سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر: قصه توقیف فیلم های سینمایی قدمتی طولانی در تاریخ سینمای ایران دارد و قوانین سخت گیرانه ای چه پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب برای اکران فیلم ها وضع شده است، اولین قانون مدون آثار سینمایی به ۹۰ سال پیش و سال ۱۳۰۹ باز می گردد که به صورت کلی فیلم ها با تایید بلدیه آن زمان اجازه اکران می یافتند.
قضیه توقیف فیلم قاعده مشخصی ندارد و حتی بعضی از فیلم با رعایت موازین و خط قرمزهای سینما دچار این مشکلات شده اند و در ۴ دهه گذشته از انقلاب فیلم های زیادی با داشتن پروانه ساخت و پروانه نمایش به طرق گوناگون و توسط ارگان های مختلفی و به شیوه های متفاوتی از قبیل به پایین کشیدن فیلم از پرده، سانسور و یا تحریم که توسط ارگان های مختلف دچار مشکلات توقیف شدند، از حوزه هنری که مکانی برای کمک به هنرمندان است این توانایی را دارد که فیلم هایی خاصی را تحریم کند و اجازه نمایش به آن فیلم ها در سینماهای خود ندهد تا دادستانی و تشکل های موجود از قبیل انصار حذب الله و ...
گاهاً بعضی از فیلم ها پس از چند از سال از توقیف و برطرف کردن مشکلات و سانسور و حذف سکانس هایی از فیلم مجدد اکران عمومی شده اند، در ادامه به بررسی و معرفی فیلم های توقیف شده پس از انقلاب خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید :
تاریخچه فیلم های توقیف شده سینمای ایران / صد سال سینما صد فیلم توقیفی / مجموعه اول
تاریخچه فیلم های توقیف شده سینمای ایران / صد سال سینما صد فیلم توقیفی / مجموعه دوم
تاریخچه فیلم های توقیف شده سینمای ایران / صد سال سینما صد فیلم توقیفی / مجموعه سوم
۳۱- دایره
سال تولید : ۱۳۷۸
نویسنده و کارگردان : جعفر پناهی
بازیگران : فرشته صدرعرفایی، نرگس ممی زاده رازلیقلی، منیر عرب، مریم پروین آلمانی، الهام سبکتکین و ...
توضیحات :
دایره فیلمی که با کسب پروانه ساخت ساخته شد ولی پس از پایان مراحل تولید و ارائه برای دریافت پروانه نمایش توسط معاون سینمایی وقت سیف‌الله داد در سال ۱۳۸۰ به اتهام سیاه‌نمایی توقیف شد و هرگز در ایران اجازه نمایش نیافت و فقط در سال ۸۰ یک نوبت نمایش خصوصی در سینما سپیده داشت و در کشورهای ایتالیا و فرانسه اکران شد و جوایزی هم در این کشورها کسب کرد و تنها فیلم ایرانی برنده شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز (قدیمی‌ترین جشنواره فیلم جهان) در سال ۲۰۰۰ شد.
خلاصه داستان :
فیلم روایتگر داستان شش زن است که از زندان گریخته‌اند و سرنوشت متفاوتی را تجربه می‌کنند، فرشته، مائده، الهام و نرگس هر یک به دنبال پناهگاهی برای خود هستند، مائده خیلی زود توسط پلیس دستگیر می‌شود، نرگس قصد بازگشت به شهر خود را دارد که به علت موانع متعدد ممکن نیست، فرشته که از طرف خانواده طرد شده درصدد سقط جنین فرزندی است که پدرش اعدام شده است و ...
۳۲- دختران خورشید
نویسنده و کارگردان : مریم شهریار
بازیگران : آلتینای قلیچ تقانی، پیمان میرعلی اکبری، زهرا محمدی، حبیب اله حداد، صغری کریمی، شهناز شهبازی، اقدس صحت‌بخش، شمس اله ترک، شاپور قنبری، عباس افشاریان و ...
