گفتنی است آتشکده چهار طاقی نیاسر علاوه بر قدمت تاریخی که دارد از لحاظ علمی هم دارای اهمیت ویژه ای می باشد.
بدیهی است آتشکده نیاسر، یک بنای چهارطاقی روی یکی از ارتفاعات نیاسر کاشان است که در دورهی ساسانی ساخته شده است و از آن به منظور برگزاری مراسم خاص مذهبی استفاده می شد.
باید در نظر داشت که این سازه، جز کهن ترین و بزرگ ترین نمونه های چهارطاقی ایران و سالم ترین آنها به شمار می رود.
جالب است بدانیم که بنای آتشکده چهارطاق در نیاسر به شکل مربعی می باشد و اندازه آن نیز ۱۴ متر در ۱۴ متر است و روی آن با یک گنبد پوشانده شده است.
بنا به اظهار نظر کارشناسان در ساخت آتشکده چهار طاقی نیاسر از سنگ های مربعی و آجری استفاده شده است.
به طور کلی باید در نظر داشت که این آتشکده تلفیقی از علم و دین است و یکی از کاربردی ترین بناهای شهر کاشان به شمار می رود که به دستور اردشیر بابکان در زمان حکومت ساسانیان ساخته شده است.
متاسفانه آتشکده چهار طلاقی نیاسر به مرور زمان آسیب های جدی دیده است و گنبد آن مانند گنبدهای اسلامی بازسازی شده است.
علت نام گذاری آتشکده نیاسر
نام چهارطاقی را پژوهشگران و باستان شناسانی که از سایر کشورهای جهان به منظور بازدید از این بنا به کاشان سفر کرده اند بر روی آن گذاشته اند هر چند در این مهم وجود چهار پایه ایی که وظیفه نگهداری طاق این بنا را برعهده دارند، نیز دخیل می باشد.
پر واضح است که پایهها در این نوع بناها، دیوارهایی با ضخامت زیاد و عرض کم هستند و به گونه ای به هم متصل شدهاند که زاویه میانی آنها قائم شده و همچنین در دو طرف آنها ورودی قرار گرفته است.
باید یاد آور شد که به این نوع دیوارها در گذشته جرز گفته می شد و سقف ورودیها نیز از نوع طاق منحنی (قوس) است.
از سوی دیگر باید خاطر نشان کرد که از دیگر عناصر اصلی در ساخت آتشکده چهارگوشی نیاسر گوشواره است که در زیر گنبد و در قسمت فوقانی طاقها قرار میگیرد. گوشواره در واقع سازهای است برای تبدیل مربع به هشت ضلعی و سپس دایره برای اجرای گنبد که به شکل پیش آمدگی در کنجهای داخل بنا مشاهده میشود.