سلام نو – سرویس سیاسی: فردا قرار است رییس جمهور حسن روحانی پس از یک سال سکوت و صبر ایران در برابر خروج آمریکا از برجام و قول اروپایی‌ها برای جبران جای خالی آمریکا مواضع جدیدی را اعلام کند، مواضعی که احتمالا واکنشی به موج جدید تحریم‌های آمریکا که آن هم فردا اعلام می‌شود خواهد بود.
در طرف دیگر چند روز پیش جان بولتون، مشاور امنیت ملی رییس جمهور آمریکا در بیانیه‌‌ای تصریح کرد که ایالات متحده به دنبال جنگ با ایران نیست، اما اقدام نظامی ایران با واکنش «نیروی کوبنده» آمریکا روبه‌رو خواهد شد. او اعلام کرد ایالات متحده ناو هواپیمابر و بمب‌افکن به خاورمیانه اعزام می‌کند تا پیامی «روشن و عاری از سوءتفاهم» به ایران داده باشد، هرچند تحلیل‌گران می‌گویند که گشت زنی ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن طبق یک برنامه از پیش تعیین شده انجام می‌شود و ربطی به اظهارات بولتن یا اقدامات ایران ندارد.
لوبلاگ در تحلیلی ادبیات موجود بیانیه بولتون را دعوتی گسترده برای متحدان آمریکا دانست تا وارد درگیری با ایران شوند و منتظر کمک آمریکا بمانند، با این تفاسیر آیا باید واقعا منتظر جنگ و برخورد نظامی بین ایران و آمریکا بود؟
منتظر جنگ باشیم؟
برای پیش بینی حرکت جدید ایران در برابر آمریکا باید مروری به سخنان کلیدی رهبری درباره رابطه ایران و آمریکا پس از خروج آمریکا از برجام داشت. رهبری در یکی از کلیدی‌ترین سخنرانی‌های خود درباره وضعیت بین ایران و آمریکا گفت: تأکید می کنیم جنگ نخواهد شد و مذاکره نخواهیم کرد.
این سخنان وقتی از سوی فرمانده کل نیروهای مسلح بیان می‌شود معنای مشخصی می‌گیرد و آن این است که ایران به هیچ عنوان آغاز کننده هیچ جنگی با آمریکا نخواهد بود، چنان‌چه در طرف مقابل تمایل شخصی ترامپ هم این است که آغاز کننده جنگ با ایران نباشد. در این موقعیت مسئله اصلی این‌جاست که زوج بولتون و پمپئو مایل هستند با ایجاد تله‌های آتش جنگ را شعله ور کنند.
واقعیت این است که با توجه به مجموعه تحرکات نظامی آمریکا در اروپا و خلیج فارس و آرایش عربستان و اسرائیل تصور این که جنگی در چند قدمی ایران باشد چندان بعید نیست و ظاهرا تمام مقدمات یک جنگ تمام عیار مهیا است، اما مسئله مهم این جا است که آیا این جنگ به وقوع می‌پیونند یا خیر؟
برای پاسخ به این سوال می‌توان یک موقعیت مشابه را مرور کرد. عباس عراقچی در میانه مذاکرات برجام و در در جلسه‌ای "خصوصی و کاری" با شورای خبر صدا و سیما روایتی متفاوت از شدت تهدیدها علیه ایران را بیان کرد، روایتی که برای او کم دردسر هم نبود و البته بعدها از سوی او تکذیب شد و معاون وزیر خارجه خواستار انتشار بی‌کم‌وکاست سخنانش شد.
عراقچی در سخنان خود از تهدیدهای نظامی علیه ایران که در آستانه ازسرگیری مذاکرات اتمی به اوج خود رسیده بود، یاد کرد او گفته بود که شاید مردم از جزئیات این قضیه باخبر نباشند، اما سپاهیان و نظامیان ایران می‌دانند، "شب‌هایی بود حدود سال‌های ۸۵-۸۶ که هر شب با این نگرانی [به سر می‌شد] که فردا صبح ممکن است تمام امکانات لازم برای حمله به ایران را دور تا دور ایران چیده باشند".
به گفته عراقچی، فرماندهان نظامی گزارش می‌داده‌اند که هواپیماها در چه پایگاه‌هایی مستقرند؛ تنها اراده سیاسی و دستور باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، لازم بوده تا به ایران حمله شود.
در نهایت اما نه تنها جنگ نشد بلکه ایران پس از گذر از یک انتخابات پرتنش و چهار سال پر فشار سر میز مذاکره با دولت اوباما رفت و توانست به برجام دست پیدا کند.
گزینه‌های روی میز حسن روحانی چیست؟
حالا فردا حسن روحانی نیز با اشراف به تمام این موضوعات پشت تریبون خواهد رفت تا مواضع جدید ایران درباره برجام را اعلام کند، مواضعی که ظاهرا موید کنار گذاشتن بخشی از تعهدات برجامی ایران است.
برخی معتقدند حسن روحانی به جای خروج گام به گام از برجام باید در یک حرکت شوکه کننده همزمان از برجام و ان پی تی خارج شود تا ایران دست بالا را برای مذاکرات آینده با آمریکا به دست بیاورد.
حسین موسویان، عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای و دیپلمات پیشین ایران از جمله این افراد است. او در بخشی از یادداشتی که در میدل ایست آی لندن مننتشر کرده نوشت:
"گزینه دوم برای مقابله با اقدامات آمریکا این است که تهران طی یادداشت رسمی به شش کشور امضاءکننده برجام، دبیرکل سازمان ملل و مدیرکل آژانس ضمن دادن یک مهلت زمانی کوتاه، اعلام کند چناچه قدرت‌های جهانی به تعهدات برجامی خود عمل نکنند؛ ایران از معاهده ان پی تی و برجام بطور همزمان خارج خواهد شد.
آقای ظریف، وزیرخارجه ایران، گفت که در مقابله با تحریم‌های آمریکا، گزینه‌های مختلف روی میز ایران است که خروج ایران از معاهده ان پی تی یکی از اینهاست. هر دو گزینه خروج آنی یا گام به گام پرخطر خواهد بود. احتمال تقابل نظامی در هر دو گزینه وجود دارد.
اما گزینه دوم موثرتر خواهد بود؛ زیرا آمریکا نخواهند توانست از معاهده ان پی تی بعنوان یک ابزار قانونی برای اعمال فشار علیه ایران استفاده کند، بلکه قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات بیش از گذشته افزایش خواهد یافت.”
به نظر می‌رسد هرچه روزها می‌گذرد سایه جنگ از روز قبل پررنگ‌تر می‌شود ولی این که آیا این سایه الزاما منجر به یک برخورد نظامی جدی می‌شود یا نه مسئله‌ای است که حداقل در این شرایط پیش‌بینی ناپذیر است.
