سلام نو – سرویس اجتماعی: این روزها گشت ارشاد و نمونه‌ها رفتاری آن باعث انتقادات بسیاری از تمام اقشار جامعه و حتی بخش مهمی از مسئولین شده است. تا جایی که روسای قوه قضاییه و مقننه ضمن دفاع از اصل حجاب و اجرای قانون به طور ضمنی هرگونه رفتار شدید و خارج از چهارچوب قانون را به ضرر مسئله حجاب دانستند.
آیا ادامه حضور گشت اشاد به این شکل به نفع جامعه، حکومت و مسئله حجاب است و باعث خیر رسانی خواهد شد؟ برای نگاهی به این مسئله سلام نو گفت‌وگویی کوتاه با دکتر فاطمه کبیرنتاج جامعه شناس و استاد دانشگاه داشت.
کبیرنتاج که قائم مقام دبیرکل حزب ایران قوی است معقتد است وضعیت امروز محصول عملکرد متولیان فرهنگی است و باید آنان را نقد کرد، آنان که می‌خواهند قصور خود را با حضور گشت ارشاد جبران کنند.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
تاثیر ورود گشت ارشاد به مساله حجاب را در شرایط کنونی جامعه چگونه می بینید؟
همانطور که همه ما می دانیم رعایت حجاب در ملاء عام علاوه بر اینکه یک امر دینی است ُ یک امر قانونی نیز هست. لذا از هر وجهی که به موضوع نگاه کنیم رعایت آن الزام آور است. پس نمی توان بر اساس تشخیص و تمایل شخصی نسبت به رعایت یا عدم رعایت آن اقدام نمود. اما اینکه بخشی از جامعه نسبت به این قانون از هر یک از دو وجه شرعی و یا قانونی آن اعتراض دارند و آن را نمی پذیرند نشان دهنده این است که در خصوص ضرورت و اهمیت آن اقناع نشده‌اند به عبارت دیگر مسولین فرهنگی و واضعان قانون کار خود را بدرستی انجام نداده اند. این طبیعت انسان است که تا قانع نشود امری را نمی پذیرد. شما در بحث تربیت فرزندانتان هم اگر نتوانید دلایل امر و نهی و یا کنترل و محدودیت های تعیین شده در خانواده را توضیح دهید و قانع کنید گاهی شاهد سرکشی و تمرد فرزندانتان خواهید بود. در این جور مواقع می گوییم پدر و مادر نتوانسته اند فرزند خود را خوب تربیت کنند. به عبارتی نوک پیکان تمرد ابتدا به سمت مربیان و ضعف قدرت والدین فرزندان گرفته می‌شود. وقتی والدین نتوانند به وظیفه خود بدرستی عمل کنند توبیخ فرزندان راهگشا نخواهد بود.
پس شما در مسئله حجاب هم مشکل اول را متوجه متولیان امر، به خصوص متولیان امور فرهنگی می‌دانید.
در خصوص مساله حجاب نیز همین گونه است. متولیان امر فرهنگی جامعه با آن همه دستگاه‌های عریض و طویل بعد از انقلاب طی ۴۰ سال چه برنامه سازنده ای را طراحی و اجرا کرده اند که اکنون به اینجا رسیده‌ایم؟ می‌دانید که ۲۶ دستگاه فرهنگی در کشور وجود دارد که هر ساله اعتبارات عظیمی از بودجه دولت را دریافت می‌کنند. یقینا اگر حتی بخشی از اینان در کار خود موفق بودند و شیوه‌های کارشناسی شده‌ای را در پیش می‌گرفتند الان با این وضعیت روبرو نبودیم که برخی از افراد نسبت به این امر مهم موضع وحالت تدافعی بگیرند. مروجین دینی و فعالان حوزه فرهنگی چه پاسخی برای این هنجارشکنی ها دارند؟
به اعتقاد بنده گشت ارشاد تنها یک مجری است. وظیفه ای را بر عهده اش گذاشته‌اند و او نیز موظف به اجرای دستورات است. چه بسا که خود گشت ارشاد هم موافق با ورود به صحنه و اقدام نباشد. بنابر این به جای اینکه گشت ارشاد را محکوم کنیم باید تصمیم گیرندگان و آمرین به دخالت و حضور گشت ارشاد را مورد نقد قرار دهیم. باید از آنها پرسید که چرا نقصان مدیریتی و ضعف عملکرد خود را اینگونه جبران می‌کنند و مردم را در مقابل هم قرار می دهند؟
