سلام نو – سرویس سیاسی: این روزها اخبار متفاوتی از احضار نمایندگان مجلس و شورای شهر به دادگاه شنیده می‌شود، احضارهایی که گاهی مثل مورد محمود صادقی منجر به صدور حکم محکومیت نیز می‌گردد و این پرسش را به ذهن متبادر می‌کند که مگر نمایندگان مجلس ایران همچون دیگر کشورها از مصونیت پارلمانی برای انجام وظایف نمایندگی برخوردار نیستند؟
مصونیت پارلمانی یکی از انواع مصونیت قضایی است که به نمایندگان مجالس قانونگذاری اعطا می‌شود تا فرد در طول دوران نمایندگی به خاطر اظهارنظرها و اعمال مرتبط با وظایف نمایندگی تحت تعقیب قانونی قرار نگیرد. در ایران هم اصل ۸۶ قانون اساسی ناظر به مصونیت پارلمانی است و تاکید کرده: «نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهار نظر و رأی خود کاملاً آزادند و نمی‌توان آن‌ها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده‌اند یا آرایی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده‌اند تعقیب یا توقیف کرد.»
فلسفه این قانون حفظ حریت نمایندگان و آزادی عمل آن‌ها به خصوص در حوزه گفتار است چون احتمال دارد برخی اظهارات نمایندگان در تعارض با منافع گروه‌های سیاسی ذی نفع یا قوای دیگر باشد و اگر این مصونیت وجود نداشته باشد فشارهای مختلفی به نماینده وارد شود.
قانونی که رعایت نمی‌شود
در مدت اخیر اما مصونیت پارلمانی به دو شکل مورد تحدید قرار گرفته. یکی در زمینه تایید صلاحیت‌ها که به گفته برخی نمایندگان مجلس مثل علی مطهری و غلامرضا حیدری اظهارات سیاسی نمایندگان ملاک احراز یا عدم احراز صلاحیت قرار گرفته و دیگری تحت تعقیب قرار گرفتن نمایندگان به خاطر اظهار نظرهای آن‌ها که به طور خاص شامل محمود صادقی شده است.
محمود صادقی با اشاره به حکم صادر شده برای خود در توییتتر نوشت:
شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظراستان تهران تجدیدنظر خواهی اینجانب از رأی دادگاه شعبه ۱۰۵۷ کارکنان دولت را رد کرد و رأی دادگاه بدوی مبنی بر ده میلیون جزای نقدی و ۲۱ ماه حبس را عینا تأیید کرد. دادگاه قبلا وقت احتیاطی برای ۲۸ تیر تعیین کرده بود اما امروز بصورت غیرمنتظره مبادرت به صدور رأی کرد.
مرکز رسانه قوه قضاییه در اطلاعیه خود درباره پرونده صادقی گفت که در پرونده او "که منجر به صدور رأی در دادگاه بدوی شده است چندین عنوان اتهامی با شکایت شاکیان خصوصی و مدعی العموم به صورت توامان وجود دارد که نامبرده در مرحله بدوی از برخی اتهامات تبرئه گردیده و در برخی دیگر مجرم شناخته شده است که از قضا اتهام مورد اشاره در خبر یعنی محکومیت به سبب اظهارات ایشان درخصوص حساب‌های قوه قضائیه جزو مواردی است که دادگاه وی را در آن مورد تبرئه کرده است."
پس محمود صادقی برای چه محکوم شده؟ آن طور که در نامه حمایتی 21 نماینده از او ذکر شده در پرونده صادقی دو دلیل مهم دارد که به خاطر آن‌ها محکوم شده. اول اینکه صادقی "بابت به کار بردن کلمه «مزخرفات» در ارتباط با نطق تند رئیس سابق قوه قضائیه، به هفت ماه حبس محکوم شده است." در حالی که بعدا عذرخواهی کرد و رئیس سابق قوه قضاییه هم گفت شکایتی ندارد.
دوم محمود صادقی به خاطر همراهی نکردن با مامورانی که قصد جلب شبانه او را داشتند به چهارده ماه حبس محکوم شده است. در حالی که دلیل آن جلب از اساس غیرقانونی بود.
این در حالی است که در نمونه‌های مشابه در آمریکا، انگلیس و فرانسه نمایندگان اظهاراتی چندین برابر تندتر را علیه رئیس جمهور یا نخست وزیر بیان می‌کنند و هیچ گاه نیز بابت آن محکوم نمی‌شوند.
اعضای شورای شهر زیر فشار
اما این مسئله به نمایندگان مجلس ختم نمی‌شود و دامن نمایندگان شورای شهر را نیز گرفته. محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران به خاطر اینکه گفته بود شهرداری را با ۵۲ هزار میلیارد بدهی تحویل دادند، پرداخت‌های سال آخر دوران قالیباف همگی خاص بوده است و مدیریت شهری گذشته با اقداماتی همچون کمک به احزاب، مداحان، مسجدها در امور کشور دخالت می‌کرده، به حبس محکوم شد، در صورتی که بر فرض اشتباه بودن اظهارات میرلوحی او این حرف‌ها را در چهارچوب وظایف نمایندگی مردم زده است و نباید برای آن مواخذه شود.
حالا هم محمد جواد حق شناس به دلیل مطالبه‌اش درباره آمارهای تفکیکی ابتلا به ویروس کرونا در تهران به دادگاه احضار شده، آن هم در حالی که همان وقت سخنگوی وزارت بهداشت با الفاظ نامناسبی پاسخ او را داد. با این همه، دادسرا اظهارات حق شناس در مورد آمار و ارقام ابتلا به کرونا را مصداق تشویش اذهان عمومی دانسته است!
محمود میرلوحی در واکنش به این رخداد با خطاب قرار دادن حسن روحانی به او گفت که پاسدار قانونی است باشد و افزود: هنوز در اردیبهشت ماه هستیم که سالروز تشکیل شوراها در آن قرار گرفته و متاسفانه مساله احضارهایی که صورت می‌گیرد شاهد هستیم و همچنین اقدامی که در همین ماه در مورد انتخابات شورای عالی استان‌ها روی داده است.
مجید فراهانی دیگر عضو شورای شهر تهران نیز با هشدار به حسن روحانی گفت: جناب آقای رییس‌جمهور شما عهد و قسم یاد کردید که پاسدار قانون اساسی و حقوق مردم باشید و ما اعضای شورا نیز قسم یاد کردیم که وظایف نمایندگی مردم را ایفا کنیم؛ لذا چگونه است که برادرمان آقای دکتر محمد‌جواد حق‌شناس صرفا به خاطر ایفای وظایف نمایندگی مردم توسط جنابعالی و برخی دستگاه‌ها با طعنه و توبیخ و احضار روبه‌رو شده است.
اگر نماینده مجلس و شورای شهر نتواند نگرانی‌ها و ایرادهای خود به مسائل کشور را، فارغ از صحیح و غلط آن ابراز کند یکی از کارکردهای اساسی خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند صدای مردم باشد. محمود صادقی، محمود میرلوحی و جواد حق شناس چیزی جز حرف‌های موکلین خود نگفتند و حتی اگر این حرف‌ها اشتباه باشد فشار به آن‌ها به این دلیل خلاف قانون و ذات نمایندگی آن‌ها است. نباید از یاد برد که مصونیت پارلمانی حق نمایندگان است نه لطف دیگران به او.
کاش حسن روحانی به عنوان پاسدار قانون اساسی امروز که می‌تواند در حمایت از نمایندگان مردم و دفاع از قانون گام بردارد تا فردا خود اسیر بی‌قانونی نشود.
