سلام نو – سرویس بین الملل: با اینکه هر ساعت به پایان عمر ترامپ در کاخ سفید نزدیک‌تر می‌شویم، ظاهرا هنوز که هنوز است سایه ایده‌های خطرناک او از سر خاورمیانه و به خصوص ایران کم نشده است. این خطر آن قدر جدی و پررنگ هست که هیلاری کلینتون به طور غیرمستقیم به آن اشاره کند و بگوید که «هدیه ای که ترامپ می تواند به آمریکا و جهان بدهد این است که در ۱۵ روز پایانی ریاست جمهوری اش جنگی با ایران آغاز نکند».
هیلاری کلینتون با خطرناک توصیف کردن بازی ترامپ ادامه داد: سخت است که بگوییم دولت ترامپ دست به اقدامات تعمدی می‌زند یا این واقعاً نشانه بی کفایتی آنهاست؟! این سخنان را هیلاری کلینتونی می‌زند که پایه‌گذار اجماع جهانی علیه ایران بود و از لشکرکشی نظامی آمریکا به نقاط مختلف جهان ترسی ندارد.
البته هیلاری نخستین کسی نیست که چنین هشداری می‌دهد. "دانیل السبرگ" افشاگر نظامی آمریکایی که در دهه ۱۹۷۰ میلادی اسناد سری جنگ ویتنام را افشا کرده، نیز در یک نشست مجازی گفت که «معتقدم برنامه‌ای فوق سری برای تحریک ایران وجود دارد تا آمریکا را به بهانه پاسخ ایران به آن تحریک، وارد درگیری با ایران کند».
تریتا پارسی، رئیس اندیشکده کوئینسی و چهره ایرانی تباری که احتمال حضورش در دولت بایدن نیز می‌رود، در آخرین یادداشت خود درباره بروز یک درگیری نظامی هشدار داد و نوشت: تحرکات اخیر پنتاگون در خاورمیانه در آستانه سالگرد ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی، همراه با گزارش رسانه‌های اسرائیلی مبنی بر درخواست عربستان و اسرائیل از ترامپ برای بمباران ایران قبل از ترک دفترش، گمانه‌زنی‌ها پیرامون چند هفته فاجعه بار را تقویت می‌کند.
پارسی معتقد است حتی اگر رویارویی با ایران از رئیس جمهور شدن بایدن جلوگیری نکند، ترامپ می‌تواند این‌گونه ارزیابی کند که برای همیشه توافق هسته‌ای را از بین می‌برد. به باور این تحلیلگر چنین اقدامی باعث می‌شود که ترامپ حمایت همیشگی اوانجلیست‌ها را به دست آورد. اوانجلیست‌ها یکی از دسته راستی‌ترین و متعصب‌ترین گروه‌های مسیحی آمریکا هستند که به بازگشت حضرت مسیح معتقد هستند و سیاست را با نگاهی آخرالزمانی تفسیر می‌کنند. این گروه از جدی‌ترین حامیان اسرائیل در ایالات متحده هستند.
تحولات میدانی؛ سطح ثبات تنش
در زمینه تحولات میدانی چهار روز بعد از آنکه وزارت دفاع آمریکا به «یواس‌اس نیمیتز»، تنها ناو هواپیمابر ایالات متحده در خاورمیانه دستور داده بود تا به آمریکا بازگردد، کریستوفر میلر، سرپرست وزارت دفاع آمریکا، این دستور را لغو کرد و به دلیل «تهدیدهای ایران علیه رئیس جمهور ترامپ و سایر مقامات دولت آمریکا» به این ناو دستور داد که در خلیج فارس باقی بماند.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در مصاحبه‌ای با خبرگزاری بلومبرگ با اشاره به اینکه آمریکا آماده است و در چهار سال گذشته همیشه آماده بوده است گفت که اگر آنها (ایران) اقدامی کنند، اطمینان دارم که دولت ترامپ به همان ترتیب که رئیس جمهور در مورد آن سخن گفته و ... درباره آن توییت کرده است، پاسخ خواهد داد.
