جلیقه زردهای فرانسه از کجا آمده‌اند و چه می‌خواهند؟ / صداهای خاموش دولت ماکرون را ساقط می‌کنند؟

سلام نو - سرویس بین الملل: فرانسه و به خصوص پاریس این روزها شاهد صحنه‌های اعتراض گروهی است که به جلیقه زردها مشهور شده‌اند و هر روز نیز به دامنه اعتراض خود می‌افزایند. وسعت اعتراضات آن چنان بالاست که پلیس با کمبود ذخیره گاز اشک آور مواجه شده. معترضان به وضعیت اقتصادی به خصوص قیمت سوخت معترض هستند و اعتقاد دارند مکرون از مردم دور مانده و درگیر روابطش با ترامپ و مرکل است.

یکی از معترضان درباره حضورشان در خیابان به گاردین گفته:« «ما اینجا نیامده‌ایم تا بجنگیم. عده کمی از شورشی‌ها هستند که این مشکل را درست کرده‌اند و ما فقط می‌خواهیم از حق اعتراض‌مان استفاده کنیم.» وزیر کشور فرانسه البته گمانه زنی دیگر نیز درباره اعتراضات دارد، او می‌گوید ماری لوپن، نامزد شکست خورده راست افراطی در انتخابات، در به خشونت کشیده شدن اعتراضات نقش داشته هرچند پلیس تا حدی توانسته مسئله را مهار کند.

جلیقه زردها از کجا آمدند؟

ماجرای جلیقه زردها از امضای یک طومار اینترنتی آغاز شد. پریسیلیا لودوسکی، زن راننده جوان سی دو ساله ساکن جزایر آنتی که تحت حاکمیت فرانسه است در ماه می برای کاهش قیمت سوخت در پمپ بنزین‌های فرانسه کمپینی اینترنتی راه اندازی کرد و از مردم خواست آن را امضا کنند.

او در متن درخواست خود از مردم نوشته بود که قیمت بنزین و گازوئیل به طور مرتب از طرف دولت افزایش می‌یابد. این درخواست اینترنتی لودوسکی اما تا ماه اکتبر ۲۰۱۸ توجه کسی را جلب نکرد. تا اینکه در ماه ۲۲ اکتبر روزنامه "لوپریزین" گزارشی درباره این اقدام راننده منتشر کرد. پس از این گزارش شمار زیادی این درخواست کاهش قیمت سوخت را امضا کردند.

سرانجام حمایت از این درخواست اینترنتی به سامان‌دهی اعتراضات خیابانی منجر شد که امروز به نام جلیقه زردها شناخته می‌شود. جلیقه‌های زرد جلیقه‌هایی است که باید در خودروهای همه فرانسوی‌ها باشد تا وقتی ماشین آنها خراب می‌شود و شرایط اضطراری پیش می‌آید، آن را بر تن کنند و منتظر کمک بمانند. عدم رعایت این قانون که در سال ۲۰۰۸ به اجرا درآمد می‌تواند به جریمه نقدی ۱۵۳ دلار برای فرد خاطی منجر شود.

جلیقه زردها چه اعتراضی دارند؟

در یک کلام منبع اصلی اعتراضات به افزایش قیمت سوخت و فرآوردهای نفتی باز می‌گردد که باعث کاهش قدرت خرید مردم فرانسه در چند ماه اخیر شده است.

دلیل این افزایش قیمت بالا رفتن قیمت جهانی نفت در ۱۲ ماه گذشته پیش از سقوط اخیر و همچنین مالیات مازادی است که دولت امانوئل ماکرون برای حمایت از کمپین خودرو سالم و سوخت سالم بر مواد هیدروکربن در سال جاری میلادی قرار داده که به ازای هر لیتر گازوئیل حدود هفت و نیم و برای هر لیتر بنزین حدود چهار سنت بر قیمت عادی سوخت افزوده است.

ماکرون افزایش سه چهارمی قیمت نفت را دلیل اصلی افزایش هزینه سوخت اعلام کرده و افزایش مالیات سوخت‌های فسیلی را فشاری برای سرمایه‌گذاری جهت رسیدن به سوخت‌های جدید و سالم‌تر اعلام کرده است.

اما جلیقه زردها از کجا آمدند که چنین اعتراضات گسترده‌ای را سامان دادند؟ با توجه به مشاهدات از تظاهرات در فرانسه عموم معترضین کسانی هستند که در انتخابات شرکت نکردند و بسیاری نیز برای نخستین بار است که در یک تجمع خاص شرکت می‌کنند. به نظر می‌رسد محور جلیقه زردها قشرهای طرد شده در فرانسه هستند که کمتر از سوی سیاستمداران مورد توجه قرار گرفته‌اند.

بنابر همین نظر سنجی، ۸۵ درصد حامیان جلیقه زردها از قشرهایی هستند که فرانسوی‌ها از آنها به عنوان قشر "مردمی" یاد میکنند؛ یعنی طبقه متوسط رو به پائین.

اخیراً "لومند" از زبان یکی از جلیقه زردها تیتر زده بود که "روشنفکران از پایان جهان سخن می‌گویند در حالی که جلیقه زردها از پایان ماه می‌گویند". این اعتراضات از جمله اعتراضاتی است که از سوی هیچ حزب یا سندیکایی سامان نیافته و رهبری هم ندارد.

بر اساس نظرسنجی موسسه ب و آ، ششم و هفتم نوامبر، ۶۵ درصد فرانسوی‌ها از جریان جلیقه زردها حمایت کردند. همچنین ۴۲ درصد گفته بودند در تجمع آنها شرکت می‌کنند. یک هفته بعد حدود ۷۳ درصد فرانسوی‌ها از حرکت جلیقه زردها حمایت کردند. ۷۰ درصد هم گفتند دولت باید پروژه افزایش مالیات بر سوخت را متوقف کند.

به گفته وزارت کشور فرانسه روز شنبه بیش از ۲۰۰۰ تظاهرات در سراسر این کشور برگزار شد که عموم آن‌ها آرام بود ولی برخی نیز به خشنونت کشیده شد.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در واکنشی شدیدالحن به اعتراضات خشن در کشورش گفته معترضان باید "خجالت بکشند و خشونت در فرانسه جایی ندارد". وی در واکنش به این اعتراضات در توییتر نوشت: "شرم بر آنانی که به ماموران پلیس حمله کردند." ماکرون حتی تهدید کرد که برای کنترل اعتراضات ارتش را اعزام خواهد کرد.

مدتی پیش از این نیز وزیر محیط زیست دولت مکرون استعفا داده بود. او به تازگی با شکستن سکوت خود اعلام کرد که دلیلش برای استعفا عدم هماهنگی با سیاست‌های دولت بود. او می‌گوید سعی داشته قیمت‌ها را به نفع اقشار کم در آمد حفظ کند اما صدایش به دلیل آن‌چه محدودیت بودجه خوانده شد شنیده نشد.

ماکرون امروز در سخت‌ترین شرایط ممکن قرار دارد و حتی برخی سایه سقوط را بر سر دولت او می‌بینند، کابوسی که باید دید جلیقه زردها و لوپن توان تبدیل کردنش به واقعیت را دارند؟ بسیاری معتقدند سقوط دولت ماکرون با این اعتراضات می‌تواند به ظهور یک دولت پوپولیست افراطی در فرانسه منجر شود، اتفاقی که باید صبر کرد درست یا غلط بودن آن را دید.