سلام نو – سرویس اجتماعی: چند وقتی است خبری از طرح تحول سلامت منتشر نمی شود. طرحی که با سروصدای زیادی شروع به کار کرد و یکی از ابزارهای خوب تبلیغاتی روحانی برای انتخابات 96 بود حالا پس از حدود پنج سال دیگر نمی توان از آن به عنوان دستاورد یاد کرد.
به گزارش سلام نو، طرح تحول سلامت که از سال 93 رسما آغاز به کار کرد امروز با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند. طرحی که مخالفان دولت آن را پوپولیستی می دانستند و مدافعان دولت از آن به عنوان یک دستاورد ارزشمند دولت روحانی یاد می کردند. با این حال آنچه مشخص است کمبود اعتبارات مالی مهم ترین معضل این روزهای طرح تحول سلامت است. تا حدی که کم نیستند کسانی که معتقدند این طرح تمام و کمال شکست خورده است.
مشکلات بهداشتی و درمان به یک معضل در سطح جهان تبدیل شده و هزینه های درمان به دلیل پیدایش داروهای جدید بسیار گران تر شده و بعضا برای بسیاری از مردم امکان دسترسی به دارو وجود ندارد. در ایران علاوه بر همه این مشکلات، تحریم های ناعادلانه علیه کشورمان هم این مشکل را تشدید کرده است. در این بین دولتمردان می گفتند طرحی نوین برای مدیریت هزینه های درمان دارند. طرحی که بر مبنای آن مقرر شده بود سهم مردم از پرداخت هزینه های درمانی کاهش پیدا کند همچنین دسترسی عادلانه به خدمات سلامت برای همه مردم فراهم شده و با ارتقای کیفیت خدمات درمانی رضایت مردم جلب شود
طرح تحول نظام سلامت قرار بود افرادی را که بیمه نبودند تحت پوشش قرار داده و موجب شود که بیماران نسبت به گذشته مبلغ ناچیزی را در بیمارستان های دولتی پرداخت کنند. توسعه زیرساخت‌های سلامت و تلاش برای پوشش میزان قابل توجهی از هزینه های دارویی نیز از دیگر محورهای مورد توجه طرح تحول سلامت بود.
این طرح بی باکانه که در ظاهر یک اتفاق مهم در حوزه سلامت محسوب می شد از همان ابتدا با شائبه پوپولیستی بودن همراه بود. ادعایی که در ابتدای اجرایی شدن این طرح با تکذیب وزیر بهداشت رو به رو شد. وزیر بهداشت در این باره گفت: "من حتماً تاکید و اصرار می‌کنم که احساس شما صحیح نیست. به این خاطر که ما پیشینه ای علمی داریم و هیچ کاری را بدون پژوهش انجام نداده‌ایم. هدف این است که اولاً پرداختی مردم کاهش پیدا کند، دوم اینکه رضایتمندی آنها هم افزایش یابد. مناطق زیادی است که پزشک نداریم یا کمبود بیمارستان و تخت داریم. باید روی این مشکلات کار شود. حالا اینکه کسی بخواهد بگوید طرح تحول سلامت پوپولیستی است یا نه، به قضاوت خودش بستگی دارد ."
منتقدین طرح تحول سلامت، این طرح را با یارانه های نقدی در دولت احمدی نژاد قیاس می کردند و بینه آنها هم حمایت غالب رسانه های اصولگرا از آن بود. شخصیت خود وزیر هم در پوپولیستی خواندن این طرح بی تاثیر نبود. سفرهای متعدد و یک سری اقدامات دیگر مثل سرزدن به بیماران ویژه و خبرساز و انجام بعضی کارها خارج از حیطه مربوط به وزارت بهداشت همچون حضور در استادیوم آزادی برای دیدن دربی و فعالیت هایی از این دست شائبه پوپولیستی بودن این طرح را به وجود آورده بود.
فارغ از اینکه این طرح پوپولیستی بود یا خیر نمی توان تاثیر قابل توجه آن در افزایش اقبال به دولت اول روحانی و نتیجه ای که در انتخابات 96 حاصل شد را نادیده گرفت. اقبالی که البته حالا در فاصله یک سال پس از دولت دوم روحانی با افول زیادی همراه بوده است.