تارهای سیاه و بلند موهای امانگل روی زمین افتاد و باد آنها را برد، پدرش موهای او را تراشید و او را مثل یک پسر لباس پوشاند تا بتواند او را برای کار در یک کارگاه قالی بافی در جایی دور بفرستد، امانگل به امید آنکه پول به دست آورده از کارش، برای خانواده اش فرستاده می شود کار خود را شروع کرد، در این میان دختری جوان به نام بلقیس عاشق او می شود و این قضیه سرنوشت او را تغییر میدهد و ...
۳۳- نیمه پنهان
سال تولید : ۱۳۷۹
نویسنده و کارگردان : تهمینه میلانی
بازیگران : نیکی کریمی، محمد نیک بین، آتیلا پسیانی، صغری عبیسی، اکبر معززی ، مریم کاظمی و ...
نیمه پنهان فیلمی که در سال ۱۳۷۹ بر اساس رمانی با عنوان «بعد از عشق» نوشته «فریده گلبو» ساخته شد و تهمینه میلانی کارگردان فیلم از سوی قوه قضائیه بازداشت شد و این فیلم با یک سال وقفه در سال ۱۳۸۰ اکران شد.
در آغاز فیلم گفته‌هایی که از دهان فردی که برایش بزرگداشت گرفته‌اند در می‌آید قسمتی از سخنرانی ابراهیم گلستان در دانشگاه شیراز سال ۱۳۴۸ (به نقل از فصل اول کتاب گفته‌ها) است که بدون اشاره در فیلم مورد استفاده قرار گرفته‌است.
موضوع فیلم دربارهٔ فرشته با بازی نیکی کریمی است که در آستانه رسیدگی همسرش خسرو با بازی آتیلا پسیانی در مقام نماینده ریاست جمهوری به پرونده قضایی یک زن محکوم به اعدام، دفترچهٔ خاطراتش را به او میدهد. خسرو در دفتر می‌خواند که فرشته که در سال‌های ۵۸–۵۹ دانشجو بوده، جذب گروه‌های سیاسی چپ می‌شود و به عنوان هوادار فعالیت می‌کند، در این شرایط به محفلی روشنفکرانه راه می‌یابد که گرداننده اش سردبیر یک نشریه ادبی به نام روزبه جاوید با بازی محمد نیک بین است، این آشنایی کم‌کم به عشقی نامعلوم می‌انجامد، اما او پی می‌برد که جاوید همسری به نام خانم جاوید دارد. فرشته با وجود تنگ‌تر شدن فضای سیاسی جامعه، به خاطر قولی که به خانم شفیع با بازی صغری عبیسی داده‌است درخواست جاوید را مبنی بر فرار از ایران و ازدواج با او نمی‌پذیرد، تا اینکه هفده سال بعد در حالی که مسیر زندگی اش کاملاً تغییر کرده‌است او را در مجلس ختم یکی از دوستانش می‌بیند. جاوید از فرشته گله می‌کند که هیچگاه فرصت دفاع از خود را به او نداد و ...
۳۴- سفره ایرانی
نویسنده و کارگردان : کیانوش عیاری
بازیگران : پروانه احمدی، مهرداد فلاحتگر، سیامک اشعریون و ...
یک اسکناس هزار تومانی تقلبی در شهرهای مختلف دست به دست می شود و در نهایت به سفر نامعلوم خود در میان مردم ادامه می دهد و ...
۳۵- کویر مرگ
سال تولید : ۱۳۸۰
کارگردان : اسماعیل براری
بازیگران : لیلا بوشهری، ابوالفضل قربانی، آسیه کلانی و ...
به گفته کارگردان آن، مراحل آغازین و پیش از پروانه ساخت آن ده سال به درازا کشیده و ماجرای عجیب حمایت شهید آوینی از فیلم‌نامه در برابر مخالفت حوزه هنری که اندکی قبل از کشته‌شدن تا پای استعفای او پیش رفته، و سرانجام در سال ۱۳۸۰ تولید، و به‌دنبال جنجال رد و سپس پذیرش و نمایش نابهنگام آن در جشنواره فیلم فجر همان سال منجر به تصمیم متفاوت شورای صدور پروانه نمایش مبنی بر اضافه‌شدن ۷ دقیقه به فیلم شد که با خودداری کارگردان در محاق توقیف قرار گرفت.
