سلام نو – سرویس بین اللمل: این روزها نقش اول ماجرای برجام امانوئل مکرون است، رییس جمهور فرانسه که مدام با تهران و واشنگتن در تماس است تا شاید بتواند راه خروج از بحران فزایندهی این روزهای خاورمیانه و خلیج فارس را پیدا کند.
مکرون به واشنگتن میرود، مشاور ارشدش را به تهران میفرستد و با حسن روحانی صد دقیقه تلفنی حرف میزند تا شاید بتواند کاری را که شینزو آبه، یوسف بن علوی و عادل عبدالمهدی موفق به انجامش نشدند به سرانجام برساند.
مکرون بیتردید عجیبترین گزینه برای میانجیگری بین تهران و واشنگتن است. او اعتماد ایرانیها را مثل عراق جلب نکرده و روابطش با ترامپ مثل روابط آبه صمیمی نیست. او جوان، جویای نام و جاه طلب است و تمام حرکاتش در سیاست خارجی مبتنی بر دست یافتن به قدرت بیشتر برای فرانسه است.
با این همه مکرون روابط خاص خود را با ترامپ دارد و هرچند خودش تصدیق کرد که او و رئیس جمهوری آمریکا درباره نظم جهانی یکسان فکر نمی کنند و اهداف یکسانی ندارند، اما گفت که روابط ترامپ با هیچ کشوری همانند فرانسه نبوده است. سفر ترامپ به فرانسه برای شرکت در نشست گروه 7 چهارمین سفر او به این کشور از آغاز ریاست جمهوری ماکرون محسوب می شود و دلیلی است بر صحت حرفهای رییس جمهور فرانسه.
اما روابط دو رییس جمهور هیچ گاه یک نواخت نبود و با بالا و پایین بسیار، جذاب، پرحاشیه و خاص بوده. از دست دادن با قدرت دو طرف با هم تا حاشیههای نشست گروه 7 که باعث ناخشنودی مشاوران ترامپ شده.
ساعاتی پیش رسانههای آمریکایی گزارش دادند که دستیاران ارشد دونالد ترامپ از نحوه میزبانی امانوئل ماکرون در اجلاس سران گروه هفت در پاریس چندان راضی نیستند و او را متهم به تلاش برای تقویت تعارض بین فرانسه و آمریکا با تاکید بر مسائل مورد اختلاف میان واشنگتن و پاریس نظیر تغییرات آبوهوایی میکنند.
نیویورک تایمز در گزارشی با اشاره به این مسئله مینویسد که برخی از دستیاران ترامپ، اظهار نگرانی کردند که ترامپ به اقتصاد آمریکا آسیب وارد میکند و در حال وارد کردن ضرر و زیان پایدار به شانسش برای پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 است.
اما امانوئل مکرون واقعا به دنبال چیست؟ زمین زدن ترامپ به وسیله ایران یا فقط نجات برجام؟ به نظر میرسد رییس جمهور فرانسه با نقش آفرینی در ماجرای ایران و آمریکا به جز جلوگیری از تنش بین طرفین دنبال احیای جایگاه فرانسه در معادلات بین الملل هم است و میخواهد تا نقش فرانسه را به خصوص در اروپا ارتقا دهد.
از سوی دیگر مکرون به دنبال این است که جلوی بی ارزش شدن ارزشهای دنیای مدرن را بگیرد. او شامگاه چهارشنبه گذشته یک جلسه توجیهی 2 ساعته برای خبرنگاران برگزار کرد و گفت نشست گروه هفت لحظهای مهم در تلاشهای او برای نجات آنچه نظم جهانی لیبرال چند جانبه میخواند است.
سوال اصلی اینجا است که او چقدر در دستیابی به اهدافش موفق میشود. در مورد ایران او ظاهرا مدعی جلب نظر حداقلی ترامپ و ایران است، هرچند که ترامپ در تازهترین موضع خود در حاشیه نشست گروه هفت تاکید کرد که به هیچ کس درباره موضوع ایران نمایندگی نداده است. مکرون اما کاملا اعتقاد دارد که توان به سرمیز کشاندن ایران و آمریکا را دارد، اتفاقی که اگر رخ دهد جایگاه مکرون در اتحادیه اروپا را به شدت ارتقا میدهد و فرانسه را به عنوان رهبر اتحادیه اروپا آن هم در دوران پسا بریتانیا مطرح میکند.
اما درباره تغییر مسیر آمریکا و حفظ نظم مطلوب لیبرال بر جهان باید با تردید بیشتری به اقدامات فرانسه و دیگر همنظرانش نگریست. امروز سکان سیاست بریتانیا و برزیل در دست نیروهای دست راستی و رادیکال است، آنچنان که نیروهای جایگزین مکرون هم تند مزاج و رادیکال هستند و خواستههای زیادی دارند.
با این تفاسیر شکست مکرون در جبهه حفظ نظم لیبرال محتمل است، اما درباره برجام با توجه به رفتارهای ترامپ و میل ایران به حفظ توافق هستهای هنوز کورسوهای امید وجود دارد.