تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی گفت: به رغم تلاش بوریس جانسون برای برگزاری انتخاب مجدد و لابی با احزاب دست راستی برای تشکیل دولت ائتلافی، نشانه‌ای از پیروزی حزب محافظه‌کار وجود ندارد و امکان پیروزی ائتلافی با رهبری حزب کارگر وجود دارد؛ اگر این حزب (کارگر) به سرکار آید شاهد بهبود کیفی در روابط تهران و لندن خواهیم بود.
به گزارش سلام نو، "مجید تفرشی" عصر چهارشنبه در نشست «ایران و بریتانیا در آستانه برگزیت» که در مرکز بررسی‌های استراتژیک رباست جمهوری برگزار شد، گفت: مساله برگزیت، داستان خسته‌کننده‌ای شده است که "دیوید کامرون" بر آن قمار کرد ولی شکست خورد. در مساله برگزیت باید متوجه باشیم که این مساله از زمان کامرون مطرح نشده بلکه بحث قدیمی بود و ریشه آن، به رقابت‌های بریتانیا با فرانسه و انگلیس در قرن نوزدهم برمی‌گردد.
وی ادامه داد: داستان اختلافات بریتانیا با آلمان و انگلیس از زمان تشکیل بازار مشترک و سپس تشکیل اتحادیه اروپا و... وجود داشت و تا به امروز ادامه یافته است.
درک دقیقی از واقعیات ایران و بریتانیا در هر دو طرف وجود ندارد
این تحلیلگر مسائل اروپا با بیان اینکه دو دیدگاه درباره باقی ماندن یا باقی نماندن در اتحادیه اروپا وجود دارد، اظهار داشت: دیدگاه سنت‌گرا معتقد است بریتانیا در حال دوشیده شدن توسط اعضای اتحادیه اروپا به ویژه اعضای جدید و کشورهای اروپای شرقی است. مخالفان اتحادیه اروپا می‌گویند ما در حال باج دادن برای یک اتحادیه پوشالی هستیم که بگوییم آقای اروپا هستیم در حالی که فرانسه و آلمان، ما را به رسمیت نمی‌شناسند.
تفرشی افزود: در مقابل دیدگاه سنت گرایان، جوانان و طبقه متوسط می‌گویند آینده ما وابسته به حضور در اتحادیه اروپا است. در ایران هم دو دیدگاه درباره بریتانیا وجود دارد؛ برخی لندن را عامل همه تحولات دانسته و برخی می‌گویند بریتانیا هیچ کاره است. این دو دیدگاه صفر و صدی به دلیل آن است که هر دو طرف درک دقیقی از واقعیات جاری از یکدیگر را ندارند.
وی با اشاره به روابط تهران و لندن در دوران برگزیت خاطرنشان کرد: اخیرا با یک دیپلمات ارشد انگلیسی صحبت می‌کردم. او می‌گفت برگزیت برای ایران مهم نیست در حالی که من گفتم برگزیت برای ایران مهم و اثرگذار است. وقتی درباره برگزیت صحبت می‌کنید ایران هم تحت شعاع این مساله قرار می‌گیرد. فرض کنید دولت لندن چه با قرارداد، چه بی‌توافق و چه با شرایط کنونی از اتحادیه اروپا خارج شود. در هر سه صورت، اتفاقاتی برای بریتانیا رخ می‌دهد که سرنوشت ما را نیز عوض می‌کند.
ترامپ بریتانیا را برای خروج از اتحادیه اروپا و هر توافق بین‌المللی تشویق می‌کند
این کارشناس مسائل بریتانیا با بیان اینکه پس انجام برگزیت، بریتانیا نیازمند مشارکت‌های راهبردی خارجی اعم از اقتصادی، نظامی، سیاسی و... است و اولین نامی که در این باره مطرح می‌شود، آمریکا است، ابراز داشت: بریتانیایی‌ها خود را مهمترین شریک راهبردی آمریکا می‌دانند در حالی که برخی آمریکایی‌ها این مساله را مسخره می‌کنند به ویژه در مسائل اقتصادی هرچند که ترامپ، بریتانیا را برای خروج از اتحادیه اروپا و هر توافق بین‌المللی تشویق می‌کند. امید بریتانیا ارائه بسته‌های تشویقی از سوی آمریکا است ولی این مورد هنوز رخ نداده و دورنمایی هم برای آنان وجود ندارد.
