سلام نو – سرویس بین الملل: بعد از انفجار بندر بیروت در چشم به هم زدنی امانوئل مکرون در قلب بیروت ظاهر شد، با مردم حرف زد و وعده کمک‌های بین الملل و تشکیل دولت جدید برای اصلاحات در لبنان را داد.
قول مکرون فعلا در گام نخست عملیاتی شده و دولت جدیدی روی کار آمده، دولتی که به فرانسه نزدیک است، مورد تایید سعد حریری است و حزب الله نیز در آن مشارکت دارد. مکرون در سفر دوم به بیروت حزب الله را به طور نسبی تایید کرد، به ایران حمله‌ای نکرد و بعد از لبنان راهی عراق شد.
اما چه شده که فرانسه چنین نقش آفرینی به نسبت متفاوتی را در عراق و به ویژه لبنان دنبال می‌کند؟ صباح زنگنه در گفت‌وگو با سلام نو نظام فعلی لبنان را میراث خود فرانسوی‌ها می‌داند و تغییر مثبت در آن را مشروط به فراهم شدن شرایطی خاص ارزیابی می‌کند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با تاکید بر این که در صد سال اخیر فرانسه سوابق متفاوتی با آمریکا دارد گفت: به طور مشخص فرانسه برخلاف آمریکا اقدام به اشغالگری نظامی در صد سال اخیر نکرده است که این امتیاز مثبتی است.
وی در ادامه می‌گوید: البته فرانسه هم چندان تاریخ مشعشعی در این زمینه ندارد و پیش از این سوابق استعماری زیادی داشت. از جمله فرانسه خودش را میراثدار بخشی از دولت فروپاشیده عثمانی دانست و از طراحان مرزهای سایکس–پیکو بوده و لبنان هم بخشی از میراث به جا مانده از عثمانی و این توافق بود که فرانسه قیقومیتش را به عهده گرفت.
زنگنه سوابق متاخر فرانسه را قابل تامل می‌داند و می‌گوید: به هر حال فرانسه قدرتی اتمی و از قدرت‌های بزرگ اروپا است و در چند مقطع مثل اشغال عراق با سیاست آمریکا مخالفت جدی کرد، هر چند در نهایت پس از اشغال عراق در قالب ائتلاف با آمریکا مشارکت کرد و در این دوران هم بیشتر پیگیر فروش تسلیحات و آموزش نیروهای عراقی بود.
وی با اشاره به سوابق فرانسه در لبنان گفت: فرانسه در لبنان خود را حامی مسیحیان لبنان می‌دانست، اما از زمان شکل‌گیری لبنان تحولات گسترده‌ای در این کشور و منطقه رخ داده.
این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: از یک سو فرانسه نخستین کشوری بود که حامی و شریک پروژه‌های اتمی اسرائیل بود و تا مرحله ساخت سلاح هسته‌ای آن را همراهی کرده و از سوی دیگر شکل دهنده نظام فعلی لبنان بود، نظامی که کارکرد آن تقسیم منافع بین فئودال‌های لبنان است که بعدا تبدیل به احزاب مختلف مسیحی، سنی و شیعی در این کشور شدند.
وی با اشاره به این تقسیم بندی گفت: بر اساس این تقسیم بندی رئیس جمهور مسیحی، نخست وزیر سنی و رئیس پارلمان شیعی است و معادلات طایفه‌ای است.
زنگنه با اشاره به ناکارآمدی این نظام سیاسی در بعد داخلی و خارجی گفت: محصول این نظام سیاسی از دهه ۵۰ میلادی حداقل پنج جنگ داخلی در لبنان بود که کشته‌های بسیاری داشت و ثابت کرد نظام فعلی نتوانسته مشکلات لبنان را حل کند. از سوی دیگر در بعد خارجی نیز اسرائیل سه بار لبنان را اشغال کرد و تا بیروت آمد و بسیاری را کشت.
وی ادامه داد: دولت فعلی لبنان هم که نتیجه فساد احزاب بزرگ لبنان است که ارتباط خوبی با فرانسه داشتند، از جمله بانک مرکزی لبنان که پول‌های بسیاری را به باد داد که ارتباط نزدیک با نهادهای فرانسوی داشت.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به رویکرد جدید فرانسه گفت: حالا فرانسه در دوران تحریم‌های مالی آمریکا علیه لبنان می‌خواهد به این نظام کمک کند، اما تا فرانسه و مکرون متوجه ریشه‌های تاریخی این فساد و عوامل عقب ماندگی لبنان نشوند کاری از پیش نمی‌برد و چیزی جز بازگشت نوعی از قیقومیت رخ نمی‌دهد، قیقومیتی که روی نرم سکه فشار بر لبنان است.
وی با اشاره به ادبیات مکرون در بیروت گفت: در کنش‌های فعلی فرانسه هم می‌بینیم که لحن آمرانه از قلم نیافتاده و حتی تهدید جدی هم صورت گرفته که اگر تغییر صورت نگیرد فرانسه وارد می‌شود. اما آیا اگر لبنان تغییرهای مورد نظر فرانسه را انجام دهد، فرانسه می‌تواند فشار و تحریم آمریکا را کم کند؟ می‌تواند فشار اسرائیل به لبنان را کم کند؟
زنگنه به نیم نگاه مالی فرانسه به لبنان هم اشاره کرد و گفت: به هر شکل نمی‌توان منکر شد که آقای مکرون هوش مالی زیادی دارد و به خوبی می‌داند پروژه بازسازی بیروت برای فرانسه بسیار مفید است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه درباره احتمال همکاری بیشتر تهران و پاریس در خاورمیانه به خصوص عراق و لبنان گفت: وقتی که منافع ملی تعریف می‌شود جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به فرانسه به عنوان یک شریک آینده نگاه کند و امکانات همکاری را بسنجد ولی نیاز است که فرانسه جدیت خودش را ثابت بکند.
وی با تاکید بر اینکه ایران قبلا هم آماده همکاری با فرانسه بوده گفت: امروز در لبنان تحدید حدود آب‌های سرزمینی لبنان مهم است. آیا فرانسه از لبنان حمایت می‌کند؟ آیا فرانسه و توتال که با فشار آمریکا از ادامه فعالیت در ایران امتناع کردند می‌توانند دوباره جدی‌تر وارد ایران یا حتی لبنان شود؟ طرف فرانسوی باید به این سوال‌ها پاسخ دهد، ولی امکان گفت و گو بین دو طرف وجود دارد.
نظر شما