سلام نو - سرویس اقتصادی: یکی از پر تکرارترین سوالات این روزهای جامعه این است که چرا در شرایط فعلی که بازار ارز به ثبات نسبی رسیده است و نرخ ارز با کاهش قابل توجهی به قیمت واقعی خود نزدیک شده است، چرا خبری از کاهش قیمت در اجناس گوناگون نیست؟
به گزارش سلام نو، تا همین چند وقت پیش نگرانی از ونزوئلا شدن ایران و دلار 20 هزار تومانی بود. حتی نگرانی از این بود که اگر این روند ادامه پیدا کند چه بسا قیمت دلار بسیار بالاتر از 20 هزار تومان برود. در این بین بهانه گرانی کالاهای گوناگون، التهابات و نوسانات بازار ارز بود. اما حالا که دلار 4 رقمی شده و به اعتقاد شمار قابل توجهی از کارشناسان، مستعد رسیدن به 8 هزار تومان هم است، نه تنها کالاها ارزان نشده اند بلکه هرازچندگاهی باز هم با افزایش قیمت آن ها رو به رو هستیم.
چسبندگی قیمت چیست؟
پاسخ به این سوال که چرا هیچ گاه کالایی در ایران ارزان نمی شود، را باید در مفهومی اقتصادی به نام چسبندگی قیمت جستجو کرد. در این حالت وقتی کالا یا خدماتی به هر دلیل گران شد مردم از ترس گران تر شدن آن برای خریدش هجوم می‌برند و باعث کمبود و گرانی بیشتر آن می‌شوند در نتیجه اگر عوامل گرانی آن خدمت یا جنس هم برطرف شد، این خود بازار است که همچون سد محکمی در برابر ارزان شدنش مقاومت می کند.
در یک تعریف کلی چسبندگی قیمت وضعیتی را شرح می دهد که قیمت نرمال در آن به تغییر مقاوم است. چسبندگی نرمال کامل وقتی اتفاق می افتد که قیمت برای بازه مناسبی از زمان در شرایط نرمال ثابت شده باشد. البته چسبندگی ممکن است در بازار هم رو به پایین و هم رو به بالا و یا یکی از این دو باشد. البته این نکته را باید در نظر داشت اصولا هر چقدر کشورها به لحاظ اقتصادی از توسعه یافتگی بیشتری برخوردار باشند و شفافیت بیشتری در ساختار اقتصادی آنها وجود داشته باشد چسبندگی قیمت در آن کشورها کمتر خواهد بود.
به ارزان شدن کالاها امیدوار باشیم؟
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است در صورت ثابت ماندن قیمت دلار در ماه های آتی اگر نظارت دولت و سازمان های مربوطه از قبیل سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید‌کنندگان و همچنین تعزیرات به خوبی صورت بگیرد، قیمت کالاها با کاهش رو به رو خواهد بود.
محمدرضا پورابراهیمی در این باره گفته است: چسبندگی قیمت ها در اقتصاد ایران را می توان از دلایل اصلی عدم کاهش نرخ برخی کالاها علی رغم افت قیمت دلار عنوان کرد. نوسان نرخ دلار قیمت برخی کالاها را به سرعت تغییر می دهد که نمونه آن سکه و طلا است اما برخی دیگر از کالاها به دلیل چسبندگی قیمت ها در اقتصاد ایران، در مدت زمان طولانی تری واکنش از خود نشان می دهد.
یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی عملکرد ستاد تنظیم بازار را نامناسب دانسته است. محمد انارکی با اشاره به موضوع گرانی قیمت اجناس در بازار پس از کاهش نرخ دلار می گوید: برهه ای که در چند ماه گذشته در آن قرار گرفتیم در نوع خود بی سابقه بود و ما تا به حال چنین افزایش نرخ ارز و اقلام را تجربه نکرده بودیم.
او ادامه داده است: حالا که نرخ دلار پایین آمده است قیمت کالاهای مصرفی و خدماتی همان بالا مانده و شاید برخی از این اجناس هم کمی شاهد کاهش قیمت بوده باشند، اما دلیل اصلی این امر به عملکرد ستاد تنظیم بازار باز می گردد که باید قیمت ها را بسته به نرخ ارزی که اجناس وارد شده اند، تغییر دهد.
در برخی کالاها همچون گوشی تلفن همراه، خودرو و ... بحث واردات و اجناس ترخیص نشده از گمرک نیز روی قیمت فعلی آن تاثیر زیادی گذاشته است.
به طور معمول بایستی این انتظار را داشت که افزایش قیمت باعث کاهش تقاضا شود یا حداقل اگر عوامل گرانی تولید آن خدمت یا کالا برطرف یا تعدیل شد با کاهش قیمت آن جنس یا کالا همراه باشد؛ اتفاقی که البته در کشور ما نمی افتد. در کشوری مثل ایران ارزش اسمی پول رسمی کشور با ارزش واقعی آن فرق می کند و اقتصادش وابسته به دستکاری های دستوری و بسیاری از اوقات سیاسی است.
باید منتظر ماند و دید در ماه های آتی وضعیت اقتصاد کشور چطور خواهد بود. ثبات بازار وضعیت را اندکی بهبود خواهد بخشید یا ترس از افزایش قیمت و تبعاتش همچنان در بین مردم باقی خواهد ماند.
