زمان گفت‌وگوی ایران-عربستان فرا رسیده است؟

به گزارش سلام نو، دو کارشناس سیاست خارجی، از مهم‌ترین کشور‌های رقیب در خاورمیانه می‌گویند می‌توان بین ایران و عربستان سعودی زمینه‌های مشترکی پیدا کرد.

سید حسین موسویان، عضو اسبق تیم مذاکره‌کننده هسته ایران در سال‌ها ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ و استاد دانشگاه پرینستون و عبدالعزیز صقر، مدیر مرکز تحقیقات خلیج فارس در عربستان سعودی در یادداشتی مشترک در نیویورک تایمز نوشتند:

ما به عنوان شهروندان و کهنه‌سربازان سیاست خارجی دو کشوری که اکثر آمریکایی‌ها فکر می‌کنند در یک نبرد مهلک گیر کرده اند می‌نویسیم: ایران و عربستان سعودی.

در واقع بعد از دهه‌ها جنگ نیابتی و روابط سرد بین دو کشور، ما اعتقاد داریم الان زمان آن است که بنیانی جدید برای یک صلح پایدار در منطقه کشف کنیم.

هیچ کدام از ما آرمان گرای خیال پرداز نیستیم. هر دوی ما واقع گرایان سفت و سختی هستیم که نسبت به یکدیگر اعتماد نداریم و این بی اعتمادی در سطوح بالای دولت‌های متبوعمان هم وجود دارد.

اکنون ما پیامد‌های مخرب بحرانی که دولت هایمان به خاطر رقابتِ قدرت درگیر آن هستند را می‌بینیم. کشورهایمان در منطقه با یک دولت یا جنبش دیگر درگیر هستند. (مثلا یمن، سوریه، لبنان، بحرین و عراق).

در حالی که هرکدام از ما، طرف دیگر را به‌خاطر الگویی که در پیش گرفته است، محکوم می‌کنیم، معتقدیم برآیند کلی رقابت، پرهزینه شده است، اعتماد مردممان به دولت خدشه دار شده و منابع بی انتها و زندگی‌های بی شماری، که باید برای ساختن یک خاورمیانه جدید به جای تکه تکه کردن آن استفاده می‌شد، تلف شده است. زمان گفتگو، الان است؛ چرا که وضعیت در مناطق درگیری‌های تاریخی، الان مهیای دیپلماسی است.

اول در عراق، هم ایران و هم عربستان سعودی از یک دولت جدید در عراق، که توسط یک نخست وزیر و رییس جمهور عملگرا که روابط خوبی با هر دو کشور دارد رهبری شود، استقبال می‌کنند. این یک فرصت مهم است که باید آن را غنیمت بشماریم.

دوم، جنگ در سوریه به نقاط پایانی خود نزدیک شده است، با خشونت کمتر و شکست داعش. کشور‌های ما اعتقاد دارند تمامیت سرزمینی سوریه باید حفظ شود. ما خواهان احترام به اصولی هستیم که مبنی بر عدم دخالت در امور داخلی سوریه و احترام به حق مردم سوریه برای حق تعیین سرنوشت خود باشد.

در یمن ما در مورد ریشه‌های درگیری اختلاف نظر داریم، اما معتقدیم که تنش‌ها به یک فاجعه انسانی انجامیده است. هر دو کشور باید از فرآیند تحت رهبری سازمان ملل به منظور پایان دادن به درگیری در ماه‌های پیش رو حمایت کنند.

اکنون لبنان توسط یک دولت جدید رهبری می‌شود و ما معتقدیم که این حق مردم لبنان است که امورشان را خودشان مدیریت کنند.

در نهایت در بحرین، هردوی ما از حاکمیت ملی، تمامیت ارضی، خواست‌های دموکراتیک و ثبات بر اساس خواست مردمشان، حمایت می‌کنیم.

خلاصه کلام اینکه که این ۵ منطقه درگیر، که مدت‌ها مرکز مشاجره و بدبختی بوده اند، به نظر می‌رسد در وضعیت کنونی به سمت ثباتی می‌روند که می‌توانیم با استفاده از آن بازسازی یک صلح پایدار در منطقه را آغاز کنیم.

هرچند که هرکدام از ما طرف دیگر را متهم می‌کنیم که منبع بی ثباتی در منطقه است، در عین حال به واسطه گفتگو‌های دشوارمان در طول ماه‌های متمادی، می‌دانیم که شرایط برای گفتگوی مستقیم و پیوسته و مسیر‌های باز بین پایتخت‌ها و شهروندانمان، وجود دارد.

ما نیاز نداریم حتما روی همه چیز توافق کنیم. آن هم قبل از اینکه روی بعضی مسائل اساسی به توافق برسیم. به دست آوردن اولین توافق، سخت‌ترین قدم‌های گفتگو است و بعد از آن باید روی سایر مسائل گفتگو کنیم. شهروندان ما باید اولویت نخست ما در جهان و در ذهن خودمان باشند. ایران و عربستان سعودی مجموعا ۱۱۵ میلیون جمعیت دارند که نزدیک به یک سوم آن زیر ۲۵ سال سن دارند. مسئولیت آینده با ماست و سرنوشت جوانان ما، چه بخواهیم چه نخواهیم، به هم گره خورده اند.

امنیت و صلح پایدار نیازمند روابط دوجانبه خوب و همکاری منطقه‌ای بین تهران و ریاض است. ایران و عربستان سعودی تفاوت‌های مهمی دارند، اما منافع مشترکی در خیلی از مسائل بحرانی مانند امنیت انرژی، عدم اشاعه اتمی و ثبات خاورمیانه دارند. ما امیدواریم که به جای افزایش جدایی بین دو کشور، رهبران ما بر زمینه‌های مشترک بین ملت‌ها تاکید کنند؛ ملت‌هایی که دو قطب اصلی جهان اسلام را نمایندگی می‌کنند./فرارو