برگزیت، بریتانیا را به بازیگری جدید در برجام تبدیل می کند
تفرشی با بیان اینکه لندن یکی از سه عضو اروپایی برجام است و با برگزیت روابط تهران و لندن با شرایط قبل متفاوت خواهد شد، عنوان کرد: از منظر آمریکا، برگزیت موجب بازیگری جدید برای بریتانیا در برجام می‌شود. از سوی دیگر، برگزیت موجب تغییر در سیاست‌های این کشور در منطقه و روی آوردن لندن به حضور بیشتر در منطقه به ویژه خلیج فارس می‌شود.
وی با بیان اینکه بریتانیا در منطقه خلیج فارس از دهه‌ها پیش به ویژه عربستان سعودی، بحرین و عمان حضور داشته است و این کشورها هم خود را مدیون بریتانیا می‌دانند، یادآور شد: خبر داریم کمپانی‌های بریتانیایی، سرویس امنیتی بحرین و عمان را قبضه کرده‌اند و منویات کلی بریتانیا را انجام می‌دهند. امارات در دو مساله نفت و تجارت دچار تناقض است که بریتانیا در آنجا میانجی‌گر هستند.
لابی‌های اسرائیلی برای نخست‌وزیر نشدن کوربین تلاش فراوانی می‌کنند
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: از زمان تاسیس امارات میان ابوظبی و دوبی اختلاف وجود داشته است. نفت در ابوظبی است که کمپانی‌های بریتانیایی آنها را مدیریت می‌کنند. مرکز تجاری امارات هم در دوبی است که مهمترین شریک دوبی، ایران و بریتانیا هستند بنابراین برگزیت در سیاست‌های این کشور در منطقه نیز تاثیرگذار است.
تفرشی با اشاره به نقش اسرائیل بیان کرد: در هر دو حزب کارگر و محافظه‌کار، گروه دوستی با اسرائیل وجود دارد. همیشه هم معاون خاورمیانه وزارت امور خارجه‌شان عضو این گروه دوستی بوده است و حتی "آلیستر برت" که معاون سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه بریتانیا بود، ریاست این گروه را در حزب محافظه‌کار برعهده داشت.
وی با اشاره به جایگاه "جرمی کوربین" گفت: رهبر حزب کارگر، ضداسرائیلی است. از حدود یک سال قبل اتهام ضد اسرائیلی و ایران‌گرا بودن وی توسط برخی از رسانه‌ها موجب به خطر افتادن جایگاه وی در رهبری حزب کارگر شده است. اکنون هم لابی‌های اسرائیلی در حال تلاش فراوانی برای عدم انتخاب کوربین به نخست‌وزیری هستند.
این کارشناس ارشد مسائل بریتانیا با اشاره به روابط لندن با دهلی‌نو و اسلام‌آباد اظهار داشت: بعد از آمریکا، بریتانیا بیشترین روابط را با پاکستان و هند دارد به گونه‌ای که بریتانیا با دارا بودن ۱۵۵ دیپلمات در اسلام‌آباد بیشترین دیپلمات خارجی را پس از آمریکا در اسلام‌آباد دارد. برگزیت موجب حضور و سرمایه‌گذاری بیشتر آنها در این دو کشور می‌شود. از سوی دیگر، این دو کشور هم از شرکای مهم ایران هستند. با برگزیت مساله منافع ایران در این کشورها می‌تواند تحت تاثیر قرار گیرد و لندن تخم‌مرغ‌های بیشتری را در اسلام‌آباد و دهلی‌نو و حتی پکن قرار دهد.
