سلام نو – سرویس سیاسی: حسن روحانی در راه یکی دیگر از سفرهای مهم خود به آمریکا برای سخنرانی در سازمان ملل است، سفری که به تعبیر حسامالدین آشنا، از نزدیکترین مشاوران حسن روحانی " مأموریتی شاید دشوارتر از همیشه" خواهد بود.
این سفر به چند دلیل مهم است که وجود هر کدام از این دلایل به تنهایی برای اهمیت فزاینده یک سفر دیپلماتیک کفایت میکند.
1- سه مسئله مهم روحانی؛ تحریم، ترامپ و تنش در خاورمیانه
مسئله مهم اول این است که حسن روحانی امسال در اوج محدودیتهای اعمال شده علیه ایران به آمریکا سفر میکند. به گفته منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا تحریمها به سقف خود نزدیک شود و حالا آمریکا دنبال تحریمهای طرفهای ثالث معامله با ایران است. از سوی دیگر امسال ظریف تحریم شده و هیات ایرانی به جز سازمان ملل، محل اقامت و دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل حق حضور در جای دیگری را ندارد.
مسئله دوم اما حضور روحانی در سازمان ملل در یکی از تنشزاترین دوران خاورمیانه پس از جنگ ایران و عراق و حمله آمریکا به عراق و افغانستان است. روحانی در حالی در صحن سازمان ملل حاضر میشود که به تاسیسات نفتی آرامکو حمله شده و عربستان و آمریکا ایران را متهم اول این ماجرا میدانند و برای تثبیت این تصویر دست به هر کاری میزنند.
مهمترین مسئله دیدار یا عدم دیدار با ترامپ است. چگونگی تعامل حسن روحانی با ترامپ و تصمیم نظام در این مورد حتما نتایج خاص خود را در پی دارد.
2- دلواپسی جنگ طلبان از دیدار احتمالی
در حالی که جواد ظریف شرط دیدار و گفتوگو با آمریکا را همچون دیگر مقامات ایران لغو تحریمها و لغو فشار حداکثری دانسته و گفته تنها در این صورت ایران هم حاضر به پذیرش زودتر از موعد نظارت دائمی بر برنامه اتمی خود است، تندروهای داخلی حمله جهت دار خود به او و حسن روحانی را آغاز کردهاند.
مهدی محمدی، تحلیلگر مسائل امنیتی اصولگرا در واکنش به سفر روحانی به آمریکا نوشت: در آستانه یک توافق ‘بسیار بد’ قرار داریم، مگر اینکه آقای روحانی از تجربه برجام چیزی آموخته باشد.
ادبیات محمدی وام گرفته از ادبیات ترامپ و واکنشی به خبر جهتدار سی.ان.ان از گفتوگوی کریستین امانپور با جواد ظریف است. سوالی که میشود از چهرههایی مثل رسایی و محمدی پرسید این است که به نظر آنها نظام اجازه یک توافق بد را به حسن روحانی میدهد؟
3- نیویورک نقطه آغاز صلح با همسایگان؟
حسن روحانی در این سفر اما یک هدف مهم دیگر را هم دنبال خواهد کرد و آن تنش زدایی با همسایگان است. پس از حمله یمن به آرامکو، انصارالله اعلام کرد که حملات فعلا متوقف شده و حسن روحانی از گفتوگو با همسایگان استقبال کرد. حتی عادل الجبیر، وزیر مشاور و وزیر خارجه سابق عربستان که به مواضع ضد ایرانی مشهور است در یکی از آخرین حرفهای خود تلویحا گفت که عربستان آماده مذاکره با ایران است. آیا ایران عربستان را هم از تیم جنگ طلبان خارج میکند و بعد از چند سال روی آتش تنش آب میریزد؟ آیا امکان گفتوگو میان ایران و عربستان وجود دارد؟
4- ائتلاف امید هرمز در برابر ائتلاف آمریکا
یکی از طرحهای روحانی که قصد دارد در سازمان ملل به صورت جدی آن را پیگیری کند" ائتلاف امید و صلح هرمز" است. او روز گذشته در رژه نیروهای مسلح گفت: ما طرحی را در روزهای آینده در سازمان ملل پیش روی جهانیان خواهیم گذاشت که ایران با همکاری کشورهای مختلف میتواند و اعلام میکند که امنیت خلیج فارس دریای عمان و تنگه هرمز را با کمک کشورهای منطقه ایجاد کند و به دنیا اعلام میکند حضور نیروهای خارجی برای منطقه و آبراهه های خارجی و امنیت کشتی رانی و امنیت نفت و انرژی مشکل زا و خطرناک باشد.
این طرح در راستای تنش زدایی با همسایگان است و موفقیتش به موفقیت تنشزدایی با عربستان بستگی جدی دارد.
5- تلاش برای شکستن تحریمها و بهبود وضعیت برجام
این بند شاید مشخصترین اولویت سفر روحانی باشد. همچون تمام سفرهای دیپلماتیک چند وقت اخیر اولویت اول حسن روحانی و جواد ظریف یافتن راههایی برای کاهش فشار تحریم و بهبود وضعیت برجام است. در حاشیه سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل حسن روحانی احتمالا با مقامات ارشد کشورهای دیگر از جمله کشورهای اروپایی دیدار میکند تا شاید بتواند برای بهبود وضعیت برجام و البته کاهش فشار تحریمها راهکاری پیدا کند.