زمانی که یک سرمایه گذار یا هر علاقه مند به بازار سرمایه نیاز به بررسی روند قیمت و بازدهی سهام یک شرکت داشته باشد، با مراجعه به سوابق هر شرکت می‌تواند اطلاعات مورد نظر را بدست آورد، اما در صورتی که این شخص بخواهد به اطلاعات جامعی در مورد بازار سرمایه یک منطقه و یا گروهی از شرکت‌ها دسترسی داشته باشد، اولین ابزار شاخص‌های ذکر شده خواهد بود که به عنوان نمایش‌دهنده سطح عمومی قیمت شرکت‌ها و یا بازدهی سهام آنهاست.
شاخص کل قیمت
شاخص کل قیمت با علامت اختصاری TEPIX از فروردین 1369 (شامل 52 شرکت) انتشار یافته است. این شاخص ذاتا بر مبنای ارزش شرکت‌ها و به صورت میانگین موزون محاسبه می شود و به همین علت شرکت‌های بزرگ‌تر تاثیر بیشتری در این شاخص دارند. از اسفند 1392 نوعی محاسبه جدید از این شاخص صورت گرفت که در آن از میانگین ساده شرکت‌ها (ارزش تمامی شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته شده است) استفاده شد و به عنوان شاخص کل هم‌وزن انتشار یافت. بررسی جداگانه هر دو شاخص کل و مقایسه این دو شاخص با یکدیگر اطلاعات جالب توجهی به سرمایه‌گذار می‌دهد.
شاخص بازده نقدی
تغییرات سالانه شاخص بازده نقدی که با علامت اختصاری TEDIX شناخته می‌شود، میانگین پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد. هنگامی که رشد شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود کمتری را به‌صورت نقد بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌کنند. علی‌رغم وجود جذابیت‌های افزایش این شاخص برای سرمایه‌گذاران، در دید عموم کارشناسان بازار سرمایه به علت وجود نگرش گسترش نوع و حجم فعالیت شرکت‌ها، تمایلات به نگهداری سود حاصل از درآمد شرکت‌ها جهت رسیدن به اهداف آتی بیشتر از تقسیم سود نقدی است.
شاخص کل قیمت و بازده نقدی
ﺷﺎﺧﺺ ﻗﯿﻤﺖ و ﺑﺎزده ﻧﻘﺪی ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﺷﺎﺧﺺ کل ﺑﺎ ﻧﻤﺎد TEDPIX از ﻓﺮوردﯾﻦ 1377 برای شرکت‌های حاضر در ﺑﻮرس ﺗﻬﺮان ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه و بیانگر کل درآمد سرمایه‌گذاران در سهام شرکت‌های بورس است. نحوه محاسبات این شاخص همانند شاخص کل قیمت بوده و تنها تفاوت این دو شاخص در روزهایی است که شرکت‌های بورسی سود نقدی سهام را میان سهامداران تقسیم می‌نمایند.
شاخص سهام شناور
پس از عرضه اولیه شرکت‌ها، تعداد معینی از سهامشان جهت تبادل در بازار بورس قابل دسترس است که به عنوان یک سرمایه‌گذاری کوتاه مدت برای اشخاص در استانداردهای حسابداری شناخته می شود. بخش دیگری از سهام شرکت‌ها که در اختیار سهامداران اصلی پیش از عرضه شرکت در بورس می ماند نیز به عنوان یک سرمایه گذاری بلند مدت طبقه بندی می گردد. سهام شناور به میزان سهامی که در بازار بورس قابل معامله است و در اختیار سهامداران اصلی (مالک سهام‌های عرضه نشده در بورس) و سهامداران راهبردی (مالک سهام‌های عرضه شده در بورس که حداقل تا یک دوره مالی قصد فروش سهامش را نداشته باشد) گفته می شود. شاخص سهام شناور با نماد TEFIX ، بیانگر تغییرات قیمت با معیار وزن دهی به میزان سهام شناور بوده و نشانگر تغییرات قیمت با تاثیر بیشتر شرکت‌هایی است که نقد شوندگی بالاتری دارند.
شاخص قیمت صنعت و شاخص قیمت مالی
شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه تهران عموما در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. شرکت‌های تولیدی و صنعتی حاضر در بازار سرمایه تهران، در صنایع مختلفی گروه‌بندی شده‌اند. این شرکت‌ها از اردیبهشت 1384 در 36 صنعت گوناگون مانند فلزات اساسی (فولاد مبارکه اصفهان)، مواد داروئی (گروه داروئی سبحان)، مواد شیمیایی (پتروشیمی نوری) و ... دسته بندی شده که شاخص هر صنعت جداگانه و شاخص کل شرکت‌های مزبور تحت عنوان شاخص قیمت صنعت انتشار یافته اند. در بخش مالی گروه‌هایی شامل بانک‌ها (بانک ملت)، شرکت‌های سرمایه‌گذاری(هلدینگ سرمایه‌گذاری غدیر)، شرکت‌های صنعت بیمه (بیمه معلم) و… حضور دارند. نحوه محاسبه این شاخص همانند شاخص کل قیمت است.
شاخص 30 شرکت بزرگ
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت با معیار ارزش روز سهام شرکت در بازار بورس است. تغییرات این شاخص به علت وزن سنگین آن معمولا کندتر بوده و شرکت‌های حاضر در این شاخص عموما سودسازی مناسبی طی سال مالی دارند و از جهت سرمایه گذاریِ کم ریسک مناسب‌تر هستند. این شاخص تعداد کمی از شرکت‌ها را بررسی می کند اما نماگر درصد بالایی از ارزش بورس تهران است. این شاخص هر سه ماه یک‌بار به علت تغییرات ارزش شرکت‌ها به‌روزرسانی می‌شود تا همواره 30 شرکتی که بیشترین ارزش را دارند در محاسبات لحاظ گردند.
شاخص 50 شرکت فعال
50 شرکت فعال ، شرکت‌هایی هستند که روزانه بیشترین ارزش مبادلات سهام را دارند و هر سه ماه یک‌بار با توجه به سوابق بازار اوراق بهادار تهران شناسایی می شوند. سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس تهران، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد. شاخص ۵۰ شرکت برتر، تغییرات قیمت سهام شرکت‌های مذکور را نشان می‌دهد. سهام این شرکت‌ها روزانه به تعداد بیشتری نسبت به سایر شرکت‌ها خرید و فروش می‌شوند و سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن اولویت نقدشوندگی می‌توانند سهامشان را جهت سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.
* امیرحسین بوداغی – فعال بازار سرمایه
نظر شما