سلام نو _ سرویس گردشگری: نارین قلعه میبد یا نارنج قلعه مهمترین و دیدنی‌ترین بنای تاریخی شهرستان میبد است. این قلعه از بناهای مربوط به دوره اشکانی و قبل از اسلام است و در دوران مظفریان تعمیراتی در آن صورت گرفت. اطراف آن خندقی بوده است و نقب‌های زیر آن گاهی تا یک فرسنگ امتداد دارد. در محرم سال ۷۴۴ جنگ سرنوشت سازی که باعث پیروزی آل مظفر بر چوپانیان گشت در این محل اتفاق افتاده است.مساحت این قلعه ۳ هکتار و بنا در ۷ طبقه و دارای برج و بارو و دربندهای متعدد است. بالای تپه‌ای مسلط بر شهر میبد قرار دارد. قطر پایین‌ترین حصار قلعه که قسمت بزرگی از آبادی میبد را دربر می‌گرفت، ۵ و در بعضی قسمت‌ها به ۲۰ متر می‌رسیده است. نارنج قلعه ۴ برج گرد بلند دارد و آنچه امروزه از آن باقی مانده قسمت مرکزی آن است. نشانه‌های از برج‌ها و باروها در روستای کوچک(کوشک) از آن باقی است.کوشک یا کوچک نزدیک ترین روستا به دژ بوده است و بیشتر آن را باغ‌ها و قنات‌ها و آسیاب دربر می‌گرفته است.
قدمت نارین قلعه میبد
نارین قلعه میبد یزد بنایی باشکوه متعلق به دوران ساسانی است که معماری بسیار زیبایی دارد. به طوری که تماشای آن تحسین باستان شناسان و تاریخ دانان را برانگیخته است. زیبایی و جذابیت این بنای قدیمی موجب شده تا نام آن به عنوان یک اثر معماری ارزشمند در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی به ثبت ملی رسیده و در لیست آثار ملی ایران قرار گیرد.
آثار تاریخی استان یزد با شیوه ساخت خود موجب شگفتی هر گردشگر داخلی و خارجی شده و او را به وجد می آورند. از جمله آن ها می توان به مسجد جامع یزد، مجموعه امیر چخماق، زندان اسکندر و آتشکده بهرام اشاره کرد. در کنار تمام آثار نام برده شده، نارین قلعه میبد از جذابیت و شیوه معماری خاصی برخوردار است. در این قلعه که به نارنج قلعه نیز شهرت دارد اصول معماری به شکلی رعایت شده که آن را به دژی مستحکم و استوار تبدیل کرده است. به طوری که به عنوان اثری بی نظیر برای آیندگان به یادگار مانده است.
نارین قلعه ها و یا به عبارتی شهر قلعه ها نوعی تاریخ شهرسازی مصوری هستند که از دوران باستان برای ما امروزی ها به یادگار مانده اند. نارین قلعه ی میبد نیز بعد از ارگ بم بزرگترین شهر قلعه ی خشتی ایران است که دارای ساختاری مانند ساختار ارگ بم بوده و به همان اندازه زیبا و جالب است.
معماری بنا
نوع معماری به کار رفته در نارین قلعه میبد به صورتی است که این بنای خشتی زیبا که در بین گذشتگان به نام دژ دالان نیز شهرت داشته است. پس از گذشت سال های سال همچنان محکم و استوار بر تپه ای که بر آن قرار دارد قد بر افراشته است. باستان شناسان و معماران، قدمت این بنای تاریخی را به دوران اشکانیان و دوران قبل از اسلام نسبت داده اند. آنان مساحت بخش شاه نشین بنا را بالغ بر ۳ هکتار و در بعضی منابع تنها ۱۵۰۰۰ مترمربع ذکر کرده اند. به نظر می رسد این عدد به بخش شارستان یعنی بخش مردم نشین، مسجد، حمام و گذرگاه ها و دیگر بخش‌های شهری بنا مربوط می شود. قلعه میبد یک بنای هفت طبقه است و از برج و باروها و دربندهای مختلفی برخوردار است.
خندق
از جمله نکات جالب توجه در ساخت این بنای تاریخی، حفر خندقی است که نقب های زیر آن تا امتداد یک فرسنگ نیز ادامه دارند. این خندق برای دفاع از قلعه در مقابل متجاوزان و بیگانگان لحاظ شده است. نارین قلعه میبد یزد در ابتدای ساخت خود دارای ۴ برج گرد بوده که ارتفاع زیادی داشتند. اما متاسفانه امروزه تنها بخش مرکزی آن ها برجای مانده است. از دیگر نکات ساخت نارین قلعه وجود اتاق های کوچکی در این دژ مستحکم است. امروزه تنها بخش هایی از آن ها که به صورت تودرتو و متصل به هم ساخته شده‌اند، قابل مشاهده و دسترسی است. تعداد زیادی از این اتاق ها به دلیل حضور در طبقات زیرین قلعه و خاطر فروریختن راهروها قابل دسترسی نیستند.
برخی از کارشناسان معماری معتقدند پی نارین قلعه یک خندق بوده است . سپس پنج طبقه آن را که از خشت و گل است احداث کرده اند. ابعاد خشت هایی که در ساخت این بنا مورد استفاده قرار گرفته اند با یکدیگر تفاوت دارد. این امر نشان دهنده ساخت نارین قلعه در ادوار مختلف تاریخی است. ابعاد برخی از این خشت ها که احتمالا مربوط به دوران مادهاست، برابر با ۱۰*۲۴*۴۰ سانتیمتر می باشد.
پل قلعه
برای این بنا یک تخته پل (یک پل از جنس چوب که هر زمان لازم باشد بر مکان مورد نظر گذاشته می شود تا عبور و مرور از روی آن صورت گیرد) نیزتعبیه شده است. با احداث خیابانی در سال ۱۳۴۳ از بین رفته است. این تخته پل در بخش غربی قلعه قرار داشته و احتمالا برای ارتباط آن با شهر بوده است. در مواقع لزوم، بر خندق قرار می گرفته و آن را می پوشانده است. دروازه ورودی قلعه نیز در همان بخش غربی قرار داشته و با دو برج در دو طرف دربند، مسئول محافظت از قلعه بوده است. نکته جالب بعدی در مورد معماری نارین قلعه وجود یک چاه آب بسیار قدیمی با ابعادی برابر با ۱*۳۰*۳۰۱ سانتی متر با شکل هندسی چهارضلعی است.
بخش های مختلف نارین قلعه
در واقع نارین قلعه از دو قسمت اصلی برای سکونت و زندگی تشکیل شده است که این دو قسمت به دو بخش بالایی و پایینی شهرت دارند. متاسفانه در بخش پایینی که همان بخش شارستان بنا است. خرابی های بسیاری صورت گرفته و امروزه تقریبا اثری از آن باقی نمانده است.
اما خوشبختانه بخش بالایی از خرابی ها در امان بوده و امروزه برای گردشگران قابل رویت است. در بخش بالایی که به بخش شاه نشین معروف است. عمارات و مکان هایی در سه طبقه احداث شده است. این بخش از دربند سوم شروع و با حرکتی حلزونی در بخش شاه نشین، که به شاه نشین مظفری معروف است، پایان می‌یابد. نور فضاهای سرپوشیده قلعه نیز از طریق سوراخ هایی که به شکل روزنه در بخش‌های بالایی دیوارها قرار گرفته‌اند تامین می‌شود.
منبع: سیری در ایران
نظر شما