سلام نو – سرویس اجتماعی: مسئله مهریه سال‌ها است که از مشکلات اساسی کشور است. تعدادی زیادی زندانی در گوشه و کنار کشور است که توانایی پرداخت حتی یک سکه را ندارند و بسیاری نیز از ترس مهریه به زندگی خود ادامه می‌دهند.
برای بهبود وضعیت در این حوزه اقداماتی جسته و گریخته صورت گرفته از جمله یک سقف 110 سکه‌ای برای مهریه تعیین شده، اما با افزایش قیمت سکه حتی همین تعداد هم باعث بالا رفتن تعداد زندانیان مهریه شد.
بحث مهریه آن چنان داغ شد که پاییز گذشته رییس سابق قوه قضاییه بحثی جدی را با آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید قم داشت، بحثی که تند هم شد.
حرف اصلی مکارم شیرازی این بود که قوانین مربوط به مهریه باعث می‌شود مردان به زندان بیفتند و زندان‌ها پر بشوند. او گفته بود «برخی مهریه را اجرا می‌گذارند و دادگاه هم فورا مرد را به زندان می‌اندازد که این کار اشتباه است و ما بار‌ها به قوه قضائیه تذکر داده‌ایم؛ عندالمطالبه و عندالاستطاعه بودن با هم فرقی ندارد که برخی اصرار دارند این دو را از هم جدا کنند؛ فرد اگر قدرت نداشته باشد عندالمطالبه هم تبدیل به عندالاستطاعه می‌شود.»
مکارم شیرازی در بخشش از سخنان خود با مضحکه خواندن برخی قوانین، گفته بود قوه قضائیه از حوزه جدا شده است! سخنی که باعث واکنش تند صادق لاریجانی شد و او در واکنش به این حرف گفت که قضات قوه قضیاییه از حوزه آمده‌اند نه از پشت کوه قاف!
رییسی و تغییر رویکرد درباره مهریه
با روی کار آمدن ابراهیم رییسی در قوه قضاییه ورق برگشت و او در ده فرمان نخستین خود در این قوه به مهریه نیز پرداخت و پیگیری بحث زندانیان مهریه که با وجود اثبات عُسر و ناتوانی، برخلاف موازین شرعی مورد تاکید مراجع و فقها در حبس به سر می‌برند یکی از ده اولویت خود اعلام کرد.
او سپس در سفری که اردیبهشت ماه امسال به قم داشت به دیدار مکارم شیرازی رفت و او وعده حل مشکل مهریه را داد و گفت: تلاش می‌کنیم به خصوص در موضوع مهریه که چندبار مورد تاکید شما بوده است بتوانیم این مسئله را کاملاً حل نمائیم که دغدغه خاطر حضرتعالی و بزرگانی که بر مبنای فقه و مبانی فقهی نظر دارند، رفع شود.
فردای این دیدار بود که او دستورات جدیدی درباره مهریه داد. وی خطاب به روسای کل دادگستری‌ها و دادستان‌های سراسر کشور گفت: موضوع مهریه مورد تأکید مراجع بود. آن‌ها می‌گفتند این موضوع با مواضع شرعی سازگاری ندارد به همین دلیل کسی که ندارد یا مُعسر باشد، نباید زندانی شود البته کسی که از پرداخت دیون خود امتناع می‌کند، باید نسبت به پرداخت آن وجه، اقداماتی انجام داد.
رییسی در ادامه گفت: اخیراً آماری را در رابطه با زندانیان مهریه گرفته‌ام، از همه آقایان می‌خواهم در رابطه با زندانیان مهریه، تجدیدنظر کنند البته بحث زندانیان مهریه چندین‌بار تاکنون مطرح شده است و حتماً کسی که اعسار آن روشن است، نباید زندانی شود.
حالا دو هفته از دستور آن روز رییسی می‌گذرد و حرف و حدیث درباره عواقب این تصمیم بسیار است و حقوقدانها با دیده تردید به این تصمیم می‌نگرند.
تمام اقداماتی که در این سال‌ها درباره مهریه شده وضع را بدتر کرده
فریده غیرت، وکیل دادگستری و حقوق‌دان در گفت‌گو با سلام نو با اشاره به زوایای مختلف بحث مهریه گفت: بحث درباره این مسئله دو قسمت است که یکی مربوط به نسبت به بدهکار و طلبکار و دیگر خود بحث مهریه است. مهریه چون یک بدهی و طلب رسمی است که در سند ازدواج قید می‌شود و طبق قانون گرفتن، پرداخت و عواقب عدم پرداختش مشخص است.
او ادامه داد: ماده 2 قانون محکومیت‌های مالی که در این سال‌ها شامل حال محکومین مهریه می‌شود به همین دلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد که مهریه به عنوان یک طلب در سند رسمی ازدواج ذکر شده وطبق قانون مطالبه می‌شود.
او در ادامه درباره دستورات جدید درباره مهریه گفت: فارغ از اینکه بخشنامه از سوی چه مرجعی صادر می‌شود باید دانست که بخشنامه نمی‌تواند اثر قانون را خنثی کرده و از بین ببرد.
غیرت در پاسخ به این سوال که آیا چنین اقداماتی درباره مهریه جای خوشحالی دارد و اثر مثبتی دارد گفت: به نظر من به هیچ وجه اینطور نیست چون تمام اقداماتی که در طول این سال‌های برای مبارزه با مهریه شده وضعیت را بدتر کرده.
او ادامه داد: اگر جامعه به وضعیت طلاق دقت بیشتری کند و قوانین ما اختیار طلاق را به صورت مطلق در اختیار مرد نگذارد و آن را به عهده شخصی بی‌طرف و صاحب نظر بگذارد ازدواج ضمانت اجرایی پیدا می‌کند و دیگر مهریه به ضمانت اجرا تبدیل نمی‌شود.
این وکیل دادگستری در ادامه تاکید کرد: حقوقدانها سال‌ها است که درخواست دارند تا به این مسئله توجه شود و مشکل به صورت ریشه‌ای حل گردد ولی متاسفانه هیچ اتفاقی نیافتاده است و به ظواهری پرداخته شد که بیماری اصلی را معالجه نمی‌کند.
