سلام نو – سرویس بین الملل: بایدن یا ترامپ؛ پیروزی کدام یک بهتر است؟ این سوال این روزها نه تنها در نیویورک، واشنگتن و لس آنجلس، بلکه در تهران هم به شکل پیوسته پرسیده می‌شود. تحریم‌های یک جانبه علیه ایران و فشار حداکثری‌ای که دولت ترامپ به ناحق‌ترین شکل ممکن علیه ایران اعمال می‌کند، اهمیت انتخابات آمریکا در ایران را بسیار افزایش داده است.
اصلاح‌طلب یا اصولگرا فرقی ندارد، رسانه‌های نزدیک به هر دو طیف سیاسی هر روز به بررسی انتخابات آمریکا می‌پردازند و حتی کار به جایی رسید که برخی رسانه‌های اصولگرا برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب را به خاطر تمرکز روی انتخابات آمریکا با محوریت پیروزی احتمالی جو بایدن، ستاد انتخاباتی او در تهران نامیدند.
اما آیا آن چنان که اصولگرایان می‌گویند گرایش اصلاح‌طلبان به پیروزی بایدن تا این حد شدید است؟ آیا اساسا پیروزی هر یک از دو نامزد انتخابات آمریکا تاثیر اساسی بر وضع جناح‌های سیاسی ایران می‌گذارد؟
از نگاه برخی تحلیلگران پیروزی دونالد ترامپ یا جو بایدن تفاوت چندانی برای ایران نخواهد داشت و سگ زرد برادر شغال خواهد بود، اما از نگاه برخی دیگر جو بایدن با وجود کوتاه نیامدن از تحریم‌های ترامپ می‌تواند فرصت مذاکره مجددی بین ایران و آمریکا باشد، فرصتی که در آن امکان تنفس اقتصادی برای کشور نیز وجود خواهد داشت.
پیروزی ترامپ؛ تقویت محافظه کاران و شتاب‌گیری بحران
اگر دونالد ترامپ هم‌چون سال ۲۰۱۶ بتواند به مَدَدِ آرای الکترال رقیب دموکرات خود را شکست دهد و به عنوان رئیس جمهور وارد کاخ سفید شود می‌توان انتظار داشت که تحریم‌های آمریکا ادامه یابد و گروه‌های مخالف نظام ایران از جمله منافقین، فرشگرد و چهره‌های حقوق بشری هم‌چنان با قدرت به فعالیت خود ادامه دهند.
آن چنان که برخی تحلیلگران نیز گفته‌اند در حوزه اقتصادی فشارها ادامه خواهد داشت. بازار دلار تب دار خواهد شد و شاید بورس دوباره و برای مقطعی به بازاری جذاب تبدیل شود.
با توجه به افزایش فشارها در این سناریو، میل مردم به حضور در انتخابات روز به روز کم‌تر می‌شود و در میان اقلیت باقی مانده برای شرکت در انتخابات، شعارهای تندتر بیشتر خریدار خواهد داشت. در این وضعیت اقبال چنان کم خواهد شد که حتی شخصی مثل سعید جلیلی با سبد رای ۴ میلیونی خود در سال ۹۲ می‌تواند نیم نگاهی جدی به پیروزی داشته باشد و تلاشش برای اجماع سازی در اصولگرایان را افزایش دهد.
ترامپ بیش از همیشه چشم به مذاکره‌ای با امتیازات حداکثری خواهد داشت و تلاش می‌کند تا ایران را بین دو گزینه جنگ یا مذاکرات حداکثری قرار دهد و نقشه چهار سال اول خود را به هر شکل به سرانجام برساند.
پیروزی ترامپ دو گروه طرفدار جدی ایرانی دارد. نخستین گروه براندازانی هم‌چون مسیح علی‌نژاد، شیرین عبادی و موسساتی هم‌چون توانا هستند که حیات آن‌ها به حمایت مالی تیم ترامپ در کاخ سفید و کنگره وابسته است. گروه دوم اما گروه کوچکی از اصولگرایان رادیکال هستند که پیروزی ترامپ را تسریع کننده حذف اصلاح‌طلبان از صحنه سیاسی و ضامن پیروزی خود می‌دانند. این گروه گمان می‌کنند می‌توانند در جنگ یا مذاکره احتمالی با ترامپ آمریکا را با شکست مطلق رو به رو کنند و در نهایت به دست آوردی بهتر از برجام برسند.
پیروزی بایدن؛ شانسی دوباره برای یک آغاز دشوار
در سناریوی دیگر اگر جو بایدن دموکرات بتواند در رخدادی کم سابقه رئیس جمهور مستقر را شکست دهد و وارد کاخ سفید شود هرچند معجزه‌ای در رابطه با ایران رخ نمی‌دهد و آمریکا یک شبه و بدون امتیاز تحریم‌های وضع شده ترامپ را لغو نمی‌کند،ولی با بازگشت به سرِ میز برجام و توقف روند افزایش فشار، اساسی‌ترین شرط نظام برای مذاکره را برآورده می‌کند.
بایدن همانطور که اعلام کرده از تحریم‌های تمام عیار به سمت تحریم‌های هوشمند و هدفمند خواهد رفت، بودجه نیروهای مخالفی مثل مجاهدین خلق احتمالا همانند دوران اوباما بشدت محدود خواهد شد و سازمان‌هایی مثل توانا و حلقه اطرافش نیز با مشکل جدی مواجه خواهند شد. اگر مذاکرات ایران و آمریکا پا بگیرد و به پیش برود مشکلات برای دیگر طیف‌های برانداز نیز افزایش می‌یابد و بسیاری از پروژه‌های براندازی مثل فرشگرد با مشکل مواجه خواهند شد.
وضعیت اقتصاد ایران هرچند در کوتاه مدت بهبود چشم‌گیری نخواهد یافت اما احتمالا با گشایش نسبی در روند صادرات نفت و کاهش فشارها، دلار سیر نزولی در پیش خواهد گرفت و بورس هم در کوتاه مدت ممکن است با خروج سرمایه مواجه شود.
بایدن بی‌تردید دنبال مذاکره بر سر برنامه موشکی ایران و تمدید برخی بندهای برجام خواهد بود و آن چنان که خود گفته بر سر حقوق بشر نیز خواهان مذاکره خواهد شد، اما احتمالا انتظارات فوقِ حداکثری دونالد ترامپ را نخواهد داشت و امتیازاتی نیز خواهد داد.
بخشی از اصولگرایان، میانه‌روها و اصلاح‌طلبان و البته عموم مردم ایران در شرایط فعلی از پیروزی بایدن سود خواهند برد، هرچند بیشتر اصلاح‌طلبان نیز مانند اصولگرایان خوش بین می‌دانند که بایدن نیز به راحتی حاضر به کنار آمدن با ایران نخواهد بود. هرچند بعید است که پیروزی بایدن باعث تاثیر عجیبی در انتخابات ریاست جمهوری شود ولی گفتمان رادیکال و تحریم‌طلب در ایران را تضعیف می‌کند و فضا را برای چهره‌های میانه‌روتر و حتی اصلاح‌طلب مساعدتر می‌کند.
در نهایت مسئله اصلی اینجا است که وضعیت ایران امروز نباید این چنین از انتخابات آمریکا متاثر می‌بود، اما حالا که چنین است، نظام سیاسی باید برای خردمندانه‌ترین کنش‌ها و واکنش‌ها نسبت به یکی از عجیب‌ترین انتخابات‌های آمریکا آماده باشد.
نظر شما