جام باشگاه های جهان یا جام جهانی باشگاه‌های فوتبال یک تورنمنت فوتبال است که هر سال بین تیم‌های باشگاهی قهرمان قاره‌های مختلف برگزار می‌شود. از سال ۲۰۰۷ (پس از پیوستن استرالیا به کنفدراسیون فوتبال آسیا) قهرمان اقیانوسیه باید یک مسابقه تک‌حذفی با تیم قهرمان کشور میزبان برگزار کند.
باشگاه فوتبال سپاهان تنها تیم ایرانی است که توانست در سال ۲۰۰۷ با نایب قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا به این مسابقات راه پیدا کند.
تاریخچه جام باشگاه های جهان
از سال 1950 ایده برگزاری مسابقاتی جهانی بین باشگاه‌های برگزیده در نقاط مختلف دنیا وجود داشت. ژول ریمه، سر استنلی راس و چند نفر دیگر مسابقاتی از این دست را به‌صورت نه‌چندان منظم برگزار کردند، اما هیچ‌گاه سازوکار مشخصی در این مسابقات وجود نداشت؛ تا این‌که سیلویو برلوسکنی، مالک وقت میلان، در سال 1993 دوباره این ایده را مطرح کرد و سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان فیفا راضی شد چنین رقابتی را تحت عنوان جام باشگاه های جهان برگزار کند.
چند کشور برای میزبانی اولین دوره جام باشگاه های جهان نامزد شدند و سرانجام بعد از تعویق یک‌ساله، مسابقات در سال 2000 به میزبانی برزیل برگزار و دو شب قبل رئال مادرید در ابوظبی قهرمان چهاردهمین دوره‌اش شد.
دوره اول جام باشگاه های جهان
دوره اول رقابت‌ها با حضور تیم‌های کورینتیانس و واسکو دو گاما از برزیل، رئال مادرید به نمایندگی از اسپانیا، النصر عربستان، منچستر یونایتد انگلیس، نکاکسا مکزیک و راجا کازابلانکای مراکش همراه ساوث ملبورن استرالیا انجام شد. اولین گل تاریخ رقابت‌های جام باشگاه‌های جهان توسط نیکولاس آنلکا، مهاجم وقت رئال، وارد دروازه النصر شد.
درنهایت تیم‌های برزیلی در فینال به هم رسیدند و کورینتیانس بعد از تساوی صفر-صفر با واسکو در 120 دقیقه، در ضربات پنالتی با نتیجه 4بر3 برد و قهرمان شد. نماینده مکزیک هم با شکست رئال به مقام سوم دست پیدا کرد.
بعد از برگزاری دوره اول، به دلیل مشکلات اسپانسری و همچنین تداخل کاری یوفا با فیفا، رقابت‌هایی که قرار بود در اسپانیا با حضور 12 تیم برگزار شود کنسل شد و سرانجام در سال 2004 مقرر شد ژاپن سال بعد میزبان بازی‌ها باشد و مسابقات از سر گرفته شود.
این دوره از جام باشگاه های جهان با حضور تنها 6 تیم برگزار شد و سعی بر این بود فقط تابوی برگزار نشدن آن را بشکنند. درنهایت تیم سائوپائولوی برزیل با یک گل لیورپول را از پیش رو برداشت و به مقام قهرمانی رسید تا باز هم تیم قهرمان از برزیل باشد.
در دیدار رده‌بندی هم ساپریسای کاستاریکا با نتیجه 3 بر2 الاتحاد عربستان را برد و به عنوان سومی دست پیدا کرد. در فینال جام لیبرتادورس سال 2006، اینترناسیونال قهرمان دوره قبل رقابت‌های جام باشگاه‌های جهان یعنی سائوپائولو را برد و راهی مسابقات دوره سوم شد.