یک نوجوان روستایی که برای چیدن بوته های دارویی به صحرا رفته، شاهد انداختن جسدی درون یک قنات توسط یک زن می شود، زن با دیدن نوجوان تلاش می کند او را بکشد و نوجوان در جدالی نابرابر، به تدریج شخصیت کودکی خود را پشت سر می گذارد و ...
۳۶- مه بانو
کارگردان : مجید بهشتی
بازیگران : مصطفی عبداللهی، فیروز بهجت محمدی، فخری خوروش، شیوا بلوریان، هرمز سیرتی، مرتضی ضرابی، کامران فیوضات، آزیتا لاچینی و ...
براساس رمان «بافته‌های رنج» نوشته «علیمحمد افغانی» ساخته شد و در سال ۱۳۸۰پروانه اکران دریافت کرد؛ ولی صدا وسیما تهیه‌کننده اثر از اکران فیلم خوداری کرد.
مه بانو دختری زیبا وروستایی که بعد ازسی سال با خانواده اش به روستای اجدادی خود وارد می شود و اکبر پسردایی وی که عقب افتاده ذهنی است عاشق وی می شود و قصه ازدواج با او را دارد ولی مه بانو امتناع می کند، ولی طبق رسوم منطقه، او را به زور به عقد اکبر درمی آورند، بیماری اکبر باعث می شود تا بعداز ماجراهایی، مه بانو ازاو جدا شود و باقرخان بافریب ونیرنگ هرچه بیشتر اکبر سهم دارد، چون می خواهد پس از طلاق گرفتن مه بانو اوتصاحب کند ولی پدر مه بانو از ماجرا با خبر می شود، نوکر باقرخان ارباب خود رامی کشدو مه بانو و پدرش دوباره از روستا فرار می کنند و ...
۳۷- ده
کارگردان : عباس کیارستمی
بازیگران : مانیا اکبری، امین ماهر، کامران عدل و ...
در چهار اپیزود از فیلم ده طبق قوانین نظارت مواردی از جمله بی‌حجابی یا بیان یک جمله وجود دارد که در صورت حذف آنها پروانه نمایش عمومی فیلم صادر می‌شد، اما این تعدیل که در حد چهار، پنج دقیقه است با واکنش عباس کیارستمی، کارگردان فیلم، روبرو شد.
فروش ویدئویی فیلم در آمریکا بیش از ۱۰۰ هزار دلار گزارش شده‌است، طی یک نظرخواهی که توسط فهرست مجله امپایر در سال ۲۰۰۸ از میان ده هزار سینمارو صورت گرفت، فیلم ده در فهرست ۵۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما و در رده ۴۴۷ قرار گرفت.
در فیلم ده یک زن درون خودرویی نشسته‌است و در ده سکانس با پنج شخص گفتگوهایی انجام میدهد و نمایی از زندگی زن امروزی در ایران را نشان میدهد، در این فیلم شخصیت اصلی داستان با پسرش، خواهرش، یک عروس آینده، یک روسپی و زنی که به دنبال خواندن نماز است گفتگو می‌کند و ...
۳۸- خانه ای روی آب
کارگردان : بهمن فرمان آرا
بازیگران : رضا کیانیان، هدیه تهرانی، عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، بیتا فرهی، بهناز جعفری، رویا نونهالی، حسین کسبیان، ولی شیراندامی، شبنم طلوعی، امیر غفارمنش، محسن قاضی مرادی و ...