ایران می‌تواند از بازیگران جدی در آینده با بریتانیا باشد
تفرشی با بیان اینکه جنبه مثبت برگزیت آن است که ایران می‌تواند از بازیگران جدی در آینده با بریتانیا باشد، تصریح کرد: اینکه چقدر خواسته جدیدی درباره مناسبات جدید میان دو کشور وجود دارد، مربوط به آینده است. گمانه‌زنی‌های کنونی بدتر شدن روابط دو کشور است ولی بریتانیایی‌ها می‌گویند که ایران می‌تواند از بازیگران آتی و شرکای بالقوه بریتانیا باشد.
وی با یادآوری روابط تهران و لندن در چهل سال گذشته خاطرنشان کرد: در این چهار دهه به غیر از یک دوره کوتاه در زمان دولت خاتمی، روابط دو کشور با تنش همراه بوده است و مخالفانی در هر دو طرف به دلایل مختلف وجود دارند.
این تحلیلگر ارشد مسائل اروپا درباره آینده "بوریس جانسون" ابراز داشت: آرزوی جانسون همیشه رسیدن به نخست‌وزیری بوده است. برخلاف تصوری که در ایران از او به عنوان فرد احمق می‌شود، او فرد بسیار باهوش و زیرکی است ولی در زمان غلطی نخست‌وزیر شد. او اکثریت پارلمانی را از دست داده است. در حزب محافظه‌کار چند دستگی وجود دارد. برخی در حزب محافظه‌کار می‌گویند بریتانیا باید در اتحادیه اروپا باقی بماند. برخی می‌گویند از اتحادیه اروپا باید مانند سوئیس و نروژ با قرار و مدار خارج شد ولی آلمان و فرانسه برای درس عبرت دادن به دولت‌های دست راستی – برای اینکه هوس خروج از اتحادیه اروپا را نکنند - می‌خواهند برگزیت هرچه دردناک‌تر اجرا شود و همین مساله موجب شده تا اتحادیه اروپا تغییری در سیاست‌هایش ایجاد نکند.
خروج بدون توافق خودکشی محض برای بریتانیا است
تفرشی با اشاره به تلاش‌های جانسون برای همراه کردن پارلمان با خود بیان کرد: جانسون شانس همراهی پارلمان برای دست یافتن به یک سازوکار جدید برای برگزیت را ندارد و اگر هم بتواند پارلمان را همراه کند، تغییری در سیاست اتحادیه نیست به بریتانیا ایجاد نمی‌شود. تنها راه این است که او با یک کلکی از اتحادیه اروپا بدون توافق خارج شود که این کار، خودکشی محض برای بریتانیا است ولی رای اخیر پارلمان این حربه را هم از جانسون گرفت.
وی ادامه داد: راه دیگر برای همراهی پارلمان این است که او پارلمان را منحل و خودش استعفا دهد یا آنکه رفراندوم جدیدی برگزار شود که جانسون این را نمی‌خواهد. درباره رفراندوم نیز دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. برخی می‌گویند تجدید در همه‌پرسی دهن‌کجی به دموکراسی است ولی مخالفان می‌گویند اطلاعات غلطی به مردم داده شده و مردم اکنون آگاه شده و باید رفراندوم مجدد برگزار شود.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به دیدگاه احزاب چپ یادآور شد: احزاب چپ در زمان تشکیل اتحادیه اروپا دیدگاه‌های منفی نسبت به اتحادیه اروپا داشتند که اکنون این دیدگاه تعدیل شده ولی هنوز کمی وجود دارد. از طرفی، احزاب دست راستی دید مثبتی به اتحادیه اروپا داشتند ولی اکنون خواهان نابودی آن هستند. همانطور که گفتم هنوز تردیدهایی درباره اتحادیه اروپا در احزاب چپ وجود دارد. کوربین هم تردیدهایی برای برگزاری رفراندوم مجدد داشت ولی وقتی دید مساله سرنوشت‌سازی است و رهبری حزب به آن بستگی دارد، به این مساله تمکین کرد و موافق همه‌پرسی شد.
