افسانه‌ی باورنکردنی آتشکده هارپاک ابیانه

سلام نو _ سرویس گردشگری: آتشکده هارپاک یکی از بناهای به جا مانده از دوران هخامنشیان می باشد که در زمان ساسانیان بیشتر شناخته شد. یکی از سابات های ایران که در کوچه پس کوچه های ابیانه قرار دارد، درست محلی است که این آتشکده در آن ساخته شده است. آتشکده قدیمی هارپاک متشکل از سه طبقه و چهار طاقی بوده و معماری آن به گونه ای است که از تمام سمت ها قابل مشاهده می باشد. در این کوچه به تعداد 4 سابات وجود دارد که نخستین آن ها میزبان این آتشکده است. برای ساخت این آتشکده از مصالحی همچون گچ و سنگ لاشه به کار برده اند.

قدمت آتشکده هارپاک

آتشکده هارپاک که با نام آتشکده ابیانه نیز شناخته می شود، یکی از قدیمی ترین آتشکده هایی است که در منطقه ابیانه استان اصفهان جای گرفته و در منطقه ای کوهستانی واقع شده است. آتشکده هارپاک از آتشکده های به جا مانده از معابد زردشتی بوده که ساخت آن به صورت چهارطاقی بوده و در محله میان ده و مسیر اصلی قرار دارد. منطقه ای را این آتشکده در آن واقع شده، با نام برآزه که برآذرگاه معنی می دهد می شناسند. روستای ابیانه که یکی از قدیمی ترین روستاهای ایران با قدمت 1500 ساله، جاذبه های تاریخی و کهن متعددی را در خود جای داده که در تمام طول سال علاقه مندان بسیاری برای بازدید از این بناها راهی این روستا می شوند.

یکی از بناهای تاریخی به جا مانده از دوران هخامنشیان در ابیانه آتشکده هارپاک می باشد. این آتشکده متعلق به دوران هخامنشی بوده و در زمان ساسانیان به اوج خود رسید و بخش هایی به آن اضافه گردید. آتشکده تاریخی هارپاک با گویش اهالی ابیانه هِر پَک که هر کدام به ترتیب به معنای زیر و پله می دهد خوانده می شوند. برخی در این میان معتقدند که هارپاک نام یکی از بزرگان دوره های هخامنشی و ماد بوده است. در بخش میانی این آتشکده جهت روشنایی مسیر کاروان آتشی روشن بوده و آن را قابل احترام می دانستند. اگر امروزه به سراغ این آتشکده بروید، ذغال سنگ های بسیاری را در حوالی این بنا مشاهده خواهید کرد.

روستای ابیانه در موقعیتی جغرافیایی قرار گرفته که تمام بناهای آن بر روی پستی و بلندی قرار دارند و این بنا نیز همانند دیگر بناها بر روی شیبی پست و بلند قرار گرفته است. یکی از بخش های این بنا که همچنان باقی مانده و قابل مشاهده است، یک تالار کوچک می باشد که در آخرین طبقه آن قرار دارد. یکی از طبقات این آتشکده به آداب مذهبی اختصاص داشته و که دارای یک سرسرا متشکل از سه جزء گنبد به همراه چندین بخش دیگر می باشد. اهالی روستای ابیانه از آنجایی که به سنت هایشان بسیار پایبند بودند، نام هارپاک را برای این آتشکده انتخاب کردند و در هیچ کجای دیگر از ایران آتشکده ای با این نام پیدا نمی شود. یک آتشکده دیگری که در شهر کاشان وجود دارد و از جاذبه های تاریخی دیگر این شهر به شمار می رود، آتشکده نیاسر می باشد که از دوران ساسانیان به جا مانده است.

آوازه افسانه آتشکده هارپاک

هوخشتره (شاه ماد) پس از نابود کردن آشور به سال ۶۱۲ پیش از میلاد و ایجاد امپراتوری ماد، ثروت بزرگی برای فرزندش به ارث گذاشت؛ اما فرزند وی به‌جای محافظت از این ارزش ها به ظلم کردن و عیاشی پرداخت. شبی خواب دید که از شکم دخترش (ماندانا) چشمه‌ای جوشید که سراسر آسیا را در بر گرفت. تعبیر خواب او چنین بود که دختر او ماندانا پسری به دنیا خواهد آورد که سلطنت را از وی خواهد گرفت. شاه ماد ماندانا را به کمبوجیه که مردی نجیب بود داد؛ به امید اینکه از وی فرزندی آرام و نجیب مانند خودش به دنیا خواهد آمد.

ماندانا کوروش را به دنیا آورد و دوباره خواب پادشاه به‌گونه‌ای دیگر تکرار شد. شاه ماد این‌بار کوروش را به «هارپاک»، وزیر خود، سپرد تا وی را نابود کند؛ اما هارپاک از کشتن این کودک صرف‌نظر کرد و او را به چوپان دربار (مهرداد) سپرد و این طفل در قصر پدرش بزرگ شد. سرانجام روزی شاه ماد، فرزند ماندانا را شناخت و درصدد انتقام گرفتن از هارپاک برآمد؛ تا آنجا که دستور داد پسر وی را کشتند و در یک مهمانی گوشت بدن پسر را به خورد پدر دادند. هارپاک با این وجود که از ماجرا با خبر شده بود، سکوت کرد.

هنگامی که کوروش در پارس دست به قیام زد، شاه ماد هارپاک را به فرماندهی سپاه برای سرکوب کردن کوروش برگزید و هارپاک نیز فرصت را غنیمت شمرد و در اولین فرصت سپاه را تسلیم کوروش کرد. کوروش نیز پایتخت ماد را فتح کرد و سلسله ماد منقرض شد. کوروش به پاس بزرگواری هارپاک، دستور داد تا در جای‌جای ایران آتشکده‌هایی را به نام هارپاک بنا کنند که یکی از آن‌ها احتمالا آتشکده ابیانه است. بااین‌حال، این افسانه‌سرایی تاریخی دلیلی بر اثبات وجود این آتشکده به دوران هخامنشی به‌صورت صددرصد نیست.