شرق نوشت:مشخص شد که همه فشارها به دولت برای بازکردن اماکن مذهبی زیارتی و بازگشایی نماز جمعه نه تنها درست بوده بلکه بالاخره نتیجه هم داده است؛ از سخنان چهره‌ها و مقام‌های مسئول و رسانه‌های متعلق به طیف اصولگرا تا سخنان متناقض و تأیید و تکذیب‌های ارسالی از حوزه علمیه قم که در نهایت منجر به اعلام وضعیت سفید در برخی شهرها و دستور به تهیه پروتکل‌هایی برای برگزاری نماز جمعه یا حضور در مساجد شده است.
در حالی که رئیس حوزه علمیه قم هفته پیش تأکید کرده که حوزه علمیه صدا و موضع واحدی در ماجرای کرونا داشته است اما روز چهارشنبه نامه تند سخنگوی حوزه علمیه خطاب به روحانی منتشر شد که چرا جلوی برگزاری مراسم مذهبی را گرفته است. همان روز محمود واعظی رئیس دفتر روحانی با اشاره به اینکه برای ۱۲۷ شهر سفید هیچ محدودیتی برای انجام مراسم مذهبی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی نگذاشته‌ایم، گفت: «در تلاش هستیم بررسی مجدد کنیم که چگونه می‌توان برای شب‌های احیا، شهرهای زرد را به سفید تبدیل کرد. نظر قطعی وزارت بهداشت این است که تا زمانی که شهرهای قرمز وجود دارند، قطعا نباید این کار انجام شود. باید صبر کنیم ببینیم تا آن زمان، وضعیت چگونه خواهد شد». نمکی وزیر بهداشت هم گفته بود: «افرادی که در نماز جمعه و جماعت شرکت می‌کنند، اکثرا افراد بیشتر از 60 سال و افرادی هستند که در سن ریسک قرار دارند گرچه جوانان نیز در این اجتماعات حضور دارند اما ما بیشترین گرفتاری را با جمعیت آسیب‌پذیری داریم که ممکن است به این بیماری گرفتار شوند. تا زمانی که اطمینان و ایمان کامل پیدا نکنیم که یک زائر این اماکن دچار مشکل نمی‌شود به خودمان اجازه نمی‌دهیم که درِ آنها را به روی مردم بگشاییم». با این حال، او هم در تأیید سخن واعظی گفته بود که «همکاران ما بسیج شده‌اند و دستورالعمل‌هایی را در این زمینه تهیه کرده‌اند و در شهرهایی که در منطقه سفید قرار دارند، نماز جمعه و نماز جماعت را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی‌برگزار کنند».
از سازمان تبلیغات اسلامی تا کیهان
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی دیروز گفت که پس از بازگشایی مراکز تجاری و تفریحی، متدین از عدم بازگشایی مساجد و حرم‌ها گلایه دارند. در هفته گذشته روزنامه کیهان هم حداقل دو بار، یکی در ستون خوانندگان خود و دو، سه روز بعد هم در مطلبی جداگانه خواستار بازشدن اماکن مذهبی زیارتی شده بودند. این روزنامه نوشته بود: «با رسیدن ماه مبارک رمضان بازگشایی مساجد و حرم‌ها و بقاع متبرکه کشور البته با رعایت کامل اصول بهداشتی و اجرای دستورالعمل‌های موجود به یک خواسته مهم و مورد انتظار مردم کشورمان تبدیل شده است. تاکنون زمزمه‌هایی از بسته‌ماندن مساجد و حرم‌های مطهر تا حداقل 15 اردیبهشت به گوش می‌رسد اما این سوال در بین مردم مطرح می‌شود که چطور حضور مردم در پاساژها یا بوستان‌ها و بسیاری از موارد دیگر که این روزها شاهد آن هستیم بلامانع است اما اماکن متبرکه و مساجد که سهم کمی در شیوع کرونا داشته‌اند و با رعایت اصول و موازین بهداشتی از بسیاری از اماکن دیگر قابل کنترل‌تر هستند باید همچنان بسته بمانند؟
علم‌الهدی، امام‌جمعه مشهد هم خواستار بازگشایی مساجد و اماکن متبرکه شده بود. او که همان دو ماه پیش هم مخالفت شخصی خود را با تعطیلی نماز جمعه اعلام کرده بود، جمعه هفته پیش هم در هشتمین پیام جمعه که توسط پایگاه اطلاع‌رسانی وی منتشر شد، گفته بود: «شیوع ویروس کرونا باعث به‌هم‌خوردن تعادل و نظم زندگی‌ها شده است و افراد از فرصت و نعمت عبادت در مساجد و عتبات عالیات اهل بیت(ع) محروم شده‌اند.
