به گزارش سلام نو، تابناک نوشت: بعد از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه 1397، شوک ناگهانی به اقتصاد کشور وارد شد و نرخ تورم روند صعودی به خود گرفت. روند صعودی نرخ تورم تا پایان نیمه اول سال گذشته ادامه داشت و این نرخ در شهریورماه 1398 بر قله 42.7 درصدی ایستاد.
هر چند که نرخ تورم از مهرماه سال گذشته روند نزولی به خود گرفت اما طبق گزارش های مرکز آمار ایران برخی بخش های کالایی و مصرفی همچنان دارای تورم بالایی هستند. از جمله این بخش ها می توان به بخش مبلمان و لوازم خانگی اشاره کرد.
گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد که بخش مبلمان و لوازم خانگی با نرخ تورم 49.3 درصد در سال 1398 در مقایسه با سایر بخش های کالایی و خدماتی دارای بیشترین نرخ تورم بوده است. این در حالی است که سال 1397، صدرنشین بیشترین نرخ تورم بخش مصرفی خانوارهای کشور متعلق به دخانیات با 102.4 درصد بود، اما نرخ تورم دخانیات در سال 1398، 29.9 درصد کاهش داشته است.
اهمیت نرخ تورم تقریباً 50 درصدی بخش مبلمان و لوازم خانگی در سال 1398 از آن جهت می باشد که هم اکنون بسیاری از جوانان که قصد دارند زندگی مشترک خود را آغاز کنند، با وضع موجود قادر به تهیه لوازم خانگی مورد نیاز خود نمی باشند.
به هر صورت، هم اکنون این پرسش ها مطرح می باشد که چرا نرخ تورم لوازم خانگی در سال گذشته حدود 50 درصد بوده است و راهکار خروج از وضع موجود چیست؟
دلایل گرانی لوازم خانگی چیست؟
اولین دلیل گرانی لوازم خانگی، افزایش قیمت مواد اولیه بوده است. مواد اولیه که بیشتر آن وارداتی است و با افزایش قابل توجه نرخ ارز در دو سال اخیر قطعاً قیمت آن ها نیز افزایش یافته است و این افزایش قیمت بر روی افزایش قیمت لوازم خانگی موثر بوده است. حمید رضا غزنوی سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم‌خانگی طی مصاحبه ای در اسفندماه سال گذشته در تشریح دلایل گرانی لوازم خانگی در یک سال اخیر با اشاره به سه برابر شدن نرخ ارز نیمایی گفت: تولیدکنندگان لوازم خانگی حلقه پایانی تولید بوده و قیمت آنها تابعی از مواد اولیه، قطعات و دستمزد است و از آنجایی که بخشی از مواد اولیه تولید لوازم خانگی وارداتی است افزایش قیمت ها دور از انتظار نخواهد بود. همچنین سید مرتضی میری رئیس اتحادیه صنف توزیع‌کنندگان لوازم خانگی طی مصاحبه ای در 20 اردیبهشت ماه سال جاری در این باره گفت: مطابق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت، مواد اولیه تولید لوازم خانگی همچون گذشته در گروه ۲ کالایی بوده و مشمول دریافت ارز نیمایی می باشند. وی بیان داشت: نگاهی به بازار ارز نشان دهنده اختلاف قیمت اندک ارز نیما و ارز آزاد (در حدود هزار تومان) است و قیمت‌ها نسبت به سال گذشته نزدیک به ۳۰ درصد گرانتر شده است. رئیس اتحادیه صنف توزیع‌کنندگان لوازم خانگی ادامه داد: این رشد قیمتی روی قیمت تمام شده کالا تاثیرگذار خواهد بود.
دلیل دوم، افزایش قیمت لوازم خانگی وارداتی به دلیل افزایش نرخ ارز می باشد. تا پیش از آن که آمریکا تحریم های سنگینی علیه کشورمان اعمال کند بازار لوازم خانگی پر از برندهای خارجی بود. این لوازم خانگی خارجی چه به صورت رسمی و چه به صورت قاچاق، بازار ایران را به قبضه خود در آورده بودند. بعد از اعمال تحریم ها علیه ایران، لوازم خانگی با برندهای خارجی عمدتاً به صورت قاچاق وارد کشور شد. به هر صورت، این لوازم خانگی قاچاق با دلارهایی با قیمت بیش از 15 هزار تومان وارد کشور شده اند و طبیعی است که قیمت آن ها چندین برابر سال 97 باشد.
