سلام نو - سرویس بین الملل: ایالات متحده آمریکا در یک ماه گذشته، تلاش‌های زیادی را برای ایجاد ائتلاف دریایی در خلیج فارس آغاز کرده است. آن طور که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا می‌گوید این کشور " آنچه از بیش از ۶۰ کشور خواسته، این است که در حفظ امنیت و بازدارندگی در تنگه هرمز همکاری کنند. به این ترتیب کشتی‌های تجاری می‌توانند از آنجا عبور کنند."
تاکنون تنها انگلیس و اسرائیل و کره جنوبی اعلام کرده اند که به ائتلاف آمریکا در خلیج فارس خواهند پیوست و حتی کشوری مثل ژاپن گفته که ترجیح می‌دهد برای بی‌پاسخ نگذاشتن درخواست آمریکا به جای خلیج فارس به یمن ناوگان دریایی بفرستد. وزیر امور خارجه و سخنگوی وزارت امور خارجه به تازگی نسبت به تشکیل این ائتلاف و به خصوص حضور اسرائیل در آن واکنش نشان دادند، امری که از افزایش تنش در صورت حضور چنین ائتلافی در خلیج فارس خبر می‌دهد.
محسن جلیلوند، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگویی کوتاه با سلام نو می‌گوید که ائتلاف دریایی آمریکا به احتمال زیاد با هر تعدادی که بشود شکل می‌گیرد و بهترین کاری که ایران در برابر آن می‌تواند انجام دهد تشکیل یک پیمان منطقه‌ای است که کشورهای حاشیه خلیج فارس را هم شامل شود.
گفت‌وگوی محسن جلیلوند با سلام‌نو را در ادامه می‌خوانید:
ارزیابی شما از رویکرد آمریکا در تشکیل ائتلاف دریایی در خلیج فارس چیست؟
از زمانی که کشوری به نام ایران تشکیل شده جز چند مقطع کوتاه مانند زمان حضور پرتغالی‌ها در خلیج فارس ایران حافظ امنیت خلیج فارس بوده و به عنوان عامل امنیت‌زا در خلیج فارس نقش آفرینی می‌کرده است. آمریکا مدتی است که تلاش می‌کند ایران را از عامل امنیت‌زا به عامل امنیت‌زدا تبدیل کنند.
باید توجه کنیم اساس تشکیل جامعه جهانی حفظ امنیت و صلح جهانی است و جایی که امنیت به خطر بیافتد جامعه جهانی حساس می‌شود. مبنای این ائتلافی هم که آمریکا دنبال تشکیل آن است این است که ایران امنیت خلیج فارس را به هم ریخته و ما باید با حضور در خلیج فارس امنیت را به آن برگردانیم.
این ائتلاف چقدر امکان عملیاتی شدن دارد و از طرح روی کاغذ فراتر می‌رود؟
به نظر من این ائتلاف به احتمال زیاد تشکیل خواهد شد، البته نه به شکل حداکثری آن و با حضور 60 کشور بلکه شاید با نیمی از این تعداد و شاید کم‌تر از آن که البته همین هم به هر شکل خیلی به نفع آمریکا است.
عواقب حضور این ائتلاف در خلیج فارس را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اگر آمریکا موفق شود حتی چیز حدود سی کشور را به خلیج فارس بیاورد خلیج فارس به یک خلیج بین‌المللی تبدیل می‌شود که از نظر تئوریک نیروهای بین‌المللی ائتلاف عاملین ثبات آن و ایران عامل آشوب‌زا است، زمانی هم که این نیروها به عنوان عاملین ثبات شناخته شوند اقدام آن‌ها مشروعیت پیدا می‌کند و ایران به شکل اتوماتیک منزوی می‌شود، اقدامی که هدف اصلی آمریکا است.
شما نگاه می‌کنید ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی هم در سخنانشان به جای خلیج فارس از واژه خلیج عربی یا خلیج استفاده می‌کنند در حالی که می‌دانند اینجا خلیج فارس است ولی می‌خواهند مقدمه بین‌المللی کردن خلیج فارس را از نظر گفتمانی و ذهنی مهیا کنند.
واکنش ایران چه می‌تواند باشد؟
ایران هر اقدامی بکند به طور طبیعی به افزایش تنش منجر می‌شود چون
آمریکا و متحدانش منبع تولید تنش هستند. این در حالی که ایران فارغ از این که دولت و نظام سیاسی آن چه باشد مایل نیست خلیج فارس ناامن شود.
با این تفاسیر آیا راه گریزی برای ایران وجود ندارد؟
جهان امروز جهان توازن قوا است و تنها راه گریز ایران در شرایط فعلی نیز برقراری توازن قوا است. ایران باید با کشورهای حاشیه خلیج فارس، عربستان، چین و روسیه گفت‌وگو کند تا بتواند توازن قوا را برقرار کند، کاری که البته بسیار زمان‌بر و دشوار است چون آمریکا دنبال بر هم ریختن توازن قوا و بر قراری توازن وحشت به ضرر ایران است.
به نظر می‌رسد بهترین راه حل برای ایران احیا طرح امنیتی است که سال‌ها پیش پس از تشکیل شورای همکاری خلیج فارس ارائه داد، پیمان امنیتی شبیه پیمان شانگهای در منطقه خودمان که کشورهایی مثل چین و روسیه هم در آن به عنوان ناظر حضور داشته باشند. تا عملی شدن این اقدام هم ایران باید به صبر استراتژیک خود ادامه دهد.