متاسفانه خطای مدیران فرهنگی کشور تمامی ندارد. نمی دانند که با این تصمیمات کارشناسی نشده و سلیقه‌ای؛ جامعه را دو قطبی کرده و افراد مذهبی را در مقابل افراد غیر مذهبی قرار می‌دهند به گونه ای که هر دو گروه دیگری را مخل آسایش خود و جامعه می بیند. در این حالت عده‌ای جامعه را برای خود و خانواده خود نا امن می‌پندارند و در نهایت این سرمایه اجتماعی جامعه است که روز به روز تحلیل می رود. این خود به مساله مهاجرت ها دامن می زند. هم چنانکه هر ساله عده ای به دلایل اقتصادی و شغلی و تحصیلی از کشور خارج می‌شوند و غالبا هم این مهاجرت ها بی بازگشت است اکنون احساس ناامنی اجتماعی نیز به دلایل مهاجرت اضافه می‌شود. به خاطر داشته باشیم که برای تک تک افراد جامعه از ابتدای تولد تا هر مرحله ای از سنی و تحصیلی و شغلی از طریق خزانه کشور و بیت المال هزینه های زیادی شده و این افر اد سرمایه های انسانی ما هستند. سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی لازمه رسیدن به رشد و بلوغ جامعه و توسعه کشور است
بیشترین کسانی که به آنها بد حجاب می‌گویند جوانان دهه ۷۰ و ۸۰ هستند. با توجه به ویژگی های این رده سنی چه موضعی باید گرفت؟
وجود جوانان گروه سنی ۳۰-۲۰ ساله برای هر جامعه ای که خواهان توسعه است یک فرصت طلایی محسوب می گردد به گونه ای که در غالب کشورهای توسعه یافته بیشترین سرمایه گذاری ها بر روی این دسته از رده سنی گذاشته می شود چرا که هم دارای توان جسمی خوبی هستند و هم دارای خلاقیت و اندیشه پویا و هم چنین دارای روحیه ای کمال گرا و خستگی ناپذیر. لذا باید سیاست های اداره جامعه به سمتی رود که قدرت جذب اینان بر قدرت دافعه غلبه و توفق داشته باشد.
به اعتقاد بنده هنوز هم دیر نشده و می توان با دادن یک دوره زمانی مشخص فرصت درک و اقناع نسبت به رعایت حجاب را به آنان داد به شرط اینکه بلد باشیم اقناع کنیم نه این که همانند گذشته فقط به بیان و طرح مفاد دینی و قانونی اکتفا کنیم. جوان اگر خوب بفهمد که خداوند متعال هیچ دستوری را بدون دلیل و حکمت نداده است و هر آن چه که گفته برای زیست بهتر بشر است حتی اگر قانون هم نباشد خود را ملزم به رعایت آن می کند. جوان امروز جوانی است که به دنبال علت هاست و از معلول ها به سادگی عبور نمی کند. جوان امروز به واسطه هوش سرشار و گستردگی ارتباطات تابع بدون چون و چرا نمی شود. ما می‌توانیم از این ویژگی‌ها به عنوان یک فرصت استفاده کرده.و با منطق آنان را همراه و همسوی ارزش‌های اخلاقی جامعه کنیم.
با توجه به این که در حوزه سیاسی و اقتصادی جامعه با شکاف و دو دستگی روبروست آیا احتمال جدی‌ترن شدن شکاف‌ها و تقابل وجود دارد؟
غالب ملت ایران در مواقع گوناگون نشان داده اند که نارضایتی هایشان را به پای مدیران بی کفایت می‌نویسند نه به پای حکومت و همواره در پی این هستند که برای حل مشکلات جامعه مناصب حساس را بدست افراد شایسته بسپارند. گرچه گاهی انتخاب اشتباه هم داشتند اما هر چه که هست بدنبال اجرا و نهادینه شدن شایسته سالاری بوده و هستند. عشق به وطن و دین در وجود تک تک ایرانیان ریشه دارد. بنابر این آن بخش از جامعه هم که از دست حکومت عصبانی و ناراضی هستند را هم همانطور که پیشترگفتم می توان با شیوه های صحیح مدیریتی همراه کرد.نکته مهم این است که بدانیم آن چه که یک جامعه را پویا و سر پا نگه میدارد اول از همه سرمایه اجتماعی است.
سرمایه اجتماعی یعنی چه؟ یعنی انسجام اجتماعی – اعتماد اجتماعی –همبستگی اجتماعی. پس هر چقدر سرمایه اجتماعی بیشتر باشد آن جامعه احساس تعلق و امنیت اجتماعی بالاتری می کند در نتیجه با جامعه و ارزش هایش همراه تر و سازگارتر خواهد شد. بنابر این با تغییر سیاست های فرهنگی و اجتماعی می توان به یک جامعه همدل و همراه دست یافت. از طرف دیگر به یاد داشته باشیم که دشمنان قسم خورده ایران همواره بدنبال این هستند که همه چیز را به رنگ سیاسی در آورند و ایجاد نارضایتی کنند. به نظر می رسد نیازمند هوشیاری بیشتری هستیم تا در دام تله های معاندان و منافقان نیفتیم. بحث حجاب را تبدیل به یک مبارزه نکنیم. همه ملت ایران یکصدا دل در گروی وطنی آباد و مستقل و سرافراز دارند.
نظرات