سید محسن امامی فر مدیرمسئول و سردبیر گفتارنامه در خصوص مواجهه ایران و آمریکا در دوره ریاست جمهوری بایدن نوشت: هر چند نتیجه انتخابات رسما اعلام نشده اما مشخص است که جوبایدن چهل‌وششمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا خواهد بود.
قدرمسلم انتخابات ایالات متحده بر تمام کشورهای دنیا اثرگذار است اما شاید پس از مردم آمریکا، ایرانی ها بیش از هر کشور دیگری دنبال‌کننده و نگران این انتخابات بودند. واضح است که دلیل این امر، تاثیرات شدید و غیرقابل کتمان نوع مواجه آمریکا و ایران بر زندگی مردم است. اما حضور جوبایدن در کاخ سفید بیش از هر چیز به سود دولت روحانی و طیف میانه‌رو سیاسی در ایران خواهد بود مشروط بر این‌که اراده‌ای برای تغییر در وضعیت فعلی کشور و سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی وجود داشته باشد.
خروج آمریکا از برجام و اعمال شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران توسط ترامپ، عملا نقطه‌قوت دولت روحانی که همانا معاهده برجام و بهبود سطح زندگی و معیشت مردم بود را تبدیل به پاشنه آشیل دولت کرد و با وجود باقی‌ماندن دیگر اعضای برجام در این معاهده، عملا از حیز انتفاع ساقط و تمام دستاوردهای آن پوچ شد. بایدن اما وعده بازگشت به برجام را داده البته منوط به رعایت تعهدات برجامی از سوی ایران. هرچند که بایدن نیز اعتقاد به تغییراتی در مفاد این توافق دارد. در این صورت، مذاکره مجدد ایران و آمریکا دور از انتظار نیست و این برگ برنده دولت روحانی و طیف میانه‌رو سیاسی است. اما سوال اساسی این که آیا نهادهای عالی نظام اجازه مذاکره به دولت خواهند داد یا خیر؟
به نظر می‌رسد تحلیل نهادهای مخالف دولت این باشد که همان‌طور که در چندسال گذشته توانستیم در برابر فشارهای فزاینده و شدیدترین تحریم‌ها دوام بیاوریم، در چند ماه پایانی دولت روحانی نیز همین رویه را ادامه می دهیم تا با ناامیدی فزاینده مردم و عدم مشارکت بالا در انتخابات ۱۴۰۰، دولتی راست‌گرا و انقلابی بر سر کار آمده و اگر قرار به مذاکره و احیانا توافقاتی با آمریکا باشد که گرهی از زندگی مردم باز نماید، در دولت متبوع آن ها صورت بگیرد. این اتفاق باعث سرخوردگی مضاعف میانه‌روها و موج‌سواری و مصادره به مطلوب کردن راست‌گرایان انقلابی نسبت به تداوم وضعیت نامطلوب اقتصادی و ناامیدی مردم که به انتخاب جوبایدن امیدوار شده بودند، خواهد شد.
اما اگر بایدن بتواند با جبران عملکرد ترامپ در مواجهه با ایران و دادن پیشنهادات و امتیازات به گونه ای رفتار نماید که دولت روحانی بتواند برسر آن ها با حاکمیت وارد چانه‌زنی شده و اجازه گفت‌وگوها را برای خود بگیرد، سپهر سیاسی ایران دستخوش تغییرات خواهد شد. البته فراموش نکنیم جوبایدن سیاست‌مداری کارکشته است و بعید است از ساختمان عظیم تحریم‌هایی که ترامپ بنا کرده نهایت استفاده را نبرد.
به هر تقدیر اگر دولت روحانی بتواند حاکمیت را متقاعد نموده و قبل از انتخابات ۱۴۰۰ وارد مذاکره با آمریکا شده و امتیازات قابل توجهی بگیرد، اصلاح طلبان و اعتدال‌گرایان می‌توانند با مانور گسترده تبلیغاتی بر روی تداوم تنش‌زدایی و همچنین دستاوردهای ملموس احتمالی در ماه‌های پیش‌رو، دست‌کم یخ انتخابات ریاست جمهوری را آب کرده و شاید بتوانند بخش قابل توجهی از مردم را پای صندوق‌های رای بیاورند.
این کاملا به سود طیف میانه‌رو در جمهوری اسلامی خواهد بود. پیش‌شرط این اقدام خروج دولت از انفعال و تنظیم بازار در حد توان از یک‌سو و برداشتن گام‌هایی جهت متقاعدکردن حاکمیت برای مذاکره با آمریکا در قالب برجام از سوی دیگر است. چرا که در صورت اصرار بر مذاکره با آمریکا فراتر از برجام، قطع به یقین با واکنش منفی قاطع حاکمیت مواجه خواهد شد. در معادلات مذکور، نقش محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه و معمار اصلی توافق هسته ای بسیار کلیدی است.
نظر شما