آبه چه حرف‌های ناخوشایندی به ایرانی‌ها زد؟

سلام نو – سرویس سیاسی: شینزو آبه بالاخره به تهران آمد با رییس جمهور روحانی دیدار کرد و صبح امروز هم به دیدار رهبر انقلاب رفت تا پس از 41 سال اولین نخست وزیر ژاپن به ایران بیاید.

آبه با سخنان خود ثابت کرد تنها یک قاصد از جانب آمریکا نیست و حضور امروزش در ایران حاصل یک تصمیم فکر شده‌ی بلند مدت است، حضور و دیداری که اگر شرایط عادی بود سال گذشته اتفاق می‌‎افتاد.

آبه به روحانی پشت درهای بسته چه گفت؟ به رهبری پشت درهای بسته چه می‌گوید؟ جواب این سوالات را نداریم و نمی‌شود برای آن‌ها جواب از سر حدس و گمان طراحی کرد ولی احتمالا با بازخوانی سخنان علنی آقای نخست وزیر و نگاهی به میان سطور آن می‌توان حدس و گمانی درباره محورهای اصلی مذاکرات تهران-توکیو زد.

شاه بیت سخنان آبه احتمالا جایی بود که از ناخوشایند بودن احتمالی سخنانش حرف زد و گفت:

برخی حرف‌های‌ام برای مردم شاید به گوش‌های شما خوش‌نواز نباشد، اما چون آرزو دارم پشتوانه شما بشوم، جسارتا این حرف‌ها را خواهم گفت.

این نشان می‌دهد که نخست وزیر چه در مذاکرات جلوی دوربین چه پشت درهای بسته می‌خواهد حرف‌هایی را بزند که خوشایند طرف ایرانی نیست ولی از نظر او ضروری است. در جملات بعدی مشخص می‌شود که او دقیقا چنین قصدی دارد و مستقیم دست روی مسئله جنگ می‌‎گذارد و از خطر آن می‌گوید.

آبه با اشاره به وضعیت خاورمیانه گفت:

الان در خاورمیانه تنش رو به افزایش است و تحلیل‌گران احتمال می‌دهند درگیری تصادفی روی دهد ولی باید جلوی آن را گرفت. ژاپن دوست ندارد جنگی در منطقه خاورمیانه اتفاق بیفتد سفر من به ایران نیز به همین دلیل روی داده؛ ثبات در این منطقه برای رونق اقتصادی جهان مهم است.

این سخنان آبه به این معناست که ژاپن با وجود کاهش سطح تنش‌ها نسبت به یک ماه قبل هم‌چنان احتمال جنگ در خاورمیانه را محتمل می‌دانند، جنگی که یک طرفش ایران است. این سخنان آبه برخلاف حرف‌های مقامات ارشد ایران است که معتقدند جنگ نخواهد شد. با این تفاسیر آبه در گفت‌وگوهای خصوصی به طرف ایرانی چه می‌تواند گفته باشد که ناخوشایند باشد؟

او احتمالا از ضروروت مذاکره با آمریکا برای برجامی جدید سخن گفته است و دیگر سخن ناخوشایند خود بر گفت‌وگو درباره برنامه موشکی ایران تاکید کرده است.

اما او حتما تنها حامل حرف‌های ناخوشایند نبوده و به جز مشوق‌هایی که نمی‌توان درباره آن حدسی زد از برنامه‌های سرمایه گذاری ژاپن در ایران سخن گفته است. آبه خود نیز به آینده مثبت تاکید دارد و می‌گوید:

از این پس نباید ناامید شد و باید نقش حداکثری‌مان را بازی نخستین‌گام را برداشتیم. امیدوارم شما را به‌زودی ببینم و مطمئن‌ام که این «به‌زودی» برآورده‌ می‌شود.

او از حضور در ایران راضی است، معتقد است گام اول را برداشته و دیدار دوباره به زودی ممکن می‌شود، البته احتمالا نه آن دیداری که اسپوتنیک روسی درباره ملاقات رهبری و ترامپ در حاشیه کنفرانس جی20 وعده داده بود.

روزنامه لوموند اما نکته‌ای متفاوت درباره سفر آبه به تهران را مطرح می‌کند و او را فرستاده خصوصی ترامپ قلمداد می‌کند. لوموند می‌نویسد که شینزو آبه که نه یک پیام‌آور ساده است و نه میانجی، در عمل نوعی فرستادۀ خصوصی دونالد ترامپ به حساب می‌آید. کمتر از یک ماه قبل دونالد ترامپ که به ژاپن رفته بود گفت «می‌دانم که ژاپن و نخست‌وزیرش روابط بسیار خوبی با ایران دارند و بالاخره خواهیم دید که چه خواهد شد».

آیا آبه میانجی است؟ آیا ایران نظرات او را می‌پذیرد؟ آیا کانال ارتباطی دو طرفه گشوده می‌شود؟ پاسخ به هیچ کدام از این سوالات ممکن نیست، چه آن که کانال ارتباطی ایران و آمریکا در دوران اوباما نیز با فاصله زمانی یک ساله گشوده شد و گشودن کانال با دولت ترامپ هم به زمانی مشابه و حتی بیشتر نیاز داد، البته اگر تهران مایل به مذاکره با ترامپ باشد.