سلام نو – سرویس اقتصادی: فقر پدیده ای با ابعاد گوناگون است که تنها در شرایط اقتصادی خلاصه نمی شود. شرایط اجتماعی، فرهنگی و ... نیز سبب نارسایی های زیادی در زمینه های گوناگون نظیر تحصیلات، مهارت، سلامت و امکانات بهداشتی و ... می شود.
به گزارش سلام نو، فارغ از اینکه سیاست های اقتصادی دولت ها در چند دهه اخیر چه میزان درباره کنترل فقر ناکارآمد بوده باید اذعان کرد که شرایط فعلی کشور در حوزه فقر به مرحله هشدار رسیده است. در بارزترین مصداق فقر که معیشت مردم است طی دو سه سال گذشته اختلالات جدی ایجاد شده که همه اینها ناشی از وخامت اوضاع اقتصادی کشور دارد.
اخیرا دبیر اجرایی خانه کارگر خراسان رضوی از زیر خط فقر بودن 70 درصد کارگران خبر داده و گفته است: در حال حاضر 56.6 درصد جمعیت ایران زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند و 14 درصد افراد هم با وجودی که به شغل کارگری مشغول هستند به دلایلی از بیمه محروم‌اند.
این آمار و ارقام به خودی خود نشان از شرایط بغرنج معیشتی مردم دارد. البته آمار دردناک تری هم وجود دارد. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی مدتی پیش و در سال 95 برآوردی ریالی از خط فقر منتشر کرد که بر مبنای آن 40 درصد ایرانیان زیر خط فقر بودند. این در حالی است که اخیرا ناصر موسوی لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفته است با احتساب شاخص خط فقر که 3 میلیون و 400 هزار تومان تعیین شده، تعداد خانوارهای ایرانی زیر این خط 55 درصد است.
گسترش فقر در سال های اخیر معضل جدی کشور بوده است. بحرانی که در یکی دو سال گذشته شدت بیشتری گرفته است به صورتی که گذران زندگی برای اقشار ضعیف جامعه که متعلق به دهک های کم درآمد هستند را آن قدر سخت کرده که زندگی آنها بدون یارانه و بسته های حمایتی شاید ناممکن باشد. به گفته اکبر ترکان، مشاور رییس جمهور ۲دهک از ۶دهک میانی جامعه یا همان طبقه متوسط، تحت تاثیر شرایط اخیر اقتصادی به دهک‌های کم درآمد و نیازمند حمایت پیوسته اند.
خط فقر یعنی چه؟
خط فقر یا آستانه فقر به حداقل درآمدی گفته می شود که برای زندگی در نظر گرفته می‌شود. با این حال از آمار منتشره از مراجع رسمی کشور نمی توان به صورت دقیق متوجه میزان خط فقر شد. در واقع مشخص نیست محاسبات بر چه مبنایی صورت می گیرد. هرچند گسترش فقر در این سالها واقعیتی گریزناپذیر بوده که نمی توان آن را انکار کرد.
حسین راغفر، پژوهشگر حوزه فقر با گمانی زنی رسیدن خط فقر در تهران به بالای 6 میلیون تومان می گوید: آنچه نهاد‌های رسمی درباره تورم اعلام می کنند با واقعیت های روزمره زندگی مردم تفاوت فاحشی دارد. گروه‌های مختلف سبد‌های مختلف کالایی مصرف می کنند؛ بنابراین احساس تورم در بین خانوارهای مختلف با هم متفاوت است. در یکی از ماه‌های گذشته تورم نقطه به نقطه نسبت به سال گذشته ۲۸ درصد اعلام شد، اما من معتقدم در واقعیت های زندگی مردم این عدد حتی می تواند بالاتر باشد. به این ترتیب می توان انتظار داشت که بالغ بر ۵۰ درصد جمعیت کشور امروز زیر خط فقر رفته باشند.
برای مهار فقر چه کرده‌ایم؟
سایه فقر این روزها به صورت افسارگسیخته ای در حال گسترده شدن است. بیراه نیست اگر بگوییم فقر به عنوان یک معضل چند وجهی در این سالها آنچنان که باید و شاید مورد توجه نبوده است. از برنامه های توسعه ای که تدوین شده گرفته تا سیاستگذاری های ناصحیحی که به دامنه دار شدن فقر دامن زده هیچ کدام نتوانسته اند برای مهار فقر در کشور موثر واقع شوند.
در شرایط فعلی دولت چاره ای ندارد تا با اجرای سیاست های حمایتی تلاش کند تا هر چقدر در توان دارد ولو اندک در راستای بهبود وضعیت معیشت مردم گام بردارد. با این همه پیش از همه این مسائل نیاز است تا اصلاح ساختاری بودجه محقق شود. تا زمانی که اصلاح ساختاری در نظام بودجه ریزی کشور ایجاد نشود نباید انتظار فقرزدایی داشته باشیم.