پیش از این سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه، در باره اینکه آیا امروز جمهوری اسلامی ایران از اینکه شاید ترامپ حمله یا اشتباهی علیه ایران انجام دهد، نگرانی دارد؟ تأکید کرد: ایران هیچ نگرانی ندارد و ما برای دفاع از استقلال خود، منافع حیاتی و دستاوردهای انقلاب بزرگمان آماده هستیم و این آمادگی را ظرف ۴۱ ساله گذشته ایجاد کردیم. او تأکید کرد که تحرکات اخیر آمریکا بازتابی از نگرانی‌های آنها درباره اشتباه ترور سال گذشته سرداران مقاومت در عراق است، اما تأکید کرد: در هر صورت ما برای هرگونه واکنش آماده هستیم.
آیا باید نگران خطر جنگ ایران و آمریکا بود؟
واقعیت این است که ایران و آمریکا در چهل سال گذشته سطوح مختلفی از تنش را تجربه کرده‌اند؛ از ماجرای سفارت در تهران تا افشای مک فارلین و همکاری در افغانستان و عراق تا تنش‌های شدید با دولت بوش. می‌بینیم که با وجود همکاری‌های جست و گریخته سایه تنش همیشه گسترده بوده است. حتی در دولت اوبامایی که برجام در نهایت در آن امضا شد ما شاهد شکل‌گیری اجماع جهانی و رژیم تحریمی جدید علیه ایران بودیم. حتی بعضی اخبار حکایت از نزدیک بودن جنگ در دولت اوباما داشت، جنگ تنها در فاصله چند ساعت تا آغازش متوقف شد.
ماجرا با ترامپ هم به همین شکل بوده است. ترامپ ابتدا می‌خواست در چهارچوب برجام مذاکراتی گسترده بکند، بعد از برجام خارج شد، بعد جان بولتون را مشاور امنیت ملی خود کرد، اما در نهایت او را به خاطر میل افراطی به جنگ و مداخله نظامی، به خصوص در مورد ایران و ونزوئلا برکنار کرد.
همان زمان رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند که ترامپ برای انتقام از ساقط شدن یک هواپیمای بی‌سرنشین امریکایی توسط ایران، حملات هوایی بر مواضعی در این کشور را تصویب کرد، اما اندکی بعد از این تصمیم منصرف شد. در خاطرات بولتون نیز عنوان شد که ترامپ آمریکا را آماده حمله به ایران کرد و او شبانه به کاخ سفید رفت، اما در نهایت ترامپ ناگهان از تصمیم خود بازگشت. با این همه این در نهایت دونالد ترامپ بود که قاسم سلیمانی، فرمانده شهیر سپاه قدس را هدف قرار داد، آن هم در عراق و در حال یک مأموریت دیپلماتیک رسمی که کاملاً مشخص بود.
ترامپ در حالی تصمیم به ترور سردار سلیمانی گرفت که خبری از بولتون نبود و در آن شرایط نیز کسی انتظار هدف قرار گرفتن حاج قاسم توسط آمریکا در عراق را نداشت. سخنان مقامات ارشد سپاه قدس نیز مهر تأیید بر این ادعا می‌زند. به گفته مقامات سابق و فعلی سپاه قدس، حاج قاسم بعید می‌دانست که توسط آمریکا و آن هم خارج از ایران هدف قرار بگیرد. بیشتر حدس و گمان‌ها این بود که حاج قاسم در ایران و توسط رژیم صهیونیستی هدف قرار بگیرد.
همین مسئله نشان می‌دهد که ترامپ تا چه اندازه غیر قابل پیش بینی و ناگهانی است. هرچند برخی تحلیلگران مثل حسن بهشتی پور احتمال حمله آمریکا به ایران را زیر ۵ درصد می‌دانند، اما با وجود کسی مثل ترامپ، ۵ در صد هم احتمال زیاد و قابل توجهی است. مخصوصاً اگر به خاطر بیاوریم اسرائیل، عربستان و دوستانشان حامی این احتمال ۵ درصدی هستند.
ناصر هادیان، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران در نشست «منطقه و جهان یک سال پس از ترور شهید قاسم سلیمانی» با اشاره به اینکه تحلیل رفتارهای ترامپ به دلیل ویژگی‌های او کار دشواری است، حمله و درگیری احتمالی آمریکا علیه ایران را محدود به تأسیسات هسته‌ای دانست، اما تأکید کرد هر گونه حمله‌ای به ایران با پاسخ منطقه‌ای ایران روبرو خواهد شد و در نتیجه در این صورت باید انتظار یک جنگ تمام عیار را داشت.
نظر شما