تشکیل دولت به رهبری حزب کارگر موجب بهبود کیفی روابط تهران و لندن می‌شود
تفرشی با بیان اینکه اکنون مساله انحلال مجلس و استعفای جانسون از نخست‌وزیری بسیار مطرح است، عنوان کرد: تلاش جانسون این است که با برگزاری انتخاب مجدد و لابی با احزاب دست راستی، به پیروزی برسد و دولت ائتلافی تشکیل دهد ولی نشانه‌ای از پیروزی حزب محافظه‌کار وجود ندارد و امکان پیروزی ائتلافی با رهبری حزب کارگر وجود دارد. اگر این حزب (کارگر) به سرکار برسد شاهد بهبود کیفی در روابط تهران و لندن خواهیم بود.
وی افزود: البته تصور ما این است که با تغییر دولت، روابط و سیاست لندن نسبت به ما عوض می‌شود در حالی که سکان اصلی سیاست در بریتانیا در دست افراد غیرحزبی است. تصمیم‌گیری در دست آنها است و خط و خطوط را آنها تعیین می‌کنند. بسیاری از گزارش‌های سرنوشت‌ساز درباره ایران توسط افرادی نوشته می‌شود که به اندازه یک پاورقی اسم‌شان در تاریخ نیست.
این تحلیلگر ارشد مسائل اروپا با تاکید بر ضرورت وجود لابی طرفدار ایران در لندن، گفت: در مساله برگزیت و فهم آن، به شدت نیازمند مجموعه‌های فکری هستیم که در بریتانیا با هویت محلی حضور داشته باشند. اعراب، آمریکایی‌ها و... در لندن لابی و اندیشکده‌های مختلفی دارند. ما این کار محول به سفارت ایران کرده‌ایم ولی آنها درگیر مسائل روزمره و بحران‌های لحظه‌ای دو کشور هستند و نمی‌توانند تحلیل دقیق و بهنگام از شرایط ارائه دهند.
تفرشی اضافه کرد: بعد از جنگ جهانی دوم، استقلال هند، ملی شدن صنعت نفت و ملی شدن کانال سوئز، برگزیت و تحولات اخیر از مهمترین و سخت‌ترین لحظه‌ها برای لندن بوده است.
فروپاشی اتحادیه اروپا راه سرکار آمدن دولت‌های دست راستی را باز می‌کند
وی در پاسخ به این سوال که آیا نباید از فروپاشی اتحادیه اروپا استقبال کرد چرا که موجب استقرار نظم نوین آسیایی و فروپاشی نظم غربی می‌شود، اظهار داشت: رسانه‌های هندی، پاکستانی و چینی درباره برگزیت و فروپاشی اتحادیه اروپا تحلیل‌های فراوانی دارند و تصورشان این است که فروپاشی اتحادیه اروپا لزوما موجب ایجاد نظم آسیایی نمی‌شود. بزرگترین دشمنان اتحادیه اروپا، اسراییل و امریکا هستند و اتحادیه اروپا سدی در مقابل منویات لابی اسرائیل و امریکا شده است.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی ادامه داد: عده‌ای بسیاری می‌گویند اتحادیه اروپا مانع غرب‌محوری امریکایی است و اگر اتحادیه اروپا درست هدایت شود، می‌تواند جلوی قلدری آمریکا را بگیرد. فروپاشی اتحادیه اروپا راه برای بر سرکار آمدن دولت‌های دست راستی باز می‌کند.