آن‌ها با گل دقایق پایانی آدریانو گابیرو، بارسلونا را هم در فینال شکست دادند تا برای سومین دوره پیاپی این برزیلی‌ها باشند که جام‌جهانی باشگاه‌ها را فتح می‌کنند. البته که بعد از این قهرمانی سلطنت 6 ساله اروپایی‌ها آغاز شد. در دیدار رده‌بندی این دوره هم الاهلی مصر با نتیجه 2بر یک آمریکن مکزیک را برد.
اولین قهرمان اروپایی جام باشگاه های جهان
اولین قهرمان غیربرزیلی مسابقات جام باشگاه‌های جهان آث میلان بود. تیم کارلو آنچلوتی موفق شد در بازی فینال با نتیجه 4بر2 بوکاجونیورز آرژانتین را ببرد و قهرمان شود. در دیدار رده‌بندی هم اوراوا ردز موفق شد نماینده تونس را ببرد و به مقام سوم دست پیدا کند. سپاهان ایران هم در این دوره از جام باشگاه های جهان حاضر بود.
سال بعد نوبت منچستر یونایتد بود تا قهرمان جام باشگاه‌های جهان شود. آن‌ها کوئیتوی اکوادور را با گل دقیقه 73 وین رونی شکست دادند و یک جام دیگر را به خانه بردند. در بازی رده‌بندی هم گامبا اوزاکا با یک گل پاچوکای مکزیک را از پیش رو برداشت. امارات میزبانی مسابقات را برای دو سال بر عهده گرفت. در همان دوره از بازی‌ها بود که بارسلونا سرانجام مأموریت نیمه‌تمام سه سال قبل خود را به سخت‌ترین شکل ممکن تمام کرد و با گل لیونل مسی در وقت‌های اضافه با نتیجه 2بر یک استودیانتس آرژانتین را شکست داد و قهرمان شد. پوهانگ استیلرز هم با شکست آتلانته مکزیک به مقام سومی رسید.
افول اروپا در جام باشگاه های جهان
دوره بعدی بازی‌ها یک اتفاق جالب در دل خود داشت؛ برای نخستین بار تیمی به‌غیر از آمریکای جنوبی حریف نماینده اروپا شد. تیم مازمبه کنگو با غلبه بر اینترناسیونال برزیل حریف اینتری شد که موفق شده بود سئونگنام ایلهوای کره‌جنوبی را از پیش رو بردارد. البته که نراتزوری کار سختی برای قهرمانی نداشت و با سه گل به برتری رسید. اینترناسیونال برزیل هم سوم شد. ژاپن دوباره برای دو سال میزبان مسابقات شد.
در سال 2011 بارسا راحت‌ترین قهرمانی ممکن را در جام باشگاه های جهان به دست آورد. آن‌ها در نیمه‌نهایی با چهار گل السد را شکست دادند و در مسابقه پایانی نیز با همین نتیجه سانتوز برزیل را در هم کوبیدند تا مقتدرانه‌ترین برد در فینال این رقابت‌ها را به نام خود ثبت کنند. مسی هم به نخستین بازیکنی تبدیل شد که در دو فینال مختلف موفق به گلزنی شده است.
السد در دیدار رده‌بندی جام باشگاه های جهان و در ضربات پنالتی کاشیوا ریسول را از پیش رو برداشت. سال 2012 سالی بود که سیطره اروپایی‌ها با خللی یک‌ساله مواجه شد. کورینتیانس در فینال با یک گل چلسی بنینز را شکست داد و به دومین قهرمانی خود رسید و در کنار بارسا پرافتخارترین تیم بازی‌ها شد. مونتری مکزیک هم با دو گل الاهلی مصر را شکست داد و به مقام سوم رسید. مراکش چهارمین میزبان این دوره از بازی‌ها شد.
در همین دوره تیم راجا کازابلانکا موفق شد با شکست اتلتیکو مینیرو حریف بایرن مونیخ در فینال شود و البته با دو گل به باواریایی‌ها باختند و از کسب مقام قهرمانی بازماندند. مینیرو هم با حساب 3 بر2 گوانگژوی چین را شکست داد و به عنوان سومی رسید.
