سلام نو – سرویس اقتصادی: پرداخت مالیات به عنوان یکی از مهم ترین تامین کنندگان بودجه در کشور برای توسعه کشور امری لازم و واجب است. مالیات به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای سیاست مالی در تنظیم فعالیت‌های اقتصادی از مهم ترین منابع برای تامین بودجه کشور است.
به گزارش سلام نو، در کشور ما بر اساس گزارش عملکرد بودجه سال 96، درآمدهای مالیاتی با رشد 14.2 درصدی نسبت به سال 95 بالغ بر 115 هزار میلیارد تومان بوده است. در رابطه با سال 97 هنوز آماری رسمی منتشر نشده است. این در حالی است که حدود 38 درصد بودجه کشور توسط مالیات تامین می شود.
فرار مالیاتی همواره یکی از اصلی ترین دغدغه های نظام های مالیاتی جهان بوده است. در ایران نیز رقم هایی که برای فرار مالیاتی ذکر شده بسیار فراتر از حد تصور است. سال 93 علی عسگری، رییس وقت سازمان امور مالیاتی از فرار مالیاتی 250 هزار میلیارد تومانی خبر داد و در عین حال اظهار کرد می توان تا هفتاد درصد آن را مدیریت کرد.
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در اواسط سال 96 رقم فرار مالیاتی را سالانه حداکثر ۳۰ هزار میلیارد تومان دانست. او همچنین گفته است: با استفاده از امکانات به کار گرفته شده توانسته ایم در سال گذشته پنج هزار میلیارد تومان مالیات از محل فرار مالیاتی جذب و به خزانه کشور واریز کنیم.
کامل تقوی نژاد با اینکه ظرفیت های مهمی در رابطه با وصول درآمدهای مالیاتی در کشور وجود دارد، گفته است: از مهمترین این ظرفیت ها که در طی سالهای اخیر مورد توجه نظام مالیاتی قرار گرفته، توسعه پایه های مالیاتی، وصول مطالبات مالیاتی، شناسایی مودیان جدید، مبارزه با فرار مالیاتی، واحدیابی های موثر و مقابله با سوء استفاده از پدیده کارت های بازرگانی است
با این وجود بسیاری معتقدند رقم واقعی فرار مالیاتی در کشور را نمی توان اعلام کرد و امکان شناسایی آن وجود ندارد. موسی الرضا ثروتی، عضو کمیسیون بودجه در این باره می گوید: اقتصاددانان فرمولی دارند که در چارچوب آن فعالیت های اقتصادی و تولید ناخالص داخلی را در آن فرمول قرار می دهند و بر اساس آن میزان حجم نقدینگی در جامعه، میزان تولید ناخالص داخلی، میزان دریافت مالیات و حجم فعالیت های اقتصادی، تعداد شرکت های خصوصی و بنگاه های اقتصادی مشخص می شود، چقدر است. بر همین اساس مبلغی به عنوان دریافت مالیات به دست می آید. معاونت برنامه ریزی طبق همین فرمول هر سال میزان مالیات را مشخص می کند و افزایش می دهد.
چگونه می‌توان جلوی فرار مالیاتی را گرفت؟
بررسی جزئیات مشکلات و تنگناهای نظام مالیاتی در ایران و همچنین پاسخ به چرایی این حجم از فرار مالیاتی در کشور فرصت زیادی می طلبد. با این حال بدون شک یکی از مهم ترین دلایلی که فرار مالیاتی را در ایران پدید می آورد، گسترش نیافتن فرهنگ مالیاتی در جامعه است. مساله دیگر نقص نظام مالیاتی در سیستماتیک کردن داده هاست. ایجاد سیستم اطلاعاتی مناسب و کارا برای ساماندهی سیستم دریافت مالیات ها می تواند فرار مالیاتی را به حداقل برساند. در حال حاضر کم اظهاری در میان مودیان مالیاتی به صورتی که از راه های گوناگون تنها بخشی از درآمدها یا سود خود را نشان دهند مرسوم ترین راه برای فرار مالیاتی است.
بر اساس آمارهای مطرح شده تنها 40 درصد اقتصاد ایران مالیات می دهند و 40 درصد از پرداخت مالیات معاف هستند. 20 درصد هم از زیر بار مالیات شانه خالی می کنند و مالیات نمی دهند. در واقع تنها 40 درصد اقتصاد ایران مالیات می دهند و 60 درصد دیگر یا هنوز در تور مالیاتی نیستند یا به دلایل متعدد معاف شده اند. در حال حاضر مالیات پزشکان ۷۰۰میلیارد تومان در سال است اما اکنون این قشر تنها ۱۵۰میلیارد تومان مالیات می پردازد. بیشتر بار مالیات کشور بر دوش کارگران و کارمندان است.
همان طور که گفته شد فرار مالیاتی پدیده جدیدی نیست و در همه دنیا وجود دارد. با این وجود مساله اینجاست که به دلیل عدم شفافیت در کشور ما میزان این تخلفات بیش از حد انتظار است. در تمامی کشورها با مجرمینی که فرار مالیاتی دارند بدون مسامحه و با جدیت برخورد می شود با این حال در کشور ما اگر هم عزمی برای مقابله با جرم هایی از این دست بوده خیلی به جامعه حس مبارزه با فساد منتقل نشده است. برای ما که مدتهاست در پی تلاش برای خلاصی از اقتصاد تک محصولی هستیم با توجه به درصد بالایی از بودجه که توسط مالیات تامین می شود جلوگیری از راه های منتهی به فرار مالیاتی می تواند ما را در مسیر دوری از اقتصاد نفتی یاری کند. در شرایط فعلی کشور که تحریم ها به بدترین شکل خود تلاش دارد تا اقتصاد کشور را فلج کند مقابله با فرار مالیاتی یک الزام ناگزیر است.
