حضرت امام جعفر صادق(ع) در خصوص روز عید سعید غدیر خم می فرمایند:«حقا که روز غدیر روز عید فرح و سرور است» و حضرت علی(ع)، امیر مومنان می فرمایند:«در روز عید غدیر اظهار فرح و شادمانی کنید و برادران مسلمان خود را نیز شاد گردانید.»
یکی از آداب اسلامی که در روز عید غدیر خم به آن تأکید بیشتری شده مصافحه کردن یا دست دادن است که حضرت علی(ع) می فرمایند:««روز عید غدیر هنگامی که یکدیگر را ملاقات می کنید با هم مصافحه کنید.»
هنگامی که مسلمانان در روز عید سعید غدیر خم با یکدیگر مصافحه می کنند باید عبارت عظیم الشأن «الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایت امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام؛ سپاس خدای را که ما را از جمله درآویختگان به ولایت امیرالمومنین علی و ائمه علیهم السلام قرار داد.» را بیان کنند.
مسلمانان باید در روز عید سعید غدیر خم نظافت، غبارزدایی، پیراستن و آراستن را انجام دهند و حضرت امام رضا(ع) در این خصوص می فرمایند:«روز غدیر، روز آراستن و زینت است. پس هر کس برای روز غدیر، زینت کند، خداوند هر خطای کوچک و بزرگ او را می آمرزد و فرشتگانی را به سوی او می فرستد، آنان نیکی های او را می نگارند و مراتبش را تا عید غدیر سال آینده بالا می برند. اگر او جان دهد، شهید مرده است و اگر زیست کند، خوشبخت زیسته است.»
حضرت امام صادق علیه السلام نیز می فرمایند: «یکی از وظایف روز غدیر این است که مومن تمیزترین و گرانقدرترین جامه های خویش را بپوشد.»
یکی از کارهای زیبایی که مسلمانان باید در این روز انجام دهند تا پاداش بزرگی به آن ها هدیه شود این است که سر در منازل و اماکن عمومی تجارتی و اداری را پرچم هایی متبرک به نام حضرت علی(ع) نصب کند و چراغانی کند.
دین مبین اسلام سفارش کرده است که مسلمانان در روز عید سعید غدیر خم به خود عطر زده و خوش بو باشند.
امام صادق علیه السلام، در خصوص وظایف مومن در روز عید سعید غدیر خم می فرمایند: «و مومن به اندازه توان و دست باز بودنش بوی خوش استعمال کند.»
یکی از برنامه های دین مبین اسلام به وجود آمدن اخوت و برادری است. به همین خاطر حضرت محمّد(ص) بین مسلمانان مهاجرین و انصار پیمان برادری بست و با پیمان اخوت حضرت علی(ع) را برادر خویش نمود.
در برخی از زیارات خطاب به پیامبر اکرم(ص)، حضرت محمّد(ص) چنین بیان شده است:
«السلام علیک و علی اخیک علی بن ابیطالب علیه السلام» اشاره به همین برادری است. پیمان برادری و عقد اخوت بستن از اعمال وارده در روز غدیر است و صیغه مخصوصی دارد که در مفاتیح الجنان آمده است.»
احسان و انفاق از دیگر دستورات دین مبین اسلام در روز عید سعید غدیر خم است. در سیره امام حسن مجتبی(ع) بیان شده است که این امام بزرگوار در روز عید غدیر خم مهمانی می دادند و شخص حضرت علی(ع) نیز در آن مراسم شرکت می کردند.
در روز عید غدیر خم، صله رحم توصیه شده است و شرع مقدس اسلام بر صله رحم به عنوان یکی از پسندیده ترین آداب اسلامی تأکید فراوانی کرده اند. حضرت امام صادق(ع) در این خصوص می فرمایند: «از کارهایی که در روز عید غدیر مستحب است صله رحم است.»
حضرت امام رضا علیه السلام، می فرمایند: «هر کس که در روز غدیر به دیدار مومنی برود خداوند هفتاد نور در قبرش داخل کند و قبرش را بگستراند، و هر روز هفتاد هزار فرشته به زیارت قبرش آید و به او مژده بهشت دهد.»
رفع حاجات مومنان در روز عید سعید غدیر خم بسیار سفارش شده است و این عمل فضیلت بسیاری دارد.
حضرت علی(ع) می فرمایند:«کسی که مومنان را در روز غدیر تکفل کند نزد خدای متعال من ضامنش هستم که از کافر شدن و پریشان شدن در امان باشد.»
یکی دیگر از اعمال روز عید سعید غدیر خم غسل کردن است. امام صادق علیه السلام می فرمایند: «هنگامی که روز غدیر فرا برسد باید در فراز آن [هنگام ظهر] غسل کرد.»
برپا کردن اجتماعات در روز عید سعید غدیر خم برای یادآوری کردن مقام محمد صلّی الله علیه و آله و خاندان او علیهم السلام از دیگر اعمال این روز پُر فضیلت است.
روزه گرفتن و دعا کردن در روز عید سعید غدیر خم بسیار فضیلت دارد. امام صادق علیه السلام فرمودند: «این عید از عید قربان و فطر برتر است. آن روز را روزه بگیرید و بر محمد و آلش زیاد صلوات بفرستید.»
امیرالمومنین علیه السلام، در خطبه ای که در روز عید غدیر ایراد کردند فرمودند: «روزه عید غدیر از مستحباتی است که خداوند بدان فراخوانده است.»
حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند: «بر شما لازم است که که در روز عید غدیر برای سپاسگزاری از خداوند و ستودن او، روزه بگیرید.»
امام صادق علیه السلام درمورد پاداش روزه عید غدیر می فرمایند: «روزه داشتن در روز عید غدیر پاداشی معادل روزه گرفتن در همه عمر دنیا را دارد.»
و می فرمایند: «روزه داشتن روز عید غدیر خم، کفاره گناه شصت سال است.»
افطاری و اطعام دادن، ابراز برائت، ذکر صلوات، نماز و نیایش، زیارت، خواندن دعای ندبه، دلجویی و مهرورزی متقابل، به وجود آوردن زمینه های شادمانی، گشاده دستی نسبت به خانواده و هدیه دادن از دیگر آداب و اعمال روز عید سعید غدیر خم است.