کهکشانی‌ها همه‌چیز را درو کردند
درنهایت رسیدیم به چهاردهمین و آخرین دوره جام باشگاه های جهان ؛ جایی که کشورهای امارات، برزیل، ژاپن و هند برای میزبانی در آن علاقه نشان دادند و قرعه به نام حاشیه‌نشینان خلیج فارس افتاد. گرمیو به‌عنوان قهرمان لیبرتادورس و رئال مادرید به‌عنوان قهرمان چمپیونزلیگ مستقیما راهی مرحله نیمه‌نهایی شدند. تیم‌های اوراوا ردز ژاپن (قهرمان آسیا)، ویداد کازابلانکای مراکش (قهرمان آفریقا) و پاچوکای مکزیک (قهرمان کونکاکاف) در مرحله یک‌چهارم نهایی جاگیر شدند و اوکلند سیتی و الجزیره هم به‌ترتیب به‌عنوان قهرمان اقیانوسیه و قهرمان فصل اخیر امارات بازی افتتاحیه را برگزار کردند. مسابقات در دو ورزشگاه هزاء بن زاید العین و زاید الجزیره انجام شد.
6 داور از 6 قاره برای قضاوت در این دوره از مسابقات جام باشگاه های جهان در امارات حاضر شدند که روشن ایرماتوف ازبکی در کنار ساندرو ریچی برزیلی و فیلیکس بریش آلمانی سرشناس‌ترین آن‌ها بودند. الجزیره با یک گل دیدار افتتاحیه را برد و اوکلند سیتی از رسیدن به مرحله یک‌چهارم بازماند. نماینده امارات در مرحله بعد هم با یک گل اوراوا را شکست داد و حریف رئال در نیمه‌نهایی جام باشگاه های جهان شد.
پاچوکا نیز با نتیجه یک بر صفر نماینده مراکش را شکست داد و حریف گرمیو شد. در بازی ماقبل پایانی، رئال به‌سختی و درحالی‌که با یک گل از الجزیره عقب بود موفق شد با گل بیل با نتیجه 2 بر یک به برتری برسد و راهی مسابقه پایانی شود.
گرمیوی برزیل نیز با یک گل پاچوکا را کنار زد و حریف شاگردان زیدان شد. در مسابقه پایانی گل فوق‌العاده رونالدو از روی ضربه ایستگاهی هم رئال را به سومین قهرمانی رساند و در کنار بارسا پرافتخارترین تیم کرد؛ هم آن‌ها را به پنج قهرمانی در یک سال رساند و زیدان را به تاریخ‌سازی بزرگ بدل کرد؛ هم اولین تیمی شدند که از قهرمانی خود در جام باشگاه‌های جهان دفاع کردند و هم رونالدو آقای گل تاریخ این رقابت‌ها تا به این‌جا لقب گرفت.
سی آر سون در کنار کروس با چهار قهرمانی پرافتخارترین بازیکنان این مسابقات نیز هستند. در بازی رده‌بندی پاچوکا با نتیجه 4 بر یک الجزیره را شکست داد و سوم شد. اوراوا هم با شکست 3بر2 کازابلانکای مراکش به مقام پنجمی رسید.
آنتونیو از اوراوا، رومارینیو از الجزیره و رونالدو از رئال با دو گل آقای گل این دوره از مسابقات شدند. 12 بازیکن دیگر نیز فقط یک گل به ثمر رساندند. لوکا مودریچ توپ طلا را از آن خود کرد و بهترین بازیکن شد. رونالدو برنده توپ نقره‌ای شد و جوناتان اروگوئه‌ای از تیم پاچوکا جایزه برنزی را از آن خود کرد. رئال مادرید همچنین موفق به کسب جایزه جوانمردانه شد تا همه‌چیز را درو کرده باشد.
