سلام نو – سرویس سیاسی: تا چند سال قبل، یعنی تقریبا تا یک دهه پیش، کوچکترین افشاگری یا خبر ناگوار میتوانست منجر به موجی عظیم شود. یک خبر میتوانست روابط رو به ترمیم ایران و آمریکا و مذاکرات محرمانه را نابود کند یا میتوانست رئیس جمهور آمریکا را مجبور به کناره گیری قبل از استیضاح کند.
یک خبر یا افشاگری میتوانست رئیس یک نهاد اقتصادی بین المللی که شانس اول ریاست جمهوری فرانسه بود را از صحنه سیاست حذف کند. یا خبر دیگری میتوانست موجب موجی از کنارهگیریها شود. فرقی نداشت آمریکا، ایران یا اروپا یک خبر میتوانست یک کشور را زیر و رو کند اما این روزها ظاهرا ماجرا به گونه دیگری است.
به عنوان نمونهای روشن و مشهور در سطح جهان میتوان به پرونده بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ اشاره کرد. نتانیاهو تاکنون در اسرائیل به سو مورد دریافت رشوه، فساد مالی و سوء استفاده از مقام و موقعیت متهم شد و برخی اتهامت خود و همسرش به اثبات رسیده. با این وجود او همچنان نخست وزیر اسرائیل است و با وجود برگزاری انتخاباتهای متعدد و رقبای قدرتمند همچنان شکست نخورده است و تعیین کنندهترین چهره سیاسی این رژیم است.
دونالد ترامپ هم وضعیت مشابه در بدنامی اخلاقی دارد. او پروندههایی مرتبط با بازیگران فیلمهای مستهجن داشت و همچنین در پرونده اوکراین و روسیه _حداقل تا حدی_ مقصر شناخته شده. با این همه نه تنها از سد استیضاح گذشت بلکه همچنان شانس پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را داراست.
در ایران هم در نمونهای دیگر غلامرضا تاجگردون با وجود اتهامات سنگین تا به حال از سد شورای نگهبان، شعبه تایید اعتبار نامه و کمیسیون تحقیق گذشته است. او از سوی جمعی از همکارانش در مجلس به با اتهامات سنگین اقتصادی مواجه شده اما در حوزه انتخابیه خود محبوبیت زیادی دارد و بسیاری بر کارآمدی او تاکید دارند و حتی شانس زیادی دارد که رای نمایندگان در مجلس را نیز جلب کند و در مجلس ماندگار شود.
اما اگر هم اتهامات او اثبات نشود در طرف مقابل نیز هیچ استعفایی رخ نمیدهد و کسی به خاطر چنین اتهامات سنگینی حاضر به استعفا نمیشود.
دلیل بیاثر شدن چنین اخباری را میتواند گسترش چرخه تولید اخبار بد دانست. اگر تا ده سال پیش شما با روزی پنج خبر بد مواجه بودید و دو دهه پیش با روزی یک خبر بد، حالا زیر بمباران اخبار بد هستید. از آتش سوزی در جنگلهای ایران تا کشتههای کرونا، قتل عامل در غزه، اعتراض در آمریکا و بازداشت روزنامهنگاران در ترکیه ما هر روز با لیست بلند بالا و متنوع از اخبار بد در هر حوزهای مواجه میشویم.
اگر روزی تنها خبر فساد اقتصادیای که در ماه یا حتی فصل میشنیدیم فساد صد میلیاردی فاضل خداد و مرتضی رفیقدوست بود امروز از خبر فساد در یک صندوق محلی تا اعداد عجیب و غریب دادگاه اکبر طبری هر روز جلوی چشمان ما رژه میرود.
این بمباران خبری از یک سو باعث عادی شدن برخی مسائل و از سوی دیگر باعث بیحس شدن مخاطب به خبر بد میشود. دست آورد اصلی این چرخه اما دفن خبر بد با خبری بدتر است. یعنی صاحبان قدرت میتوانند خبر بد خود را با خبری بدتر در زیر کوه اخبار دفن کنند. مثل خبر اختلاس در صندوق محلی که با خبر زورگیری دفن میشود و خبر فساد اخلاقی ترامپ با خبر حمله نیروهای آمریکایی در عراق یا افغانستان از خاطر میرود.
دست آورد دیگر بمباران خبری در حوزه فساد اقتصادی، بیاعتنایی نسبی مردم به مسئله فساد است. بمباران خبری در کنار وضعیت ناخوشایند جهان باعث شده تا مردم به جای کارگزار سالم و کارمد به الگوی کارگزار ناسالم اما کارآمد نیز رضایت دهند.
نتانیاهو چهرهای فاسد است اما توان مدیریت و اعمال قدرت دارد و برای ساکنان اسرائیل از دیگر رقبایش کارامدتر و قدرتمندتر جلوه میکند. ترامپ هم با وجود برخی اتهامات سنگین فساد و سواستفادهها تا همین اواخر چهرهای کارآمد به خصوص در حوزه اقتصاد شناخته میشد.