سلام نو - سرویس بینالملل: جنازه جمال خاشقچی اکنون ذره ذره شده و از بین رفته، اما خونش همچنان از استانبول ترکیه میجوشد و ظاهرا اردوغان قصد کرده با جاری کردن خون خاشقچی در خاورمیانه چند نفری را غرق کند و شاید اگر بتواند حتی معادلات در کاخ سفید را هم متاثر از اندیشههایش کند، اتفاقی که در نهایت افتاد و پیامدهایش باعث خروج آخرین وزیر دفاع آمریکا، جمیز متیس، از کابینه ترامپ شد.
جمال خاشقچی روزنامه نگاری بود که چندی پیش در کنسولگری عربستان به قتل رسید، قتلی که شاهزاده جوان سعودی فکر میکرد در نهایت با چند مورد رشوه و باج ساده حل خواهد شد، اما چنین نشد و رییس جمهور ترکیه رویای بن سلمان را به کابوس تبدیل کرد.
اردوغان در یک بازی حساب شدهی امنیتی-رسانهای بن سلمان را گیر انداخت و بازی بزرگی را برای در تنگنا قرار دادن او راه انداخت، بازیای که تا اینجا برای ترکها یک قرار داد تسلیحاتی و خروج آمریکا از سوریه را به همراه داشت.
اردوغان و رویای بازآفرینی نظمی تازه در خاورمیانه
موضوع خاشقچی شخص رییس جمهور ترکیه را وارد بازی کرد. او خودش مسئله را پیگیری کرد و بسیار هوشمندانه و پله به پله موضع گیری کرد و از تمام توان خود در جهت فشار به سعودی بهره برد، به خصوص از روزنامههای ترک در این ماجرا نهایت استفاده را برد.
روزنامه بنی شفق ترکیه به تازگی و در تازهترین بخش از پازل اردوغان در این بازی دو موضوع را درباره قتل خاشقچی مطرح کرده است. از یک طرف سردبیر این روزنامه خبر داد که فایل صوتی قتل در کنسولگری عربستان را «امروز یا این هفته» منتشر خواهد کرد و از سوی دیگر پای امارات را نیز به این ماجرا کشید و گفته این کشور و البته برخی چهرههای فلسطینی در ماجرای قتل خاشقچی مشارکت داشتند.
نکته قابل توجه این است که نباید روزنامه بنی شفق را یک روزنامه ساده و معمولی تصور کرد. این روزنامه ترکیه متعلق به «برات آلبایراک» است. کسی که با «اسرا» دختر بزرگ اردوغان ازدواج کرده و به اعتقاد بسیاری اردوغان تلاش میکند تا برای تداوم مسیر حکمرانی خود در ترکیه او را جایگزین خود کند. برات پسر صادق البایراک سیاستمدار ترک و دوست نزدیک اردوغان است. پس نشر دادن اطلاعات از این کانال به این معناست که ترکیه مایل است مهرههای جدیدی را در صفحه شطرنج حرکت دهد.
ترکیه، عربستان، ایران و مصر رقابت چند دههای برسر رهبری خاورمیانه دارند و این رقابت بین ترکیه و عربسستان شدیدتر هم خواهد بود وقتی که بدانیم این دو کشور مایل به رهبری جهان سنی هستند و دو موضع کاملا متضاد درباره بزرگترین گروه سیاسی سنی جهان یعنی «اخوان المسلمین» دارند.
ترکیه حامی حرکت اخوان و در این مورد خاص محمد مرسی رییس جمهور مصر بود، در حالی که عربستان مخالف جدی اخوان و عامل حذف مرسی بود.
با این تفاسیر اردوغان خون خاشقچی را فرصتی ببیند که با آن هم بن سلمان را زمین بزند، هم انتقام مرسی را بگیرد و هم حکمرانی بعد از بن سلمان را مدت قابل توجهی منزوی کند و ترکیه را به بازیگر شماره یک خاورمیانه تبدیل کند. در این صورت اگر شانس با طرف ترک همراه باشد دست عربستان در سوریه خالی میشود و سهمش در این کشور هم به جیب ترکها میرود و اردوغان دست بالاتری در مذاکراتش با ایران و روسیه پیدا میکند.
اگر این اتفاق بیافتد اردوغان میتوان به نفر اول معادلات خاورمیانه تبدیل شود، آنهم در حالی که ایران درگیر تحریم و کشاکش با قدرتهای جهانی ، مصر درگیر بحران داخلی و عربستان غرق در خونی است که از استانبول میجوشد.
چرخش جدی در دربار سعودی
دربار سعودی که پس ازپاکسازی و یک دست سازیهای بسیار حامی محمد بن سلمان بود این روزها یک چرخش جدی را تجربه میکند.
احمد بن عبدالعزیز 76 ساله، آخرین فرزند بنیانگذار عربستان، که چندی پیش باز ضمانت لندن از تبعیدی خود خواسته به پایتخت عربستان برگشته این روزها حامیانی از همیشه جدیتر دارد. دهها نفر از شاهزادگان از شاخههای قدرتمند خاندان آل سعود خواستار تغییر در جانشینی پادشاه هستند و در این زمینه مذاکراتی را هم با عموی محمد بن سلمان داشتهاند.
به باور منابع رویترز در دربار خاندان آل سعود، یک منبع سعودی گفت که شاهزاده احمد، تنها کسی است که حمایت کامل اعضای خاندان سلطنتی، نهادهای امنیتی و برخی قدرتهای غربی را دارد.
ظاهرا شاهزاده احمد حمایت مقامات آمریکایی را هم در این زمینه کسب کرده و واشنگتن مطمئن است که با به قدرت رسیدن احمد اصلاحات اجتماعی بن سلمان به عقب باز نمیگردد.
اگر اردوغان بتواند طنابی که برای بن سلمان دوخته را محکمتر بکشد و شاهزاده سعودی را زمینگیر کند، قطعا آخرین پسر بنیانگذار عربستان باید آماده تاجگذاری باشد.
پیش از این پرسش این بود که آیا اردوغان توان چنین کاری را دارد؟ اگر بله آیا مایل به چنین کاری هم هست یا مایل است جایگاه بن سلمان را با آمریکا معامله کند؟ آن هم قیمتی گران؛ به قیمت بازگرداندن فتح الله گولن!؟
در نهایت اردوغان تن به معامله با طرف آمریکایی داد و توانست ترامپ را به خروج از سوریه ترغیب کند و در طرف دیگر قرارداد نظامی خود با آمریکا را نیز به سرانجام برساند.