اصلاح‌طلبان و صندوق رای؛ فرصت‌هایی که قدر دانسته نشد

سلام نو – سرویس سیاسی: تنها اندکی بیش از بیست و چهار ساعت تا انتخابات مجلس مانده و اصلاح‌طلبان با دو لیست کم رمق و عملکردی ناموفق در مجلس فعلی در برابر فهرست‌های پر و پیمان اصولگرایان قرار گرفته‌اند، مصافی که به نظر می‌رسد در نهایت به نفع اصول‌گرایان به پایان می‌رسد.

عموم اصلاح‌طلبان به رهبری شورایعالی اصلاح‌طلبان ترجیح داده‌اند به دلیل عدم وجود نامزد مطلوب خود، نسبت به انتخابات سکوت پیشه کنند و با وجود عدم تحریم انتخابات لیستی هم ارائه ندهند.

بخشی از اصلاح‌طلبان اما ترجیح دادند به هر شکلی که شده لیست ارائه بدهند و با اصولگرایان به رقابت بپردازند. مهم‌ترین لیست این بخش از اصلاح‌طلبان لیست حزب کارگزاران سازندگی بود که پیش از این نیز گفته بود قصدی برای تحریم انتخابات یا عدم ارائه لیست ندارد و با تمام توانش در انتخابات شرکت می‌کند، وعده‌ای که با وجود رد صلاحیت اکثر نامزدهایش به آن پایبند ماند.

حالا اما طرفداران اصلاح‌طلبان این سوال را می‌پرسند که در این وضعیت آیا راه اصلاح امور هم‌چنان از صندوق رای می‌گذرد؟ آن هم در روزگاری که صادق زیباکلام هم با وجود اعتقادش به صندوق رای قصد ندارد رای بدهد.

سعید حجاریان پیش از این در میزگردی که با مصطفی تاجزاده و علیرضا علوی‌تبار در شرق داشت نظر خود درباره صندوق رای را این طور شرح می‌دهد:

‌مسأله من صندوق و پس از صندوق است. تجربه نشان داده است، اکتفا به صندوق به ضرر ما تمام شده است. مثلاً در انتخابات ریاست‌ جمهوری سال ۹۶، تنها به صندوق توجه کردیم و فردای پس از انتخابات دیدیم، چه شد. این درحالیست که گفته می‌شود، هسته سخت قدرت هنوز از تمامی قدرت خود استفاده نکرده و به ۱۵ درصد اکتفا کرده است. زمانیکه موازنه قوا رعایت نشده باشد، می‌بینیم کابینه فشل می‌شود و وزرا فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند. پس باید مشخص کرد، دفاع از صندوق رأی یعنی دفاع از فرصت یک‌ماهه یا دفاع از فرصت چهارساله؛ انتخاب هر یک از این دو، تاکتیک‌ها و استراتژی‌ها را دگرگون می‌کند.

دیدگاه مصطفی تاجزاده به صندوق رای هم جالب توجه است به خصوص وقتی که می‌بینیم هدف اصلی او احیای صندوق رای و بازگردان اعتبار به آن است. تاجزاده با اشاره به این مسئله می‌گوید:

از نگاه من صندوق رأی بالذات بی‌معنا نیست بلکه عده‌ای آن را از معنا تهی کرده‌اند و هدف باید احیا و زنده کردن اعتبار آن باشد نه بی اعتنایی به آن. این تلاش دقیقاً مشابه کوشش ما برای احیای جمهوریت نظام است و نه عبور از جمهوریت. پس تحریم موردی انتخابات نیز به‌منظور بازگرداندن اعتبار به صندوق رای توجیه دارد نه عبور از آن به امید حل خیابانی مشکلات کشور.

هم حجاریان هم تاجزاده به مسائل مهمی اشاره می‌کنند. مسئله حجاریان به ما یادآور می‌شود که ما فرصت صندوق رای را فقط در روز انتخابات و کسب قدرت می‌بینیم نه بالانس کردن آن، در حالی که صندوق این ویژگی را نیز دارد که به عنوان متوازن کننده قدرت ظاهر شود.

تاجزاده نیز این مسئله را یادآور می‌شود که تحریم هر انتخابات برای پیروزی در انتخابات آینده و یا حداقل حضور قدرتمند در آن است که معنا پیدا می‌کند و تحریم برای تحریم یا تحریم برای قهر چندان قابل توجه نیست.

با این وجود به نظر می‌رسد شیوه مدیریت شورای عالی اصلاح‌طلبان در چهار سال گذشته  و در انتخابات فعلی نه از ظرفیت‌های صندوق رای آن طور که باید استفاده کرده و نه توانسته اعتبار صندوق را به آن برگرداند.

در چهار سال گذشته اعتبار رای لیست امید در تهران عملا بر باد رفت و فراکسیون برآمده از لیست‌های شورایعالی روز به روز توان خود برای لابی با هر بخشی از حاکمیت را از دست داد.

امروز هم مردم عدم حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات را نه از نارضایتی آنان از یک روند یا اتفاقات آبان بلکه از نارضایتی آن‌ها از رد صلاحیت دوستان و نیروهایشان می‌دانند، تصویری که اساسا اعتباری را برای اصلاح‌طلبان و صندوق رای در پی ندارد.

تا زمانی که نسبت اصلاح‌طلبان با صندوق رای به طور دقیق مشخص نشود و آن‌ها با توجه به این نسبت، استراتژی دقیق و مشخصی طراحی نکنند و نسبت به نتیجه آن مسئولیت پذیر نباشند آش همین آش و کاسه همین کاسه است و پیروزی آن‌ها عمیق و ادامه‌دار نخواهد بود و فرصت‌ها یکی پس از دیگری می‌سوزد.