دکتر رضا سپیدبخت شبی موقع رانندگی فرشته‌ای را زیر می‌گیرد و دستش با لمس انگشتان فرشته زخمی عمیق برمی‌دارد. فردا وقتی اوبه بیمارستان می‌رود، مسوول بخش به او می‌گوید پسربچه‌ای حافظ قرآن را که بیهوش شده، اشتباهاً به بخش درمانی دکتر (زنان و زایمان) منتقل کرده‌اند. دکتر در بیمارستان با یکی از همکاران قدیمی‌اش که سابقاً میان آنها رابطه و علاقه‌ای بوده برخورد می‌کند. ژاله منشی دکتر از او به دلیل رابطه گذشته‌شان و اینکه دکتر در نهایت باعث شده دیگر هیچ وقت نتواند بچه دار شود گلایه می‌کند. دکتر برای دیدن پدر پیرش به خانه سالمندان می‌رود و بین آنها برخورد تلخی صورت می‌گیرد. دکتر به ژاله می‌گوید مدتی است سرنشینان یک پیکان سفید در تعقیبش هستند و از او نشانی یک نصب‌کننده دزدگیر را می‌گیرد. مانی پسر جوان دکتر سپیدبخت پس از پانزده سال به کشور می‌آید، اما در فرودگاه به جرم حمل مواد مخدر بازداشت می‌شود. دکتر بالاخره موفق می‌شود مانی را خلاص کند، اما نیمه شب می‌فهمد پسرش در حال تزریق مواد مخدر است و تصمیم می‌گیرد او را برای ترک اعتیاد به کلینیک ببرد. پسر از کلینیک می‌گریزد و دکتر که در جستجوی پسرش به جنوب شهر رفته اتفاقی پدر ژاله را می‌بیند و متوجه می‌شود که او مدت هاست با خانواده اش ارتباطی ندارد و تنها زندگی می‌کند. ژاله با تعقیب کنندگان دکتر سپیدبخت در ارتباط است و رفت‌وآمدهای دکتر را به آنها خبر میدهد. آنها سپس سراغ نصب‌کننده دزدگیر خانه دکتر می‌روند و با ارائه کارت و مدارکی از او رمز دستگاه دزدگیر را می‌گیرند. دکتر در بیمارستان کاموایی رنگی می‌بیند و رد آن را می‌گیرد و به اتاقی که پسر قاری قرآن در آن خوابیده می‌رسد. پسر از خواب بیدار می‌شود و به دکتر می‌گوید او را با خودش ببرد. دکتر با صدای آژیر خطر بیدار می‌شود و می‌فهمد چند مرد سیاه پوش به خانه او وارد شده‌اند. او پسر حافظ قرآن را در کمد پنهان می‌کند و به طبقه پایین می‌رود، اما مورد حمله مهاجمان سیاه پوش قرار می‌گیرد و با ضربه‌های متعدد چاقوی آنها کشته می‌شود و ...
۳۹- رای مخفی
کارگردان : بابک پیامی
داستان این فیلم در ارتباط با زن جوانی است که مسئول یک صندوق رای‌گیری در یکی از جزایر ایران است که در طول فیلم با سربازی همکار می‌شوند، سرباز مجبور است که فرامین زن را رعایت کند و وی را جیپ ارتشی و اسلحه‌اش همراهی کند، این طول این فیلم با اتفاقاتی که رخ میدهد این دو نفر به شناخت بیش تری از هم می‌رسند و ...
۴۰- رای باز
سال تولید : ۱۳۸۱
کارگردان : مهدی نوربخش
بازیگران : مجید مشیری، رضا کیانیان، مهدی احمدی، نگین صدق‌گویا، جمشید اسماعیل‌خانی، شهره سلطانی و ...
در جشنواره بیست و دوم فیلم فجر به نمایش درآمد، فیلم مجوز نمایش در محیط‌های فرهنگی را هم دارد، اما مجوز نمایش عمومی با عنوان پایین‌بودن کیفیت تصویری صادر نشده‌است، البته این دلایل در حالی عنوان می‌شود که بر اساس گفته مهدی نوربخش به نظر می‌رسد بیشتر مضمون فیلم مانع صدور مجوز است.
رای بازِ «صابر»، جوان جنگزده جنوبی پس از نه سال صادر می‌شود، او طی ۴۸ ساعت مرخصی قصد دارد تا همراه با «آنکل» هم بند سابقش در تهران بزرگ، از «شریف» همکار سابقش انتقام گرفته و ...