کمبود اعتبارات مالی؛ یکی از دلایل شکست
از همان روزهای آغازین منتقدان طرح تحول سلامت، این طرح را لقمه بزرگی برای دولت می دانستند و معتقد بودند این طرح با مطالعه صحیح تدوین نشده است. برخی نیز می گفتند طرح تحول سلامت باعث می شود بیماران به سمت مراکز دولتی گرایش پیدا کنند و این در حالی است که بیمارستان های دولتی با کمبود منابع مالی مواجه هستند و باید دولت ابتدا فکری به حال این مراکز بکند. اختلاف شدید بین درآمد پزشکان با پرستاران و سایر کارکنان بیمارستانی، کاهش تعرفه متخصصان بیهوشی و از همه مهم تر دغدغه همیشگی کمبود اعتبارات مالی و نبود منابع مالی پایدار باعث شد تا مجریان این طرح از هدف اصلی خود که افزایش رفاه و کیفیت خدمات رسانی بوده دورتر و دورتر شوند.
مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی و وزیر اسبق بهداشت معتقد است دولت قبول دارد که در اجرای طرح تحول نظام سلامت راه را اشتباه رفته است و حال می خواهد بازگردد این در حالی است که ۴ سال زمان را از دست داده اند و توقعاتی به وجود آورده اند که بازگشت از آن کمی دشوار است.
پزشکیان اظهار کرده است: دولت می بایست در بیمه سلامت به مردم اعلام می کرد اگر کسی به دنبال خدمات درمانی و بیمه است مثلاً در مراکز بهداشت ثبت نام کند اما قطعاً کسانی که پولدار بودند به خاطر گرفتن دفترچه حاضر به این کار نمی شدند و عمدتاً کسانی دنبال روی این سیاست می شدند که واقعاً نیازمند بودند. دولت تدبیر و امید بیش از سایر دولت ها برای بهداشت و درمان زمان و هزینه صرف کرد اما چون در اجرای طرح تحول نظام سلامت علمی پیش نرفتند با شکست مواجه شدند.
از همان ابتدا پیش بینی هزینه زا بودن طرح تحول سلامت برای دولت کار سختی نبود. با این حال پیش بینی های وزارت بهداشت درست از آب در نیامد. وزیر بهداشت نیز به اشتباهات محاسباتی در این زمینه اذعان داشته و گفته است: به جای پنج میلیون نفر 11 میلیون بیمه شدند و عده‌ای از صندوق‌های خویش‌فرما مهاجرت کردند، اعتباراتی که در بودجه دیده شده بود، محقق نشد و محاسباتی که در سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت و سازمان مدیریت انجام شد، اعداد و ارقام آن درست درنیامد، تولید نفت برخلاف پیش‌بینی ها افزایش نیافت و قیمت آن هم به یک‌چهارم سقوط کرد و همه اینها باعث شد مشکلات بیشتر شود.
یک عضو سندیکای بیمه‌گران خبر داده است طرح تحول سلامت ضرر ۲۳۰۰ میلیاردی به بیمه ها تحمیل کرده است. یونس مظلومی با بیان اینکه بیمه‌های تکمیلی در سال ۱۳۹۶ حدود هزار میلیارد تومان در رابطه با طرح تحول سلامت زیان دادند، اظهار کرده است: این یعنی خساراتی که به بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و بیمه‌شدگان بابت بیمه‌های درمانی پرداخت شده است. هزار میلیارد تومان بیشتر از حق بیمه‌ای بود که در مجموع از آنها دریافت کرده‌ایم. بر اساس محاسباتی که داشته‌ایم این مبلغ برای سال ۱۳۹۷ حدود ۱,۳۰۰ میلیارد تومان است. این مبلغ در واقع زیان شرکت‌های بیمه از مابه‌التفاوت آن چیزی که دریافت می‌کنند با آن چیزی که پرداخت می‌کنند، است. برخی بیمه‌نامه‌های تکمیلی، تکلیفی است.
یک سال و نیم پیش در چنین روزهایی خبر شکست قطعی طرح تحول سلامت در رسانه های مختلف منتشر شد. خبری که خیلی زود تکذیب شد. هرچند در همان تکذیبیه هم به نقص های زیاد این طرح و ادامه یافتن مبهم آن اشاره شد. حالا و در روزهایی که اقتصاد ایران آشفته ترین روزهای چند وقت اخیر را می گذراند طرح تحول سلامت به دستاوردی شکست خورده تبدیل شده است.