درهای معابد و مساجد در ماه مبارک رمضان که ماه خداست، به روی بندگان خدا بسته شده و مردم نمی‌توانند از عبادت در آن مکان‌ها استفاده کنند، هرچند امیدوار هستیم با برنامه‌ریزی مسئولان، در مقابله با این ویروس و بلیه خطرناک، امکان حضور مردم در معابد و مساجد در ماه مبارک رمضان برای انس با خدا در حال روزه‌داری، فراهم شود. ویروس کرونا در کشور ما به برکت دین و گرایش‌های دینی به لطف خدا بهتر از سایر نقاط دنیا مهار و مدیریت شد و از برکت اسلام این نعمت را داشتیم که ضرر و آسیب کرونا نسبت به جاهای دیگر در ایران کمتر شد، پس بیاییم در ماه برکت خدا، از برکتی که در مساجد و معابد خدا هست، محروم نشویم».
امام‌جمعه مشهد افزود: «مردم ما در اوج انسانیت، عواطف و ارتباطات انسانی هستند که وابستگی آنان به خدا، باعث شده به نقطه کمال انسانی برسند. در نظریه‌ای که فرهنگستان علوم پزشکی اعلام کرده است، اثر و نقش بازگشایی مساجد، معابد و عتبات عالیات در توسعه و شیوع این بیماری خیلی کمتر است و پسندیده نیست که همه مکان‌ها در حال فعالیت باشند، ولی مساجد و عتبات تعطیل باشند».
تأیید و تکذیب حوزه
شایعه فشار بر دولت البته وقتی قوت گرفت که حسن روحانی با اشاره به مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا درباره استفاده از اماکن مقدس، گفته بود: «قرار بود تا پایان اردیبهشت‌ماه، شرایط ویژه برای حضور در اماکن مقدس رعایت شود؛ اما آقای اعرافی که از حوزه علمیه در این جلسات حضور دارد، درخواست کرد که این زمان تا نیمه اردیبهشت عقب بیاید و در نیمه اردیبهشت مجددا شرایط را برای حضور مردم در این اماکن بررسی کنیم». اما آیت‌الله اعرافی رئیس حوزه علمیه هفته پیش به طور قطعی هرگونه فشار از ناحیه این نهاد بر دولت را تکذیب کرد و گفت: «نهاد حوزه نهایت همکاری را با ستاد ملی مبارزه با کرونا دارد و در اینکه اماکن زیارتی باز شود یا نشود، کاملا تابع پروتکل‌های وزارت بهداشت هستیم و نظر کارشناسی را اصل و مبنایی فقهی و دینی می‌دانیم». او با انتقاد از کسانی که به حوزه و نهاد روحانیت نسبت‌های ناروا می‌دهند، گفته بود: «این‌گونه اتهامات دور از واقع آن‌قدر واضح است که حتی نیازی به تکذیب نیست. ملت ایران و مخاطبان بین‌المللی شاهد نقش‌آفرینی مثبت و تبلور گفتمان عقلانیت در قاطبه تصمیم‌سازی‌های نهاد حوزه بوده‌اند، ولی به‌عنوان کسی که در جریان همه جزئیات بوده عرض می‌کنم که از سوی حوزه و روحانیت و نهادهای دینی هیچ‌گونه فشاری وجود ندارد». رئیس حوزه علمیه قم در انتها هم بر لزوم شنیده‌شدن صدای یکدست از حوزه در همین ارتباط تأکید کرده و گفته بود: «در ایام کرونا یک موضع یکدست و یک‌صدا از حوزه شنیده شد و همه نهادهای حوزوی در این رابطه هماهنگ عمل کردند و استادان و فضلا در یک مسیر قرار گرفته‌اند و کار به سامان خوبی رسید و تلاش شده است این روند ادامه داشته باشد».
