگان، قیچی، ماسوره و ابزار بافندگی به چشم می خورد و از ابزار نجاران نقش تبر، اره و مته بر سنگ قبرشان نقش بسته است.
نقوش نمادین: خورشید نشانه حق پرستی و گرایش به بلند پروازی است و آینه، نماد خودشناسی و معرفت. بر سنگ قبر بانوان، شانه دو طرفه و بر سنگ قبر آقایان شانه یک طرفه نقرشده است.
نقوش نمادین، بیشتر در میان سنگ تراشان متاخرتر که ظاهرا کم حوصله تر از حجاران صفوی بودند، رایج بود.
سنگ تراشان در قرن ۱۳ و ۱۴ ساده پسندتر و کم سواد بودند و اگر به دقت میان سنگ قبرهای زخمی شده به قلم این سنگ تراشان بگردید، حتی می توانید از آنها غلط های املایی بگیرید.
نقوش تاریخی: امکان اینکه در میان آن همه سنگ قبر یک سنگ تیموری یا صفوی پیدا کنید کم است. باید بین سنگ های زرد رنگ ضخیم بگردید تا بلکه با یکی از آن شاهکارهای هنر سنگ تراشی روبه‌رو شوید.
این سنگ ها عموما مانند محراب هایی هستند که با خطوط ظریف و اسلیمی های پر پیچ وتاب پر شده‌اند. خطوط خوشِ حک شده بر این سنگ ها به‌جز نام متوفی و سال درگذشت وی، شامل صلوات کبیر، احادیث، آیات و روایات نیز می شوند.
درباره نقوش قبرهای گورستان سفید چاه
قبرستان سفید چاه مربوط به دوره تیموریان است و از نخستین گورستان‌های مسلمانان در ایران به شمار می‌آید.
در روستای سفیدچاه رسم بوده است که سنگ قبر مردگان را بر اساس شغل آنها حکاکی می‌کردند؛ اما بعد از مرگ آخرین بازمانده سنگ‌تراشان و حکاکان مصیب محله، عمر حکاکی روی سنگ‌ها هم به پایان رسید و درگذشتگان جدید روستا، با سنگ‌های امروزی دفن می‌شوند.
نقوش هندسی حک شده روی سنگ‌مزارها عبارت‌اند از دایره، مربع و مثلث. این تصاویر هندسی کلید رمز عناصر مهمی چون زندگی و رستاخیز پس از مرگ است.
دایره در اساطیر، عرفان و ادبیات شرق پیش از هر چیز نقطه‌ای است گسترش یافته. این طرح، تفسیر نمادین کمال، یکپارچگی و نبود هر نوع تمایز و ناهمگونی است و از آن به‌عنوان نمادی از خلاقیت یا خلق هستی نیز یاد می‌شود. همچنین دایره مفهوم ابدیت را در خود دارد.
در سنگ گورهای مورد بررسی علاوه بر نقوش هندسی، از عناصر نمادین دیگری نیز بسیار استفاده شده است، از جمله آینه، سرو، دو کبوتر، انار و گل انار، خوشید، چلیپا و... که همه در ادبیات، عرفان و فلسفه شرق مفاهیم معنوی را در بر دارند.
بازدید از قبرستان سفید چاه در تمام روزهای هفته و ساعات شبانه‌روز ممکن است و برای این منظور نیازمند پرداخت هزینه نیستید. البته در نظر داشته باشید که به‌دلیل تاریکی، شب‌ها امکان تماشای دقیق وجود ندارد.
نظر شما