دلیل سوم، خروج شرکت های مطرحی چون ال جی و سامسونگ از کشور به دلیل اعمال تحریم ها بود. طبق آخرین آمار موجود ارزش بازار لوازم خانگی کشور حدود 30 هزار میلیارد تومان بوده است که تا قبل از تحریم ها، از این میزان 23 هزار میلیارد تومان در دست 10 برند خارجی و تنها 7 هزار میلیارد تومان آن در دست 600 کارخانه داخلی بوده است. بنابراین 75 درصد بازار لوازم خانگی در اختیار 10 برند خارجی و تنها 25 درصد در اختیار 600 کارخانه داخلی بوده است. طبق همین آمار، سهم سامسونگ و ال جی از 75 درصد بازار لوازم خانگی که در اختیار برندهای خارجی بوده، 50 درصد اعلام شده است.
راهکار مقابله با گرانی لوازم خانگی چیست؟
شاید بهترین راهکار در شرایط تحریمی کشور این باشد که چرخ تولید داخل در این زمینه به حرکت در آید. البته آمارها بیانگر آن است که در یک سال گذشته و با خروج شرکت های خارجی از بازار لوازم خانگی ایران، این چرخ به حرکت درآمده است اما برای اینکه جلوی این افزایش قیمت در بازار لوازم خانگی گرفته شود ضروری است تا این چرخ تولید تندتر از گذشته بچرخد و تولید داخل بتواند پاسخگوی تقاضای موجود باشد.
طبق آخرین آمار وزارت صمت که مربوط به سال 1398 می باشد، کارخانجات داخلی توانسته اند در سال گذشته ۸۲۵ هزار و ۴۰۰ دستگاه تلویزیون تولید کنند که این میزان در مقایسه با سال 1397، رشد 6.3 درصدی داشته است. همچنین بررسی آمارهای رسمی منتشره نشان می دهد که در ۱۲ ماهه سال ۹۸، تعداد یک میلیون و ۱۶۸ هزار و ۷۰۰ دستگاه یخچال فریزر در کشور تولید شده است که در مقایسه با سال ۹۷ رشد ۷.۸ درصدی را تجربه کرده است. میزان تولید ماشین لباسشویی توسط کارخانجات داخلی در سال 98 در مقایسه با سال 97 با رشدی 32 درصدی به ۷۳۲ هزار و ۲۰۰ دستگاه افزایش یافته است. همچنین تولید کولر آبی در این مدت با رشد ۶.۳ درصدی به ۹۰۴ هزار و ۹۰۰ دستگاه رسیده است.
البته اشاره به این نکته ضروری است که تندتر چرخیدن چرخ تولید لوازم خانگی نیازمند این است که نهادهای مربوطه با بزرگترین مشکل تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی یعنی قاچاق مبارزه کنند. بر اساس اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از هر سه قلم کالای لوازم خانگی، ۲ قلم قاچاق است. به هر صورت هر چند طرح مبارزه با قاچاق لوازم خانگی در سال گذشته کلید خورد است اما به نظر می رسد باید عزم جدی تری در این زمینه وجود داشته باشد چرا که به تازگی سید مرتضی میری رئیس اتحادیه صنف توزیع‌کنندگان لوازم خانگی طی مصاحبه ای گفت: "بیش از ۸۰ درصد لوازم خانگی که در سایت‌ها و فضای مجازی تبلیغ شده یا قیمت‌گذاری می‌شوند، تقلبی یا قاچاق می باشند". این مصاحبه نشان می دهد که همچنان لوازم خانگی قاچاق در فضای مجازی جولان می دهند.
همچنین از آنجا که طبق مصاحبه های انجام شده برخی قطعات و مواد اولیه مورد نیاز برای تولید لوازم خانگی وارداتی است و نوسانات نرخ ارز می تواند بر روی قیمت آن ها و در نهایت قیمت لوازم خانگی تاثیرگذار باشد پیشنهاد دیگر این است که زنجیره تولید لوازم خانگی داخلی سازی شود. به هر حال پیشنهاد می شود که وزارت صمت به مانند صنعت خودروسازی، میزهای تعمیق ساخت داخل جهت داخلی سازی قطعات مورد نیاز برای تولید لوازم خانگی را برگزار کند. البته رضا رحمانی وزیر سابق صمت طی مصاحبه ای در بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد که برنامه ۱۰ میلیارد دلاری برای افزایش ساخت داخل طی سه سال طراحی شده که بخشی از آن مربوط به لوازم خانگی است و بهتر است همین برنامه توسط حسین مدرس خیابانی سرپرست جدید وزارت صمت پیگیری شود.
