سلام نو _ سرویس گردشگری: شهرستان لارستان سرزمینی زیبا با تاریخی تامل‌برانگیز است. این شهرستان در گذشته «ایراهستان» نام داشت و مرکز دانش و فرهنگ اسلامی بود.
آتشکده آذرفرنبغ در این شهرستان قرار دارد؛ آتشکده‌ای که اکنون به‌صورت تلی از خاک درآمده و بنام «تمب تشی»یا «قلعه تشی» معروف است. این آتشکده متعلق به موبدان زرتشتی بود. در آتشکده آذرفرنبغ، انجمن مغان در دوره ساسانیان شکل گرفت که به تربیت موبدان زرتشتی می‌پرداخت.
آشنایی با آتشکده آذرفرنبغ
آتشکده آذرفرنبغ یا آتشکده کاریان در مسیر کاریان ، از دهستان هرم و کاریان، بخش جویم، شهرستان لارستان در استان فارس و در ۴۲ کیلومتری جنوب غربی جویم در نیمه راه بندر سیراف و دارابگرد واقع شده است . ارتفاع تقرببی آتشکده آذرفرنبغ ۲۰ متر می باشد.
نقشه اصلی این آتشکده به شکل ذوزنقه بوده که اضلاع جلویی آن در حدود ۵ متر عرض و ۷ متر ارتفاع دارند. ضلع جلویی روی سکویی به ارتفاع ۵٫۱ متر از سطح زمین واقع شده‌است.
برفراز این سکو در ارتفاع ۳متری بر روی دیواره، حفره‌ای مثلثی شکل وجود دارد. مصالح به کار رفته در دیوارهٔ این آتشکده آجر و گل می‌باشد. بر روی صفهٔ آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده می‌شود که به درون فرو ریخته‌است.
در دوران ساسانی آتشکدهٔ کاریان با آذر فرنبغ، آتش فرِّ بَغانی (درخشانی ایزدی)، یکی از سه آتشان بهرام ایرانِ مزدایسنیِ آن دوران افروزان بوده است .این مکان آتشکدهٔ موبدان بوده‌است و یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ ایران در عهد ساسانیان به‌شمار می رفته است.
این آتشکده یکی از بزرگترین و مهم‌ترین آتشکده‌ها در زمان ساسانیان بوده و یکی از مهم‌ترین آتش‌های سه‌گانه زردشتی که مختص موبدان بوده، در آن جا می سوخته است. ساسان جد اردشیر بابکان تولیت این آتشکده را بر عهده داشته و ساسانیان همواره علاقه خاصی به این آتشکده داشته‌اند. بر کتیبه‌ای به زبان پهلوی نگاشته‌اند که سی هزار دینار هزینه ساختمان آن شده‌است.
در دوران ساسانیان این آتشکده و زمین‌های اطراف آن محل حکومت رم کاریان بوده‌است. آن‌ها همان ایل پاسارگادی‌های هخامنشیان بوده‌اند که با کمک کردن به اردشیر بابکان در تأسیس حکومت ساسانیان مورد توجه او و سایر شاهان ساسانی قرار گرفته و آتشکده در مرکز حکومتی آن‌ها یعنی کاریان بنا شد.
رم کاریان از شهر در مقابل حمله اعراب دفاع کرده و اعراب پس از چهار بار محاصره شهر، موفق به فتح آن شدند. ایل باصری که امروزه به کوچنشینی خود در استان فارس ادامه می‌دهد تنها بازمانده ایل پاسارگادیان دوره کوروش یا همان رم کاریان ساسانیان به‌شمار می‌رود.
از کاریان آتش را به آتشکدهٔ شمالی فسا برده‌اند و از آنجا به نیریز و از آنجا به هندوستان برده‌اند. واندانبرگ در کتاب باستانشناسی ایران قدیم چنین می‌نویسد: در کاریان ویرانه‌های آتشکده‌ای که بقایای آذرفرنبغ یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ ایران باستان است دیدم، امروز چیز مهمی ازآن آتشکده نمانده‌است.
آتشی که درون آتشکده یزد می‌سوزد و بیش از ۱۵۰۰ سال روشن مانده از آتش آتشکده آذرفرنبغ در کاریان به عقدای اردکان برده شد و نزدیک به ۷۰۰ سال در آنجا روشن نگه داشته شد و سپس در سال ۵۲۲ خورشیدی (۱۱۷۴ میلادی) از عقدا به اردکان برده شد و نزدیک به ۳۰۰ سال نیز در اردکان یزد بود و در سال ۸۵۲ خورشیدی (۱۴۷۴ میلادی) از اردکان به یزد برده و نگهداری شد. در سال ۱۳۱۸ خورشیدی (۱۹۴۰ میلادی) که بنای کنونی آتشکده یزد ساخته شد، آتش به این مکان انتقال یافت.
بازدید از آتشکده آذرفرنبغ
آتشکده آذرفرنبغ یا آتشکده کاریان با ارتفاع تقریبی ۲۰ متر در مسیر کاریان، از دهستان هرم و کاریان، شهرستان لارستان قرار دارد. آتشکده آذرفرنبغ از آتشکده‌های مهم زرتشیان است که در روستای کاریان قرار دارد؛ اما برخی احتمال داده‌اند که این آتشکده ابتدا در نزدیکی داربگرد بوده و در اواخر دوره ساسانی به کاریان منتقل شده است.
نقشه اصلی آتشکده آذرفرنبغ به‌شکل ذوزنقه و مصالح به‌کار رفته در دیوار آن آجر و گل است. اضلاع جلویی آن در حدود پنج متر عرض و هفت متر ارتفاع دارند و ضلع جلویی روی سکویی به ارتفاع حدود پنج متر از سطح زمین واقع شده است. برفراز این سکو در ارتفاع سه متری روی دیوار، حفره‌ای مثلثی شکل وجود دارد و روی صفه آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده می‌شود که به درون فروریخته است.
طبق روایات اسلامی، شب میلاد پیامبر اسلام (ص) آتشکده آذرفرنبغ خاموش شد. خاموش شدن این آتشکده را از جمله حوادث خارق‌العاده‌ای می‌دانند که هم‌زمان با تولد، کودکی یا پیش از بعثت پیامبران رخ می‌دهد.
گردشگرانی که تمایل به دیدن آتشکده آذرفرنبغ دارند، در صورتی که از سمت شیراز قصد سفر به این منطقه را دارند، می‌توانند با طی ۳۳۷ کیلومتر (در فاصله زمانی تقریبا چهار ساعت) به شهرستان لارستان بروند.
این آتشکده در ۴۲ کیلومتری جنوب غربی بخش جویم این شهرستان (واقع در نیمه راه بندر سیراف و دارابگرد) واقع شده است. در صورت تمایل به اقامت در این شهرستان و بازدید از دیگر بناهای تاریخی این مکان، اقامتگاه‌های مناسبی نظیر هتل و مهانسرا برای گردشگران مهیا است.
- نام اثر: «آتشکده آذرفرنبغ» (Azarfarnbagh Fire Temple)
- نام دیگر: آتشکده کاریان
- نام محلی: قلعه تشی
- محل: روستای کاریان در استان فارس
- کاربری: آتشکده
- دوره ساخت اثر: پیش از اسلام
- تاریخ ثبت ملی: ۱۳۷۹
- آدرس: استان فارس، شهرستان لارستان، روستای کاریان
نظر شما