سلام نو – سرویس اقتصادی: در روزهای اخیر شاهد کاهش نسبی قیمت دلار بودیم با این حال مطابق انتظار کالایی که با افزایش قیمت دلار گران شده بود با کاهش قیمت دلار تغییری در قیمتش به وجود نیامد. چرایی این امر سوال پرتکرار بسیاری از مردم است.
به گزارش سلام نو، دلایل برای پایین نیامدن قیمت کالاها با وجود ثبات نسبی بازار ارز زیاد است. از دلایل اقتصادی گرفته تا مسائل روانی بازار باعث می شود تا عملا تغییر محسوسی حداقل در کوتاه مدت در قیمت کالاها به وجود نیاید.
بهار 97 آغاز التهابات اقتصادی بود. التهاباتی که باعث شد قیمت دلار با سرعت بالا برود و مردم گرانی را در معنای واقعی لمس کنند. اگرچه پس از چند ماه قیمت دلار در سراشیبی افتاد اما خبری از کاهش قیمت اجناس گوناگون نشد. برای بررسی این مساله باید نیم نگاهی هم به سوءمدیرت در آن مقطع زمانی داشت. عملکرد سیف در بلبشوی ارزی تنش زیادی به بازار منتقل می کرد و پس از دوری او از دولت اتفاقات به نسبت بهتری در بانک مرکزی اتفاق افتاد.
البته ساده انگاری است که عملکرد ضعیف یک نهاد را دلیل کاهش نیافتن قیمت ها بدانیم. مفهومی در اقتصاد به نام چسبندگی قدرت وجود دارد که در کشوری مثل ایران که از نظر توسعه یافتگی و شفافیت اقتصادی وضعیت قابل قبولی ندارد ساختار اقتصادی را بیشتر متاثر از خود می کند.
زمانی که کالا یا خدماتی به هر دلیلی دچار افزایش قیمت می شود مردم از ترس گران تر شدن آن برای خرید به بازار هجوم می‌برند و همین امر سبب کمبود و به تبع آن گرانی بیشتر آن جنس می‌شود در چنین وضعیتی اگر عوامل گرانی آن خدمت یا جنس هم برطرف شد، این خود بازار است که همانند سد محکمی در برابر ارزان شدنش مقاومت می کند.
چسبندگی قیمت در واقع وضعیتی را توصیف می کند که قیمت نرمال در آن به تغییر مقاوم است. چسبندگی نرمال کامل وقتی اتفاق می افتد که قیمت برای بازه مناسبی از زمان در شرایط نرمال ثابت شده باشد. این نکته را هم باید توجه داشت زمانی که فاصله زیادی بین نرخ ارز آزاد و دولتی در بازار وجود دارد، قاعدتا قیمت‌ها به سمت بالا چسبندگی پیدا می‌کند.
با این حال در شرایط فعلی شاهد این بودیم که دولت تلاش داشت تا فاصله بین ارز آزاد و دولتی کم شود. در این بین باید توجه داشت اگر قرار بر کاهش قیمتی هم باشد این امر نیازمند زمان است. در حوزه های کالایی یک بازه شش ماهه نیاز است تا شاهد اثرگذاری قیمت دلار بر اجناس به صورت کاهشی باشیم. طبیعتا انتظار ثبات قیمت ارز این در شرایطی است که چنانچه دلار بالا برود خیلی زود تورم ناشی از آن قابل لمس است. این نکته را هم باید در نظر داشت که اثرگذاری کاهش نرخ دلار روی برخی اقلام سرمایه ای نظیر مسکن، زمین و طلا با سرعت بیشتری انجام می شود.
رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران در این باره معتقد است: گر قیمت دلار فردا 13 هزار تومان شود، این اثر روانی باعث می‌شود قیمت کالاها دوباره افزایش می‌یابد، درحالیکه چند هفته پیش قیمت دلار در همان کانال 13 هزار تومانی قرار داشت و با پایین آمدن قیمت دلار، کالاها ارزان نشده بود. او این امر که با کاهش قیمت ارز خبری از گرانی کالاها نیست را فرآیند معیوبی می داند که به دلایل گوناگون اقتصادی ما بدان دچار هستیم.
فارغ از نکات ذکر شده باید بحث تحریم ها را هم جدی گرفت. به گفته لطفعلی بخشی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی شرایط تحریمی روی عدم تاثیرپذیری و کاهش قیمت کالاها اثر می گذارد. واقعیت این است که ایران به خاطر تحریم‌ها برای خرید برخی کالاها مشکل دارد.
انتظار کاهش قیمت کالاها به واسطه کاهش قیمت ارز انتظاری منطقی به نظر می رسد. اما در شرایط فعلی کشور این انتظار خیلی واقع بینانه نیست. در وضعیتی که همچنان سازوکار بازار عامل تعیین کننده قیمت ها نیست و با توجه به رانت عظیمی که به واسطه دلار 4200 تومانی نصیب تعدادی از افراد شده تعدیل قیمت ها پس از کاهش و سپس ثبات قیمت ارز توقع بالایی است.
