سلام نو – سرویس اقتصادی: امروز صبح محسن جلال‌پور، فعال اقتصادی بخش خصوص و از چهره‌های صاحب نام اتاق بازرگانی ایران خبر از درگذشت محمود خیامی، هم‌بنیان‌گذار ایران خودرو، کارآفرین و خیر به نام ایرانی در لندن داد.
او در پیامی که در کانال شخصی خود منتشر کرد نوشت:
متأسفانه با خبر شدم که ساعاتی پیش حاج محمو خیامی دار فانی را وداع گفته و به برادرش احمد آقا پیوسته است. دو برادر به اتفاق، کارخانه ایران ناسیونال-ایران خودرو- را در اوایل دهه 40 راه اندازی کردند و تا اوایل انقلاب در ایران ماندند اما پس از آن مهاجرت کردند. احمد آقا سال 1379 و در سن 77 سالگی درگذشت و محمود آقا نیز 90 سال از خدا عمر گرفت.
جلال‌پور در این پیام تاکید کرد که با وجود آلزایمر خیامی در سال‌های پایانی عمر بنیادها و نهادهای خیریه خیامی هم‌چنان فعال بودند. او هم‌چنین از این که خیامی بر خلاف وصیتش در حرم امام رضا دفن نشد تاسف خورد.
اما چرا محمود خیامی مهم بود و درگذشت او سوگی بزرگ است؟ محمود خیامی عمری دراز و پربار داشت و یادگارش هنوز چرخ اقتصاد ایران را می‌چرخاند و از این بابت نیازی به سوگ و سوگواری ندارد که زندگی پرخیر و مرگی آرام داشت. سوگ اصلی این‌جا است که خیامی از آخرین بازماندگان نسل طلایی اقتصاد ایران است، نسل قندچی و ایران کاوه، نسل ایروانی و کفش ملی و نسل خیامی‌ها و ایران ناسیونال‌ها که اقتصاد خموده و در رکود ایران در ابتدای دهه چهل را با صنعت‌گری و کارآفرینی خود زنده کردند و طلایی‌ترین دوران اقتصاد کشور در قرن اخیر را رقم زدند.
محمود خیامی در کنار برادر بزرگش احمد بناینگذار شرکت‌های نام آشنایی چون ایران ناسیونال(ایران خودرو) بیمه‌آسیا، مبلیران، فروشگاه کوروش(قدس)، کارخانه برجیستون، پیستونسازی ایران، ایدم تبریز و بانک صنعت‌و‌معدن بود.
احمد خیامی، برادر محمود، در کتاب «پیکان سرنوشت ما» توضیح می‌دهد که برای تأسیس کارخانه ایران ناسیونال با امکانات آن زمان چقدر دچار رنج و مشقت شده‌اند و خرید، انتقال و نصب تأسیسات و تجهیزات کارخانه و حتی انتخاب نوع خودرو برای تولید، هر کدام برای خود داستان مفصل و مشکلاتی داشته‌است و چه سختی‌ها و خون جگرها که این دو برادر برای راه اندازی کارخانه تولید خودرو در ایران بر خود دیده‌اند.
فضایی که خیامی‌ها در آن رشد کردند حاصل دیدگاه علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد ایران در سال‌های 1341 تا 1348 بود. عالیخانی در آن زمان با همراهی معاونان توانمندش از جمله رضا نیازمند چنان بذرهایی در زمین اقتصاد و صنعت ایران کاشت که ما هنوز از آن‌ها میوه می‌چینیم. از ایران خودرو تا تراکتورسازی و کفش ملی تا کامیون‌سازی و اولین فروشگاه‌های زنجیره‌ای محصول همین دوران و اعتماد تیم اقتصادی عالیخانی به تولیدکنندگان نخبه داخلی است.
محمود خیامی، فرزند حاج سید علی‌اکبر خیامی و اصالتاً مشهدی بود. پدرش کامیون داری بود که روسیه در جنگ جهانی کامیون‌هایش را مصادره کرد. بعد از آن علی اکبر مکان توقف گاه کامیون‌ها را تبدیل به تعمیرگاه کامیون کرد و با کمک پسرانش روزگار گذراند.
بعد از آن محمود و برادرش احمد در سال ۱۳۲۸ به تهران آمدند و با دریافت مجوز اتوبوس سازی اولین گام را در خودروسازی برداشتند.
آن‌ها از ماشین شوری و تعمیر ماشین به مونتاژ اتوبوس و بعد مونتاژ خودرو رسیدند و اولین گام برای تاسیس ایران ناسیونال یا ایراان خودرو را در سال 1341 برداشتند و کارگاه خودروی مونتاژ ایران را تاسیس کردند، جایی که پنج سال بعد با نام ایران ناسیونال و تشکیلات جدید و سرمایه چهل میلون تومانی ثبت شد.
هفت سال بعد از تاسیس ایران ناسیونال، این شرکت به طور اعلام کرد که سرمایه شرکت در همین مدت کوتاه، بیش از 12 برابر شده و ایران ناسیونال از نظر کیفیت و کمیت تولید، در ردیف بزرگترین خودروسازان آسیا قرار گرفته است. به این شکل کارخانه‌ای که در گام اول روزانه 10 خودروی سبک و 7 خودروی سنگین تولید می‌کرد در مدتی کوتاه به برندی معتبر در آسیا بدل شد.
محمود خیامی در سال ۱۳۵۶ اعلام کرد که می خواهد "پیکان” را از خط تولیدش خارج کند، با شرکت پژو وارد شراکت جهانی شود و تولیداتش را به کشورهای دیگر صادر کند، اما انقلاب که شد کارخانه و اموال او هم مصادره شد و خودش به انگلیس رفت و آرزوی او پس از 42 سال هنوز میسر نشده. پیکان نه در سال 56 بلکه حدود سی سال بعد و در سال 84 دیگر تولید نشد و ایران خودرو هیچ گاه وارد بازار جهانی نشد.
حالا حاج محمود خیامی در حالی جان به جان آفرین تسلیم کرد که از میراث تناور او و برادرش چیز بسیاری باقی نمانده و ایران خودرو تبدیل به شرکتی شده که به جای ورود به بازار جهانی به زور سرپا مانده و اقتصاد ایرانی روزهایی بدتر از رکود ناخوشایند دهه چهل را تجربه می‌کند، در حالی که افق روشنی نیز برای آن وجود ندارد.
