سلام نو – سرویس اقتصادی: بدون شک یکی از بزرگترین چالش های اقتصادی ایران در سال های آینده صندوق های بازنشستگی خواهد بود. هر سال دولت تلاش می کند با تزریق اعتبارات به دو صندق بازنشستگی لشکری و کشوری کمک کند حال آنکه این کار حداکثر بتواند به صورت مقطعی مشکل را حل کند.
به گزارش سلام نو، در سال 96 دولت 40 هزار میلیارد تومان و در سال 97 دولت 53 هزار میلیارد تومان به صندوق های بازنشستگی کمک کرده است. در واقع در طی یک سال شاهد افزایش 32 درصدی کمک دولت به صندوق ها بوده ایم. احتمالا اگر قرار باشد این روند ادامه دار باشد تا چند سال آینده دولت مجبور باشد نیمی از درآمد خود را صرف این کار کند. درآمدی که به واسطه تحریم های نفتی این روزها کمتر از قبل شده است. در وضعیت فعلی صندوق‌های بازنشستگی اگر دولت از منابع بودجه، کسری صندوق‌ها را تأمین نکند، عملا صندوق ها ورشکسته محسوب می‌شوند.
سید محمدجواد میرطاهردرباره مشکلات صندوق ها به دو عامل اصلی اشاره کرده و نوشته است: صندوق‌های بازنشستگی به طور معمول، با دو مشکل مواجه هستند؛ اول اینکه مجموع مستمری‌هایی که باید بپردازند افزایش یافته، در حالی که حق بیمه دریافتی به همین اندازه بالا نرفته یا حتی در مواردی پایین آمده است. نکته دیگر، کاهش سن بازنشستگی و افزایش سنوات مستمری بگیری بوده که باعث شده تا سن بازنشستگی به حدود ۵۲ سال در ایران برسد در حالی که میانگین سن بازنشستگی در جهان حدود ۶۵ سال است. بر کنار از این، درآمد‌های مورد انتظار از سرمایه‌گذاری‌های آنان محقق نشده است.
شاید اگر در طی این سالها صندوق های بازنشستگی به حیاط خلوت تبدیل نشده بودند و دست به بنگاه داری نمی زدند امروز شاهد وضعیت بحرانی صندوق ها نبودیم. یک نماینده مجلس در این باره با بیان اینکه ورودی منابع صندوق ها با خروجی و پرداخت های آنها همخوانی ندارد اظهار کرده است: سرمایه گذاری هایی که این صندوق ها انجام داده اند به خاطر تنوع موجود و سهام رد دیون که دولت به آنها پرداخت کرده موجب انباشت دارایی در صندوق ها شده که بر اساس ارقام اعلامی میزان سود به دارایی آنها عدد بسیار کوچکی می‌باشد.
همه این مشکلات در شرایطی است که صندوق های بازنشستگی در کشورهای پسشرفته به عنوان یک نهاد مهم در رشد و توسعه آن کشور نقش آفرینی می کنند اما در کشور ما این صندوق ها تبدیل به بار سنگینی برای دولت شده اند.20 صندوق بازنشستگی در کشور وجود دارد که بیش از 15 سال است دارایی ها و منابعشان به پایان رسیده است. به گفته عبدالرضا مصری، نماینده مجلس 18 صندوق امروز ورشکسته هستند و برخی از آنها به ازای ۲ نفر پرداختی به یک نفر مستمری می دهند. شاید تعبیر سونامی ورشکستگی در این موضوع بیراه نباشد. برای همین است که نزدیک به یک میلیون و هشتصد نفر بازنشسته کشوری نگران آینده این صندوق ها هستند. در این شرایط این اتفاق قابل پیش بینی است که افراد شاغل هم نسبت به آینده خود نگران شوند.
به اعتقاد نمایندگان اجرای بدون تنازل قانون اساسی و البته اجرای واقعی قوانین مصوب شده تنها راه برون رفت ما از وضعیت کنونی است. به طور مثال اینکه بانک ها، شهرداری ها، آموزش و پرورش و ... هر کدام به صورت جدا برای خود صندوق داشته باشند، با قانون اساسی مغایر است. یک عضو کمیسیون اجتماعی در این باره گفته است:" موضوع صندوق بازنشستگی هم مثل موسسات مالی و اعتباری شده است. هر کسی می آید برای خودش یک صندوق تأسیس می کند و از مردم پول می گیرد و چهار روز دیگر ورشکست می شود." بدون شک ضرورت عدم دخالت بیش از حد دولت در این موضوع امر واضحی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
ورشکستگی احتمالی صندوق های بازنشستگی به معنای آن است که قشر عظیمی از بازنشسته ها با محدودیت جدی در معیشت مواجه شوند. مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده که بحران در صندوق تامین اجتماعی می‌تواند در آینده زمینه ناآرامی‌های اجتماعی و اقتصادی را ایجاد کند. بدون شک وضعیت نا به سامان صندوق های بازنشستگی امروز به مرحله بحران رسیده و تا دیر نشده باید فکری به حال آن کرد.
