سلام نو – سرویس اقتصادی: مدتی است بحث بر سر معایب و مزایای بودجه 99 بالا گرفته است اما آنچه کمتر از همه مورد توجه قرار گرفته عدم تحقق اصلاح ساختاری در بودجه سال آینده است.
به گزارش سلام نو، کمتر از یک سال پیش خبری منتشر شد که از خواسته رهبر انقلاب مبنی بر اصلاح ساختاری بودجه حکایت داشت. علی لاریجانی، رئیس مجلس آن زمان از مهلت چهار ماهه رهبر انقلاب به مجلس برای اصلاح ساختار کشور خبر داده بود. عبارتی که در ابتدا ابهامات زیادی ایجاد کرد و سپس مشخص شد منظور اصلاح ساختاری در بودجه کشور است.
نکته مهمی که در اصلاح بودجه همیشه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که بودجه ریزی باید بر اساس عملکرد باشد. مساله ای که به صورت مشخص به آن پرداخته نشده است. از 4 ماه فرصت رهبری به دولت برای اصلاح ساختار بودجه چندین ماه گذشته و اگرچه دولت اصلاحاتی روی بودجه اعمال کرده است و اگرچه به خاطر تحریم های آمریکا مشمول توفیق اجباری شده ایم و سهم نفت در بودجه کشور کم شده اما واقعیت این است که روی همه این تغییرات خیلی سخت بتوان اصلاح ساختاری نام نهاد.
بودجه ریزی در واقع فرآیندی است که کارش تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود است. بودجه، هدف ها و راهبردها را به صورت عبارت های مالی جمع آوری می کند. از این رو بودجه نویسی اگر با خلل رو به رو شود شیوه اداره کشور هم با نقصان هایی رو به رو خواهد بود.
اگرچه بودجه ریزی صحیح همواره یکی از مهم ترین مولفه ها در توسعه کشور بوده است اما دغدغه گذراندن امور جاری اقتصادی در کشور در سال های اخیر آن قدر پررنگ شده که باید اذعان داشت که هیچگاه مجال اصلاح ساختاری در حوزه بودجه داده نشده است.
بودجه نویسی در کشور ما همواره با اما و اگرهایی رو به رو بوده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند بودجه ریزی در ایران به لحاظ ساختاری باید تغییر اساسی کند. فقدان انضباط مالی به عنوان یکی از اساسی ترین مشکلات کشور در بودجه‌ریزی همیشه محل بحث بوده است. به گفته عبدالحسین ساسان بودجه کشور ما، توزیع ثروت ملی میان گروه ها و اقشار گوناگون جامعه بدون دریافت خدمات است.
اگرچه کلیات بودجه سال آینده تایید شده است اما بسیاری معتقدند این بودجه غیرواقعی بسته شده و به الزامات اقتصادی در تنظیم آن توجه نشده است. مرکز پژوهش‌های مجلس با تاکید بر اینکه لایحه بودجه ۹۹ بدون اعمال اصلاحات ساختاری تهیه شده و دچار بیش‌برآوردی‌های قابل توجهی در حوزه منابع است پیشنهاد داده تا دولت رویکرد تنظیم لایحه بودجه 99 را اصلاح کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به راهکارهای مختلف انجام اصلاحات در سمت منابع و مصارف بودجه و مدیریت کسری بودجه دولت که پارسال ارائه داده بود، اعلام کرد: «دولت نیز طی سال جاری در مطالعات مختلفی ازجمله چارچوب اصلاحات ساختاری بودجه بسته پیشنهادی مناسبی برای اصلاحات بودجه تهیه کرده بود که اعمال آنها می‌توانست بودجه سال 1399 را متفاوت از چارچوب لایحه فعلی قرار دهد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد، تقریباً اصلاح جدی در منابع و مصارف بودجه انجام نشده و لایحه بودجه سال 1399 مشابه لایحه بودجه سال 1398 تهیه شده و دچار بیش‌برآوردی‌های قابل توجهی در حوزه منابع است. بررسی کارشناسی لایحه بودجه حکایت از آن دارد که درواقع به‌رغم مطالعات کارشناسی خوبی که درحال حاضر برای اصلاحات ساختاری بودجه روی میز دولت و مجلس شورای اسلامی قرار دارد، در عمل توجه کافی به این پیشنهادات اصلاحی انجام نشده است. یکی از پیامدهای مهم این بی‌‌‌توجهی، حجم بالای بیش‌برآورد منابع در لایحه تقدیمی دولت بوده است.
به باور شمار زیادی از کارشناسان بودجه سال آینده کشور قابل دفاع نیست و متاسفانه به بسیاری از پارامترهای اقتصادی از جمله قیمت ارز در بودجه به صورت غیرواقعی پرداخته شده است. این در حالی است که کاهش درآمدهای نفتی و برخی دیگر از درآمدهای ارزی کشور در پی تحریم‌های آمریکا مهمترین چالش بودجه سال ۹۹ به حساب می آید.
باید منتظر شد و دید تا هفته های دیگر نمایندگان مجلس که برخی از آنها مخالفت های زیادی با این بودجه کرده اند چه تغییری می توانند در بزرگترین سند مالی کشور به وجود بیاورند. تغییراتی که البته از آفت نگاه سیاسی مصون نیست.
