سلام نو - سرویس بین الملل: در دور جدید تنشها بین ایرن و آمریکا شواهد زیادی از تفاوت رویکرد ایران نسبت به دفعات پیشین وجود دارد، تفاوت که شامل شریکی چون روسیه و ولادمیر پوتین هم میشود. به نظر میرسد تهران بسیار زود فهمید که مسکو علاقهای به حمایت جدیتر از برجام به شکل عملیاتی ندارد و به قول پوتین روسیه نمیتواند آتش نشان برجام باشد و بی برجام و با با برجام ایران این بار باید مستقیم با آمریکا طرف شود حالا چه از کانال مذاکره، چه مقاومت و چه حتی جنگی که فعلا دور از ذهن مینماید.
اما چرا کرملین چنین به تنشهای بین آمریکا و ایران بیتفاوت است، آن هم وقتی که از بغداد تا مادرید همه طرفهای مرتبط با برجام، ایران و خاورمیانه به دنبال کاهش سطح تنش بین طرفین ماجرا هستند؟ واقعیت این است که روسها از افزایش سطح تنش و حتی درگیری محدود بین تهران و واشنگتن سود میبردند.
نیکولاس گُزدو با اشاره به سود مسکو از تنش ایران و آمریکا در مطلبی در هیل مینویسد:
"صدای ضربات به طبل جنگ بین ایالات و ایران برای گوش های کرملین دلنواز است. در حالی که بحران بین واشنگتن و تهران تشدید می شود، مسکو خود را برای استفاده از این بحران آماده می کند؛ البته به شرطی که بتواند آسیب ها را محدود کند. روسیه همین حالا هم از اعمال مجدد تحریم های شدیدالحن آمریکا علیه صادرات نفت ایران سود می برد. با کاهش خرید ژاپن، هند، کره جنوبی و ایتالیا از ایران، شرکت های روسی سهم بیشتری از بازار به دست آورده اند و روسیه به یک منبع مطمئن تر و قابل اعتمادتر برای عرضه نفت در بازارهای جهانی تبدیل شده است. به علاوه، شرکای ایالات متحده که به سختی با محدودیت های اعمالی آن بر ایران موافقت کردند، هیچ انگیزه خاصی برای مجازات روسیه ندارند."
اما همه میدانند سود روسها به همین جا ختم نمیشود و تنش بین ایران و آمریکا اجبارا تهران را از نظر اقتصادی به روسیه نزدیک و وابسته میکند و با توجه به ناتوانی اروپا در راه اندازی کانال مالی قدرتمند تمام ایران مجبور میشود برنامه احتمالی نفت در برابر غذا را نیز از کانال روسیه و چین پیگیری کند.
تنش بین ایران و آمریکا این فرصت را به کرملین میدهد که هم به اروپا طعنه بزند و هم آمریکا را نسبت به خروج از برجام سرزنش کند و جایگاه خود را در سطح بین الملل اندکی تقویت کند، در پی همین هدف پوتین برخلاف رویه معمول اظهارات دیپلماتیکش هشدارهایی جدی به اروپا و آمریکا داد.
پوتین روز چهارشنبه پس از دیدار با الکساندر وان دربلن، رئیس جمهور اتریش در کنفراس خبری مشترک که با او داشت از «ناتوانی» اروپا در نجات برجام و همچنین لزوم باقی ماندن ایران در این توافق سخن گفت. به گفته رئیس جمهور روسیه، کشورش نمیتواند به تنهایی مانع فروپاشی توافق هستهای شود. توافقی که آمریکا عامل نابودی آن است و اروپا هم نمیتواند کاری کند. مسکو معتقد است که برجام باید حفظ شود، اما نجات این توافق مستلزم تلاش تمام امضاکنندگان آن است.
پوتین در اظهاراتی کم سابقه اعلام کرد: «روسیه تیم آتشنشانی نیست. ما نمیتوانیم بگردیم و هر چیزی که کاملا به ما بستگی ندارد را نجات دهیم.» او با بیان کردن این جمله در مرحله اول به اروپا هشدار داد که نه روسیه توان جبران عدم حضور آمریکا در برجام را دارد و نه مسکو و تهران مایل هستند این اتفاق بیافتد.
نوع حرکات ظریف در مسیر دیپلماتیک نشان میدهد با وجود اهمیت مسکو در سیاست منطقهای و فرامنطقهای ایران این بار تهران بازی متفاوتی را در پیش گرفته و مایل است در زمان و موقعیت درست با واشنگتن طرف حساب شود و برای این کار آن چنان هم روی کارت مسکو حساب باز نکرده.
این دیدگاه تنها بین اصلاح طلبان و اعتدالیها رواج ندارد و حتی اصولگرای مشهوری مثل محمود نبویان هم در مناظره با مصطفی تاجزاده قائل به مذاکره با آمریکا است، البته به شرط حضور حاج قاسم در قامت وزیر خارجه! با این تفاسیر باید دید تغییر دیدگاه تهران به مسکو چقدر عمیق است و راه جدید دیپلماسی ایران در آینده چگونه پیش میرود.