سلام نو _ سرویس گردشگری: آرامگاه ابوعلی سینا، مقبره طبیب و فیلسوف معروف و بلندپایه ایرانی است که در قرن چهارم هجری قمری می‌زیست. این آرامگاه که جزو جاهای دیدنی همدان و نماد این شهر محسوب می‌شود، صرفا یک مقبره نیست و علاوه بر مقبره شیخ‌الرییس، محل دفن ابوسعید دخدوک، از دوستان ابن سینا و مقبره ابوالقاسم عارف قزوینی، شاعر ملی ایران است. همچنین موزه‌ای برای آشنایی با ابوعلی سینا و علم طب در این محل وجود دارد. در اطراف آرامگاه نیز فضای سبز زیبایی به چشم می‌خورد که جذابیتی دوچندان به آن بخشیده است. این جاذبه در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و سالانه گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند.
آشنایی با آرامگاه شگفت‌انگیز بوعلی سینا
آرامگاه بوعلی سینا یکی از جاذبه‌های گردشگری همدان به شمار می‌رود که با ستون‌های سربه‌فلک‌کشیده، به نماد این شهر تبدیل شده است. این آرامگاه در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۸۶۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. قدمت بنای این آرامگاه باشکوه به سال‌های اخیر بازمی‌گردد؛ اما از لحاظ رعایت اصول مهندسی و نکات فنی ساختمانی، بر بسیاری از آثار تاریخی کشور برتری دارد.
آرامگاه ابوعلی سینا دارای دو تالار (شمالی و جنوبی) است. در حال حاضر از تالار جنوبی به‌عنوان موزه برای نگهداری سکه، سفال، برنز و غیره استفاده می‌شود و تالار شمالی به کتابخانه اختصاص یافته است. قبر «ابوعلی سینا» در سمت راست مدخل آرامگاه و در سمت چپ او، قبر «ابوسعید دخدوک» قرار دارد. در حیاط شرقی آرامگاه، روبه‌روی در ورودی و در مقابل خیابان «بوعلی»، شاعر ملی ایران «ابوالقاسم عارف قزوینی» دفن شده است.
در زمان حیات ابوعلی سینا، سپاهیان شمس‌الدوله دیلمی، حاکم وقت همدان، شورش می‌کنند و او در جریان این قائله ۴۰ روز در خانه ابوسعید می‌ماند. وی پس از مرگ همان جا به خاک سپرده می‌شود و چندی بعد ابوسعید نیز در کنار وی به خواب ابدی فرو می‌رود. این محل در آن زمان در پشت دژ جنوبی همدان بود و تا اواخر قرن سیزدهم هجری نیز تنها چهارطاقی کوچکی به‌عنوان مقبره بر مزار آن دو وجود داشت.
دوره قاجار
از آنجا که چهارطاقی مزار شیخ به‌مرور زمان در حال تخریب بود، یکی از شاهزاده‌های قاجار به نام «نگار خانم» دختر شاهزاده عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه، درصدد تجدید این بنا و تعمیر آن برآمد.
به دستور وی به‌جای سازه قدیمی آن، گنبدی از آجر ساخته شد و دو سنگ، یکی روی مزار ابن سینا و دیگری روی مزار ابوسعید قرار گرفت. پس از احداث این بنای جدید، سنگ قبرهای قدیمی در سرسرای آرامگاه جدید نصب شد. علاوه بر این، در داخل آرامگاه در اطراف سنگ قبر بوعلی سینا و ابوسعید، نرده چوبی کوتاهی ساختند.
در سال ۱۲۹۹ شخصی به نام محمدحسین فریدالدوله گلگون همدانی، دیواری کوتاه به دور محوطه قبر ابن سینا کشید و در کنار آرامگاه، تالاری بزرگ و تالاری کوچک‌تر برای کتابخانه و مخزن کتاب ساخت و یک چاه و حوض به مجموعه اضافه کرد.
دوره پهلوی
در زمان حکومت محمدرضا پهلوی، اعضای انجمن آثار ملی ایران تصمیم گرفتند که بنای جدید آرامگاه بوعلی بر اساس معماری قدیم و جدید ساخته شود. در نتیجه در خرداد سال ۱۳۲۴، طراحی نقشه این بنا بین مهندسان و فارغ‌التحصیلان رشته معماری به مسابقه گذاشته شد. بین طرح‌های ارائه‌شده، طرح آقای مهندس «هوشنگ سیحون» مورد قبول جناب مهندس محسن فروغی و آندره گدار قرار گرفت و به‌عنوان جایزه، اجرای این پروژه به ایشان واگذار شد.
طرح مزبور با الهام از «گنبد قابوس»، از عظیم‌ترین شاهکارهای معماری عصر ابن سینا، صورت گرفت که مقبره قابوس ابن وشمگیر، شاعر و خوشنویس و از امیران سلسله زیار و حاکم طبرستان و گرگان بود. اگرچه سبک معماری این دو بنا بسیار با هم تفاوت دارد، می‌توان ایده اولیه معمار را از این بنای باشکوه متوجه شد.
چند بخش درخور توجه آرامگاه ابو علی سینا
آرامگاه بوعلی سینا فقط یک مقبره نیست؛ بلکه دارای بخش های مختلفی است؛ مانند:
مقبره ها
مقبره ابن سینا در سمت راست ورودی آرامگاه قرار دارد. مقبره ابوسعید دخدوک، دوست ابن سینا، در سمت چپ مقبره وجود دارد. مقبره ابوالقاسم عارف قزوینی، شاعر ملی ایران، در حیاط شرقی آرامگاه، روبروی در ورودی قرار گرفته است.
موزه ابن سینا
تالار جنوبی آرامگاه به عنوان موزه و محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیای مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد و دوران اسلامی است. حتی عکسی از جمجمه ابو علی سینا نیز در این موزه وجود دارد.
محوطه آرامگاه
محوطه آرامگاه از بوستانی نیم دایره ای شکل با فضای سبز تشکیل شده است. باغچه ها و چشمه‌هایی نیز در حیاط ورودی ساختمان همانند باغ ایرانی طراوت دارد.
تندیس ابو علی سینا
مجسمه ابن سینا نیز بر روی پایه ای در ضلع شرقی میدان قرار دارد و همچنین ابیاتی به خط نستعلیق نوشته شده است.
یکی از تفاوت‌های ظاهری آرامگاه ابن سینا با گنبد قابوس در تعداد ستون های بکار رفته است که گنبد قابوس ده ستون و آرامگاه ابن سینا دوازده ستون دارد و دوازده ستون آرامگاه نشانگر ۱۲ دانشی است که ابن سینا بر آن ها مسلط بوده است.
مورد بعدی در فاصله بین ستون ها است که حد فاصل ستون ها در آرامگاه ابن سینا نسبت به گنبد قابوس باز تر است. تخته سنگ مرمر یکپارچه در میان ۱۲ پایه برج آرامگاه قرار دارد و کتیبه ای به خط ثلث بر روی آن به چشم می خورد. پس از ورود به بنا، محوطه ای مربعی خواهید دید که در قسمت بالای دیوارهای داخلی بیست بیت قصیده معروف عینیه به خط ثلث برجسته حکاکی شده است.
نظرات