اما اتفاقی که روز چهارشنبه افتاد نشان می‌داد نه تنها چنین صدای یکدستی وجود ندارد، بلکه حوزه علمیه امکان کنترل آن را هم ندارد چراکه ناگهان سخنگوی حوزه روز چهارشنبه نامه تندی به روحانی نوشت که در آن آمده بود: «جناب آقای رئیس‌جمهوری، در ماه گذشته کارشناسان دولت در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا گزارش آماری و تحلیلی ارائه کردند مبنی بر اینکه برآورد و پیش‌بینی قبلی آنها در خصوص اماکن انتقال و شیوع این ویروس اشتباه بوده است و در بررسی‌های دقیق کارشناسی به این واقعیت دست یافته‌اند که سهم زیارتگاه در انتقال ویروس ۴۴ صدم درصد می‌باشد یعنی اگر دو برابر این آمار هم باشد به یک درصد نمی‌رسد و نماز جمعه‌ها ۲۲ صدم درصد یعنی اگر چهار برابر این هم بشود به یک درصد نمی‌رسد. طبعا مردم دیندار و ولایی ایران اسلامی و علما و بزرگان دینی انتظار داشتند در پایان جلسه حضرتعالی که ریاست آن ستاد را بر عهده دارید نسبت به بستن زیارتگاه‌ها و مراسم مذهبی تجدیدنظر نمایید و از مردم انقلابی عذرخواهی کنید اما متأسفانه نه تنها این اتفاق رخ نداد بلکه بر بسته‌ماندن حرم‌ها و نماز جمعه‌ها همچنان تأکید می‌ورزید درحالی‌که برخی از مکان‌ها که بیش از ۲۶ درصد تأثیرگذار در شیوع ویروس بوده‌اند را تعطیل نکرده‌اید!».
اما شب نشده سخنگوی حوزه مجبور شد تغییراتی در نامه خود بدهد. او اصل اعتراض را تکذیب نکرد اما گفت که نظر شخصی‌اش بوده نه موضع سخنگوی حوزه. حجت‌الاسلام‌والمسلمین عباس رفعتی‌نائینی در واکنش به انعکاس نامه سرگشاده‌اش به رئیس‌جمهوری و مطالبه عذرخواهی از مردم و بازگشایی اماکن مذهبی و برگزاری نمازهای جمعه، گفت که به استحضار می‌رساند این نامه کاملا موضع شخصی بوده و ربطی به (سمت) سخنگویی مدیریت حوزه‌های علمیه ندارد، لذا از همه عزیزان خواستارم عناوین حقوقی و مسئولیتی را در نشر این خبر حذف نمایید و مجددا تأکید دارم این نامه موضع شخص حقیقی این‌جانب می‌باشد. تناقض بین گفته او سخن رئیس حوزه در خوشبینانه‌ترین وضعیت حامل یک اختلاف یا دودستگی در حوزه در ارتباط با پیروی از دستورات ستاد ملی مقابله با کروناست و در بدبینانه‌ترین حالت می‌توان این‌گونه برداشت کرد که حوزه هم با ادامه وضع فعلی موافق نیست اما تمایل ندارد مخالفتش را با ستاد علنی کند.
