سلام نو – سرویس سیاسی: سفر حسن روحانی به نیویورک این بار هم مثل نوبت‌های قبل بی‌حاشیه و حرف و حدیث نبود به ویژه این که در این سفر تنش‌های منطقه، تحریم‌های ایران و گفت‌وگوی ایران و آمریکا هم مطرح است. برخی چهره‌های خاص اصولگرا مثل مهدی محمدی، عضو تیم مذاکره کننده سعید جلیلی، و حمید رسایی، نماینده سابق مجلس هم خبری نصفه و نیمه از احتمال مذاکره ایران و آمریکا دادند و پیش پیش چنین مذاکره‌ای را بد و مذاکره کننده را دیوانه دانستند.
آیا چنین واکنش‌هایی می‌تواند خبر از تغییراتی در معادلات منطقه و جهان بدهد و از افزایش احتمال گفت‌وگوی ایران و آمریکا پرده بردارد؟
مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در گفتوگو با سلام نو با اشاره به مدل تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی تاکید کرد که در پرونده‌ای مثل گفتوگو با آمریکا بدون مجوز رهبری هیچ فعالیتی قابل تصور نیست.
او ادامه داد: در نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر ساختاری و بافتاری رییس جمهوری به هیچ وجه نمی‌تواند در عرصه‌های مهم سیاست خارجی و داخلی بدون در نظر گرفتن سیاست‌های کلان ابلاغی از سوی رهبری نظام جمهوری اسلامی فعالیتی را به انجام رساند. به عبارت دیگر اگر رییس جمهور یا وزیر خارجه در نیوریورک در جلسه‌ای در ارتباط با پرونده مهمی مثل برجام یا روابط ایران و آمریکا حضور پیدا می‌کنند این حضور یک مجوز معنادار و پشتیبان با خود همراه دارد.
این کارشناس مسائل بین الملل در ادامه گفت: نفس قبول مذاکره یا مذاکره بین ایران و آمریکا از سوی رییس جمهور، وزیر خارجه یا هر مسئولی در هر رده دیگری بی تردید با مجوز از سوی رهبری جمهوری اسلامی ایران متصور است.
مطهرنیا با اشاره به اظهارات اخیر در زمینه گفتوگو با آمریکا افزود: باید بپذیریم که آن‌هایی که از احتمال یک توافق بد مجدد سخن می‌گویند به این معنا عنایت دارند و برای جلوگیری از حرکت دولت در جهت حل مسائل بین ایران و آمریکا به نفع جناح رقیب نگرانی‌های خاصی دارند و چون نمی‌توانند این معنا را مورد توجه قرار دهند به طور غیر رسمی از یک توافق بد و به تبع آن از امکان صدور یک مجوز برای مذاکره خبر می‌دهند.
مطهرنیا با اشاره به نقش رییس جمهوری در تصمیم‌گیری‌های مهم در ایران به خصوص در سیاست خارجی گفت: همانطور که یکی از مهم‌ترین چهره‌های اصولگرا در دهه اخیر در باب رییس جمهور سابق گفته بود که" او نمی‌توانست بدون مجوز رهبر انقلاب آب بنوشد، چه برسد به این که با آمریکا مذاکره کند." باید بدانیم این معنا درباره دیگر روسای جمهور هم صادق است، آن‌چنان که رییس جمهور دوران اصلاحات گفت:" رییس جمهور در ایران تنها یک تدارکاتچی است."
او ادامه داد: لذا باید گفت آن چه که بیان می‌شود یک فرار رو به جلو در ارتباط با حل و فصل مسائل بین ایران و آمریکا با درصد بسیار پایین در صورت عدم ورود این عده از افراد به بازی سیاسی برای بر هم زدن این معنا است.
این کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به فشارهای وارد شده در این راه گفت: هرگاه ایران و آمریکا خواستند در مسیر ایجاد یک تفاهم حرکت کنند لایه‌های متفاوتی از نیروهای فعال که دارای باورها یا منافع متعارض با این معنا هستند وارد میدان شدند و قبل از این که حرکت قوام و استحکام یابد زمینه‌های فشار بر این حرکت را مهیا کردند و حالا هم معادلات بر همین مدار می‌چرخد.
او با توجه به ضرورت توجه به نقش رهبری در تصمیم‌سازی‌های سیاسی گفت: این نکته کلیدی باید مدنظر افکار عمومی باشد که در عرصه‌های مهم سیاسی حتی در موضوعات نه چندان ملی سامانه‌ها زیر نظر رهبری قرار دارند و بدون هماهنگی معنادار با رهبری نمی‌توانند کاری از پیش ببرند، لذا باید دانست هر حرکتی در این زمینه بدون مجوز رهبری پیامدهای خاص خود را دارد و باید با پاسخگویی رییس جمهور و دولت همراه شود، اگر چه پیش از آن ایران تهدید کرده بود در صورت خروج آمریکا از برجام آن را آتش می‌زند ولی حالا شرط ایران بازگشت به برجامی است که عده‌ای آن را ترکمانچای خواندند.
او تاکید کرد: اکنون باید بپذیریم هرگونه اقدامی در آینده صورت بگیرد نه متوجه دولت بلکه متوجه تمام نظام حکومتی خواهد بود و دیگر کسی نمی‌تواند تحت عنوان دلواپس زمینه حرکت جناحی علیه آن را مهیا کند.
مطهرنیا در پاسخ به این پرسش که آیا پیشنهادی درباره زمان مناسب مذاکره به دولت دارد یا خیر گفت: دولت زمان مذاکره و کلا مذاکره با آمریکا را به عهده‌ی نهادهای فرا حکومتی بگذارد و هر وقت زمان را مناسب دیدند دولت با تمام قوا وارد شود. دولت با تمام قوا تلاش کرد برجام را بعد از 12 سال دیپلماسی به سرانجام برساند و به دستور مقام معظم رهبری و در چهارچوب کد نرمش قهرمانانه آن را به سرانجام رساند، اما از فردای امضای برجام ما شاهد مواضعی بودیم که از ترامپ بدتر، برجام را تخریب می‌کرد ولی همان‌ها حال هیچ فشاری به دولت برای خروج از برجام نمی‌آورند.
او افزود: اگر برجام بد بود، اگر برجام ترکمانچای بود اکنون که زمینه خروج از آن به نام آمریکا مهیا است چرا از برجام خارج نمی‌شوید؟ باید یاد بگیریم در مسائل ملی رویکردهای جناحی به فراجناحی تبدیل شود و ما با وحدت عمل رو به رو باشیم.
این کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به فشار تحریم‌ها به مردم گفت: اگر دولت امروز سخن از مذاکره می‌گوید برای کاهش فشار تحریم‌های کمرشکن آمریکا و کم کردن عمق نفوذ آن است. اگرچه می‌گویند تحریم‌ها اثر نداشته ولی ملت ایران در بازار، منزل و محیط کار خود اثر تحریم‌ها و سو مدیریت و سوتدبیرها را می‌بینند، اما اگر سخن نمی‌گویند به دلیل حریم چیزهایی است که به آن اعتقاد دارند و اگر این اعتقادات از محیط خارج شود دیگر کنترل اوضاع به راحتی ممکن نخواهد بود.
مطهرنیا با تاکید بر اینکه مریض ما امروز در آی.سی.یو قرار دارد و باید به سرعت برای آن کاری کرد گفت: جناح‌های سیاسی باید در فکر احیای اعتبار از دست رفته خود باشند و فکر کنند چگونه می‌توانند به ملت ایران پاسخگو باشند.
