سلام نو – سرویس اقتصادی: در روزهایی که ویروس کرونا متولیان سلامت کشور را به شدت تحت فشار قرار داده دولت مدعی است طرح تحول سلامت در روزهای سخت شیوع این بیماری کمک زیادی به مردم کرده است. با این حال نگاهی گذرا به کارنامه هفت ساله طرح تحول سلامت چیز دیگری به ما می‌گوید.
به گزارش سلام نو، طرح تحول سلامت روی کاغذ یکی از بهترین طرح هایی است که یک دولت در کشور تاکنون ارائه داده است. خروجی این طرح تا پیش از انتخابات 96 آن قدر خوب بود که بسیاری از حامیان حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 از آن به عنوان ابزار تبلیغاتی استفاده کردند.
طرح تحول سلامت با هدف مداوای چالش های حوزه بهداشت و سلامت اجرایی شد و با شعار عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و ارتقای کیفیت خدمات درمانی توفیقاتی در زمینه کاهش پرداختی از جیب بیماران، اجرای پرونده الکترونیک سلامت و... داشت اما ناتوانی در تامین منابع مالی کاری کرد که حالا در آستانه هفت سالگی این طرح نه تنها نمی توان به آن نمره قبولی داد بلکه در یک نگاه بدبینانه می توان دولت را به پوپولیست بودن نیز متهم کرد.
روحانی هر چه پول به حوزه سلامت تزریق کرد باز هم نتوانست وعده هایی که در رابطه با طرح تحول سلامت داده بود را عملیاتی کند. خروجی این طرح طلبکاری بیمارستان ها و داروخانه ها از دولت بود و عملا طرح تحول سلامت در دولت دوم روحانی شکست خورد.
ما بارها و بارها نشان داده ایم در طرح های کلان که کار اجرایی سنگینی می طلبد به خاطر ناکارآمدی و بروکراسی های معیوب و هزار و یک دلیل دیگر موفق نیستیم. ظاهر طرح تحول سلامت این بود که مردم هزینه درمانشان کمتر شده است و همین باعث شد این مساله را به عنوان یک دستاورد از رئیس جمهور بپذیرند. با این حال دولت در سال های اخیر و پس از شروع به کار دولت یازدهم، مجموعه دولت کمتر توانسته نسبت به وعده های خود به وزارت بهداشت پاسخگو باشد. اگر چه روحانی و نوبخت و دیگر دولتی ها شکست طرح تحول سلامت را نپذیرفته اند و در حال حاضر از مواهب این طرح برای مبتلایان به کووید – 19 می گویند اما میدری، معاون وزیر کار به صورت رسمی در گفتوگوهای خود شکست این طرح را اعلام کرده است.
به اعتقاد بسیاری این طرح اگر چه در ابتدا بسیار خوب به نظر می رسید اما در نهایت نتیجه ای جز بی سامانی در بخش بهداشت و درمان نداشت. مرکز پژوهش های مجلس تحقیقی انجام داده که در بخشی از گزارش نهایی آن آمده است: از یکسو طی این سالها، شاهد رشد یک‌باره جمعیت تحت پوشش این سازمان بوده‌ایم که این موضوع ناشی از اجرای طرح بیمه همگانی رایگان بوده است و ازسوی دیگر تغییر کتاب ارزش نسبی خدمات بهداشتی ـ درمانی که در راستای طرح تحول نظام سلامت صورت پذیرفت موجب رشد یک‌باره هزینه‌های سازمان در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ و سال ۱۳۹۴ به بعد گردیده است که علیرغم رشد اعتبارات ۸۳.۱۴ درصدی اعتبارات عمومی این سازمان در قانون بودجه سال ۱۳۹۶، این رقم به عدد ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین تا پایان سال ۱۳۹۵ سازمان با زیان انباشته در حدود ۴۴۰۰ میلیارد تومان مواجه بود. با توجه به اینکه عملاً خلق منابع جدید برای سازمان میسر نیست باید رویکردهایی در جهت کنترل هزینه‌ها اتخاذ شود.
معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد هم پژوهش مشابهی تحت عنوان «بررسی طرح تحول سلامت (چالش‌ها و راهکارها)» انجام داده است که نشان می دهد این طرح در بسیاری از ابعاد ناموفق ظاهر شده است. پیشی گرفتن هزینه‌های درمان نسبت به خدمات بهداشتی و پیشگیری، گستردگی و پراکندگی سازمان‌ها و نهادهای متولی سلامت و تامین رفاه، کسری شدید منابع مالی صندوق‌های بیمه‌ای و بدهی‌های کلان بخش سلامت از جمله مواردی است که در این طرح به آن اشاره شده است.
بار اضافی برای بیمه ها باعث شده کمر صندوق های بیمه ای در این سالها بشکند. این طرح تقریبا 70 درصد از بار مالی هزینه ها را روی دوش سازمان های بیمه کننده انداخت. به گفته فرشاد مومنی که از زمان شروع به کار طرح تحول سلامت تا پایان اسفند ۹۵، فقط در سازمان تامین اجتماعی هزینه‌هایی که بابت درمان در این سازمان ایجاد شد، معادل دو برابر کل هزینه‌های درمان سازمان تامین اجتماعی در پنجاه ساله قبل از اجرای این طرح بود.
اگر چه گفته می شود مردم در دوره کرونا خدمات شایان قابل توجهی از طرح تحول سلامت دریافت کرده اند اما واقعیت این است که کسری بودجه امسال به خاطر تبعات اقتصادی را باید ضربه نهایی به طرح تحول سلامت دانست. بعید نیست در ماه های آینده دولت به ناچار به شکست این طرح اذعان کند.