شورای همکاری خلیج فارس فرزند سیاست‌های لندن است
تفرشی درباره سیاست لندن پس از برگزیت در منطقه خلیج فارس تصریح کرد: شورای همکاری خلیج فارس فرزند سیاست‌های بریتانیا است. وقتی در ایران انقلاب می‌شود کشورهای عربی ترس انقلاب را داشتند که سه سفر در آن مقطع انجام می‌شود. یکی، سفر ملکه بریتانیا بود که سفر از پیش تعیین شده بود و قرار بود به ایران هم بیاید که به خاطر انقلاب لغو شد. دیگری سفر نخست‌وزیر و در نهایت، سر آنتونی پارسونز آخرین سفیر بریتانیا در ایران در زمان شاه بود که موجب ایجاد شورای همکاری خلیج فارس شد.
وی افزود: تحولات شورای همکاری برای بریتانیا مهم است. با وجود آمدن مساله قطر و محاضره آن، ناکارآمدی آن بیشتر شده است. بریتانیا بنا دارد به بهانه حفط شورای همکاری و امنیت خلیج فارس جای پای بیشتری در خلیج فارس بگذارد. شرکت‌های امنیتی بریتانیایی زیادی در کشورها هستند و لندن بنا دارد هم از نظر امنیتی و هم از نظر درآمدی تحول در این حوزه ایجاد کند.
باب توافق جدید بریتانیا با اتحادیه اروپا بسته است ولی باب برگشتن باز است
این تحلیلگر ارشد مسائل اروپا درباره نظر اتحادیه اروپا نسبت به توافق جدید با بریتانیا خاطرنشان کرد: اتحادیه اروپا مخالف هر توافق جدیدی با لندن است. آنها می‌گویند ما یک بار با تو توافق کردیم و توافق جدیدی در کار نخواهد بود. با این حال، آلمان و فرانسه به رغم دشمنی با بریتانیا به لندن گفته‌اند اگر دوست داری، به اتحادیه اروپا برگرد. باب توافق جدید بسته است ولی باب برگشتن باز است.
تفرشی درباره اختیارات و نقش ملکه ابراز داشت: ملکه اختیارات بالا، فراقانونی و قانونی نوشته و نانوشته زیادی دارد ولی عمدتا از آن استفاده نمی‌کند و آنها را به دولت انتقال می‌دهد. در طول دهه‌های گذشته هم فقط ۷ تا ۸ بار آنهم از آن اختیارات در سطح کوچک استفاده کرده است. در مساله برگزیت، ملکه خواهان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است. ملکه می‌توانست مجلس را منحل و با درخواست اولیه جانسون هم موافقت کرد ولی در ادامه بر این مساله چندان پافشاری نکرد.
وی درباره طرح جدید کوربین درباره برجام و استعفای احتمالی او از رهبری حزب کارگر هم بیان کرد: کوربین در بریتانیا هم طرفدار و هم دشمنان زیادی دارد. حد وسطی هم وجود ندارد. معاون او مک‌دانلد است که رفیق نزدیک اوست و البته رقیب او برای رهبری حزب کارگر بود. مک‌دانلد از دید اقتصادی چپ‌تر از کوربین است. مساله جابجایی و استفعای کوربین به نفع معاونش برای پیروزی در انتخابات به عنوان گزینه نامحتمل مطرح است و خیلی جدی هم مطرح نیست ولی با فشار لابی آمریکا، اسرائیل و اعراب ممکن است این گزینه مطرح شود.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: از اتهامات کوربین این است که او ایران‌گراست و در گروه‌های ضداسراییلی و آمریکایی و کمپین‌های ضد جنگ فعال است. تلاش او برای احیا برجام هم به خاطر عضویت او در کمپین‌های ضد جنگ است. این مساله موجب سوق دادن او به برجام سوق می‌شود. احیای برجام کمپین ضد جنگ است. او این مساله را در حزب کارگر هم مطرح کرده و تلاش می‌کند از طریق سازمان ملل آمریکا به برجام بازگردد یا در این باره کارشکنی نکند./ ایرنا
