افراد برای این که کار را مستحکم تر کنند و چوب ها را به خوبی پیوند دهند از چسب سریشم و نخ های قالی بافی استفاده می کردند و پنجه ها را به شکل مربع لوزی یا دایره هایی به صورت ابریشمی تزیین می کردند.
در گذشته مردم یزد بر این باور بودند که اگر پنجه در سر در خانه یا دیواره اتاق آویزان شود باعث می شود که آسیب و چشم زخم از اهالی خانه دور شود و گاهی پنجه های کوچک و ظریفی برای زینت و دفع چشم زخم تهیه می کردند و به پیشانی کودکان خود می بستند.
از دیرباز در بین ایرانیان و اقوام مختلف رسم بر این بود که چیزی مانند پنجه درست می کردند و برای دفع بلا و چشم زخم و خوش یمنی استفاده می کردند.
اسفندوک و چموک که مخصوص افراد زرتشتی در یزد ایران بوده از دیگر نام های این هنر ایرانی است. دانه های سبز اسپند یا اسفند ماده اولیه هنر پنجه بافی است که در فصل بهار به ویژه در اردیبهشت از کوهستان هایی که اطراف شهر یزد بودند جمع آوری می شده است.
باور عامه ای وجود داشت که دانه های نزدیک مساجد نباید جمع آوری شده و دانه های رسیده از بوته ها جدا می شده است. برای ادامه هنر پنجه بافی، دختران و زنان دانه هایی که هم اندازه هستند را با نخ و سوزن به رشته کشیده و در اتاقی آویزان می کردند تا خشک شوند.
از دانه های بید انجیر و عناب، لیمو امانی، گاهی نخ های ابریشمی رنگارنگ طبیعی برای زیبایی و رنگارنگ بودن هنر پنجه بافی استفاده می شود. نکته ای که وجود دارد این است که نخ های ابریشمی رنگارنگ طبیعی را به صورت گلوله های رنگی که در گویش عامه به آن ها گیمبوک می گویند در می آورند.
همچنین برای تزیین هنر پنجه بافی از دانه های رسیده بید انجیر و دانه های کرچک استفاده می کنند که آن هایی که هم اندازه هستند را در آب می خیسانند و پوست آن را می گیرند تا رنگ شیری و یکدست آن پیدا شود..
روش ساختن پنجه برای هنر پنجه بافی بدین صورت است که در ابتدا یک باریکه نازک و سبک را پشت کار قرار می دهند که این باریکه بیشتر از شاخه های نخل که پهنای دو سانتی متری دارند انتخاب می شوند. اندازه های این باریکه مختلف و متناسب با اندازه پنجه است که سطح آن را با استفاده از پارچه ها یا نخ هایی که رنگی است می پوشانند. آویزه های اسفند یا اسپند یا دانه های کرچک به عنوان آویزه هایی برای تزیین گوشه های آن استفاده می شود.
در گذشته برای هنر پنجه بافی، از آویزه های اسفند، دانه های کرچک، لیمو عمانی و عناب معمولا برای تمام سطح کار استفاده می کردند و برای این که کار زیباتر باشد لیموها را در کاغذهای رنگی می پیچیدند و گاهی از تکه های کوچکی که جنس آن ها پارچه های مخمل قرمز یا پارچه های رنگارنگی و به شکل دایره ای بودند در بین اسفندها استفاده می کردند.
اگر سطح هنر پنجه بافی به صورت کامل با پارچه پوشانده می شد، تلاش می کردند با تزییناتی چون پولک، مونجوق یا نخ های ابریشمی رنگی روی آن کار کنند و کلماتی مانند الله و القاب ائمه(ع) و طرح های بته جقه یا گل را متناسب با درخواست سفارش دهنده زینت بخش کار قرار می دادند.
