احتمال فوران آتشفشان دماوند به خاطر زلزله چه‌قدر است؟

سلام نو – سرویس اجتماعی: از فردای زلزله تهران در هفته گذشته بحث جانبی دیگری درباره بلایای طبیعی مطرح شد و آن احتمال فعالیت آتشفشان دماوند به خاطر فعالیت گسل مشاء بود. اما احتمال این اتفاق چه قدر است؟

به گزارش سلام نو، در حالی که زلزله تهران به خودی خود می تواند فاجعه تلخی برای پایتخت رقم بزند بحث پیرامون احتمال خروج آتشفشان از کوه دماوند بسیاری را نگران کرده است. این در حالی است که هزاران سال است دماوند شاهد خروج آتشفشان نبوده است.

آخرین فوران دماوند به هفت هزار و سیصد سال گذشته بر می گردد. این در حالی است که برخی پژوهشگاه‌ها مهم ترین فوران و انفجار دماوند را مربوط به اوایل آخرین عصر یخبندان یعنی 24 هزار سال پیش می دانند.

نمی توان منکر این شد که آتشفشان دماوند فعال است. با این وجود زلزله اخیر به هیچ عنوان تاثیری درجلو انداختن فوران احتمالی دماوند نداشته است. مهدی زارع با اشاره به این امر معتقد است سیستم آتشفشانی دماوند با تظاهراتی که دارد مثل آبگرم، دود و بخار‌هایی که از آن بیرون می‌آید یک مجموعه در مرحله انفجار نیست. اگر چه به لحاظ علمی می‌تواند فعال شود، اما با این زلزله نه؛ زلزله‌هایی هستند که نشانگر ورود به مرحله آتشفشانی و مشخصه‌ها و رکورد خاصی دارند.

پژوهش ها نشان می دهد که سامانه آتش‌فشانی دماوند از نظر میزان جابه‌جایی، تغییر ریتم و تعداد وقوع زمین‌لرزه بر گسل‌های فعال اطراف اثرگذار است. زلزله‌های کوچکی که در اطراف دماوند و به دلیل آتش‌فشانی بودن این مخروط رخ می‌دهد فقط مورد توجه محققان قرارمی گیرد و مورد توجه عموم قرارنمی گیرند.

آتشفشان دماوند نیمه فعال است. این مساله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که می بینیم در شعاع ۱۰۰ کیلومتری دماوند ، ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در مناطق شهری و دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در مناطق روستایی سکونت دارند. چنانچه آتشفشان دماوند فعال شود یک چهارم جمعیت کشور درگیر مخاطرات آن می شوند. همان طور که زلزله می تواند این آتشفشان را فعال کند خود آتشفشان نیز می تواند موجب زلزله شود. این در حالی است که اطراف دماوند گسل های زیادی همچون  گسل‌های "مشا"، "بلده"، "لار"، "کندوان" و گسل "فیروزکوه" وجود دارد.

آتشفشان دماوند احتمال اینکه در آینده مردم دماوند و اطراف را نگران کند را دارد. گرمی هوا هم از دیگر معضلات آتشفشان دماوند است به طوری که سال گذشته شاهد سیل گزنگ در این منطقه بودیم. به گفته برخی محققان ادامه این امر می تواند منجر به ذوب شدن یخچال های طبیعی دماوند شود. هرچند همان زمان مدیر بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی دلیلی که برای این سیل مطرح شده بود را صرفا در حد یک فرضیه اثبات نشده دانست. با این همه آنچه مسلم است  گرم شدن هوا در سال های اخیر به شایعات در رابطه با احتمال فعالیت آتشفشان دماوند دامن زده است.

این روزها همزمان با زلزله تهران شایعات درباره خروج مواد مذاب از دماوند به اوج خود رسید. علی مرادی، رئیس مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران  این خبر را قویا تکذیب کرده و گفته با اطمینان می‌گویم که این زلزله مربوط به گسل مشا است و فعال شدن آتشفشان دماوند را تکذیب می‌کنیم. شرایط سنجش آتشفشان با زلزله کاملاً متفاوت است.

نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور هم تاکید کرده مردم نگران آتش فشان نباشند چرا که هرگونه فعالیت و رفتار قله آتشفشان دماوند به شکل پیوسته از سوی کارشناسان و سازمان‌های مربوط بررسی شده و گزارش آن به شکل منظم به سازمان مدیریت بحران کشور ارائه می‌شود. با این همه نباید فراموش کرد دماوند به عنوان خطری بالقوه در فهرست آتشفشان‌هایی قرار دارد که امکان فعال شدن آن در آینده وجود دارد.