سلام نو – سرویس اقتصادی: "ما اگر این‌ها را کنترل نکنیم باختیم، من خیلی جدی می‌گویم اگر تحت این فشارهای سنگین این‌ها را کنترل نکنیم می‌بازیم." این بخشی از سخنان تازه عبدالناصر همتی است که به مسئله قاچاق از طریق ته لنجی و بازی با ارز اشاره می‌کند.
این از معدود دفعاتی است که رئیس کل بانک مرکزی ایران چنین بی پرده هشدار می‌دهد و از در پیش بودن خطر می‌گوید. او با اشاره به اتهاماتی که درباره سرکوب ارزی و مخالفت با شیوه زندگی مرز نشینان به بانک مرکزی زده می‌شود از جمع کردن ارز از کف بازار و پرکردن لنج‌ها به اسم ته لنجی سخن می‌گوید و هشدار می‌دهد که اگر کنترل این مسائل در دستور کار نباشد زیر فشارها کم خواهیم آورد.
اما فشار سنگینی که همتی از آن سخن می‌گوید تا چه حد جدی است؟ سعید لیلاز اقتصاددان و استاد تاریخ در تازه‌ترین گفت‌وگوی خود با روزنامه ایران به صراحت فشارهای اخیر روی ایران را در هشت صد سال گذشته بی‌نظیر توصیف می‌کند و می‌گوید: بگذارید این‌طور بگویم؛ سعید لیلاز به‌عنوان یک مورخ که درس خود را خوب خوانده است، ادعا می‌کند که از حمله مغول به این سو، هرگز فشاری مانند فشار امروز به ایران وارد نشده است.
با تمام این‌ها لیلاز عملکرد دولت را تا حدی قابل قبول می‌داند و می‌افزاید: باوجود این، آیا شما در ایران هیچ اثری از قحطی می‌بینید؟ هیچ اثری از مشکلاتی که در عراق دوره تحریم بود یا مشکلاتی که در ونزوئلا هست، می‌بینید؟ بله، می‌دانم که ما امروز با چه فقری یا چه تورمی دست به گریبان هستیم، می‌دانم که هر هفته هزاران انسان به زیر خط فقر رانده می‌شوند، همه این‌ها را می‌دانم، اما از آن طرف این را هم می‌دانم که فشاری که بر ایران وارد می‌شود، بی‌سابقه است.
اما این تنها بخشی از فشار است که از سوی دشمن خارجی به کشور تحمیل می‌شود. بخشی از فشار همانطور که همتی و لیلاز هم اشاره می‌کنند محصول اشتباهات داخلی است.
از یک سو مرزها آن طور که باید کنترل نمی‌شود و از سوی دیگر سو مدیریت‌های اقتصادی به کشور و مردم آسیب زده است. همتی از عدم کنترل مرزها گلایه دارد و لیلاز از سیاست‌های اقتصادی دی ماه 96 تا مرداد 97 که باعث خروج افسار گسیخته منابع ارزی و اندوخته طلای کشور شد.
بخش دیگر اما اشتباهاتی است که محصول رقابت سیاسی است، اشتباهاتی که به نظر می‌رسد امروز بیشتر از قبل شده و به هر بهانه و با نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری در مقابل دولت قد علم می‌کند.
البته باعث امیدواری است که رقابت‌های سیاسی در چنین صحنه‌های روشنی رخ دهد نه اینکه چونان دستی پنهان در انبار باروت دی 96 آتش بریزد و به خاطر رقابت و ضربه به دولت چنان بحرانی خلق کند که نظام را تحت فشار بگذارد و ترامپ را از عقب نشینی در برابر ایران منصرف کند.
مسئله دیگر این روزهای اقتصاد ایران اما فساد افسار گسیخته است. فسادی که به باور حسین راغفر گاهی آن چنان به چشم می‌آید که او " گمان می‌کند که تعداد این فسادها آنقدر زیاد است که بعضا بانک مرکزی فرصت بررسی تمام آنها را ندارد."
از هفت تپه تا صندوق ذخیره فرهنگیان و از غلامرضا منصوری تا اکبر طبری ما شاهد زنجیره‌ای از فسادهای عظیم، سازمان یافته و عمیق هستیم که بدون استثنا بخشی از شبکه بانکی کشور را درگیر کرده و محدود به یک شرکت یا حتی هولدینگ نمانده است.
اگر قاچاق جدی گرفته نشود، زیاده خواهی ارزی کنترل نگردد، سیاست‌های غلط اقتصادی و سیاسی اصلاح نشود، رقابت‌های کور سیاسی کنار گذاشته نشود و با ریشه فساد برخورد نگردد آن چنان که همتی یادآوری کرد وهشدار داد هر لحظه امکان دارد زیر فشار تحریم ببازیم.
هرچند شاید به گمان برخی تا پیروزی ایران چند ماهی بیشتر نمانده باشد تا در دور دوم ترامپ یا دور اول بایدن ایران قدرت لازم برای مذاکره را به دست بیاورد ولی واقعیت این است که تا لحظه آخر همیشه شانس شکست وجود دارد، آن چنان که بارها در فوتبال به غفلت لحظه آخر باختیم.
