سلام نو – سرویس بین الملل: زمانی که بسیاری در حال رصد رخدادها بین ایران و آمریکا و ماجرای برجام هستند و از ضرورت تغییر می‌گویند، باید توجه کرد که روابط ایران با اعراب هم نیاز به تغییرات اساسی دارد. نکته مهم این جا است که این تغییرات بدون مذاکره جدی با عربستان و امارات ممکن نخواهد بود.
برای بازگشت آمریکا به برجام، برای کاهش اثر تحریم‌ها، برای تضعیف اپوزیسیون ایران ستیز و برای بهبود روابط آینده ایران و جهان باید تکلیف روابط ایران با اعراب، با محوریت عربستان و امارات مشخص شود.
چرا باید با عربستان و امارات گفت‌وگو کرد؟
اما چرا حل مشکل با عربستان و امارات به طور هم‌زمان ضروری است؟ چرا نمی‌شود به دیگر کشورهای عربی یا تنها به عربستان بسنده کرد؟ با سقوط لیبی و آشفتگی مصر و سوریه امروز عربستان و امارات مهم‌ترین بازیگران سیاسی جهان عرب هستند. نفوذ سیاسی قطر، کویت، بحرین یا اردن قابل‌مقایسه با عربستان یا امارات نیست.
در چنین وضعی هر چند عربستان رهبر جهان عرب است، اما امارات نیز بازیگری به شدت مهم است که گاه از عربستان جلو می‌زند و حتی با آن درگیر می‌شود. برای درک اهمیت امارات کافی است به روابط خاص آن با اسرائیل و تأثیر لابی امارات در آمریکا دقت کنیم. لابی امارات در آمریکا در ماجرای خروج دولت ترامپ از برجام نقشی هم‌وزن لابی اسرائیل داشت و جلوتر از عربستان حرکت می‌کرد.
در نتیجه حل مشکل با عربستان و امارات نه تنها باعث کاهش سطح تنش در یمن، سوریه، لبنان و حتی بحرین می‌شود، بلکه باعث کاهش فشار بر دولت بایدن به خاطر برجام خواهد شد. در کنار این عربستان سعودی یکی از جدی‌ترین حامیان اپوزیسیون ایران ستیز در سال‌های اخیر بوده است. بهبود روابط تهران و ریاض به طور اتوماتیک به تضعیف مواضع گروه‌هایی مثل مجاهدین خلق و افت رسانه‌هایی مثل ایران اینترنشنال و منوتو می‌شود.
تمام این مسائل فارغ از همسایگی ما با امارات و عربستان و ضرورت امنیتی و دیپلماتیک کاهش تنش با همسایگان است و در صورت نگاه از این زاویه نیز ضرورت اصلاح روابط بیش از پیش مشخص می‌شود.
چطور باید با عربستان و امارات گفت‌وگو کرد؟
عبدالعزیرالصقر، رئیس مرکز تحقیقات عربستان سعودی و حسین موسویان دیپلمات پیشین ایران در مقاله‌ای مشترک که اخیراً در گاردین منتشر کردند تأکید کردند که اولین قدم به سمت بهبود شرایط این است که دو طرف "احساس تهدیدات" از سوی طرف مقابل را درک کنند، خواه این تصور واقعی یا تخیلی باشد. قدم بعد توافق روی "اصول پایه" است که بتوان آینده روابط را بر آن اساس ساخت.
آن‌ها برای شکستن این سیکل نادرست و عبور از وضعیت "سرزنش متقابل" راهکارهایی ۱۲ گانه نیز ارائه می‌دهند که بر اصولی مثل عدم دخالت در امور یکدیگر و به رسمیت شناختن طرف مقابل استوار است.
اگر ایران و عربستان به توافقی پایدار برسند آن‌چنان‌که قاسم محبعلی نیز می‌گوید اطمینان بخشی در سطح منطقه به وجود می‌آید و سپس زمینه خروج و کاهش حضور نیروهای بیگانه در منطقه هم از این طریق فراهم می‌شود، چیزی که یکی از اهداف استراتژیک و اساسی ایران است.
نکته قابل‌توجه این است که ایران به هر شکلی که شده باید به سرعت کانال گفت‌وگوی مستقیم و بدون میانجی با عربستان و امارات را باز کند. در این صورت هم پای این کشور از مذاکرات آتی ایران و آمریکا کوتاه می‌شود، هم توافق بین ایران با هر کدام از این کشورها ثبات بیشتری خواهد یافت. گفت‌وگو از طریق کشور ثالث و میانجی هرچند برای شروع راه خوب است، اما ضامن یک توافق با ثبات نیست.
نظر شما